- Tytuł:
-
„Obraz srebrny” z kościoła kanoników regularnych w Mstowie
‘Silver Painting’ from the Church of the Canons Regular in Mstów - Autorzy:
- Dettloff, Paweł
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/16033737.pdf
- Data publikacji:
- 2019
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
Kościół kanoników regularnych w Mstowie
cudowny obraz Matki Boskiej Mstowskiej
srebrna sukienka
warsztat częstochowski
Church of the Canons Regular in Mstów
miraculous painting of Our Lady of Mstów
silver robe
Częstochowa workshop - Opis:
-
Tematem artykułu jest srebrna sukienka nałożona na cudowny obraz Matki Boskiej Mstowskiej w kościele kanoników regularnych w Mstowie (ob. Wancerzowie) koło Częstochowy. Najstarszy przekaz pisany odnoszący się do tego artefaktu, pochodzący z 1704 r., określa go jako „obraz srebrny”. W istocie srebrna aplikacja na cudownym wizerunku zakrywa niemal całą jego powierzchnię (z wyjątkiem twarzy), a sposób uformowania okrywy przypomina wizerunek znajdujący się pod spodem. Sukienkę sporządzono ze srebrnej i częściowo złoconej blachy repusowanej, miejscami rytowanej. Elementy figuralne w górnej części są niemal pełnoplastyczne i wykonane w technice odlewu. Jest to interesujące i cenne dzieło sztuki złotniczej, wpisujące się w tradycję zdobienia cudownych wizerunków metalowymi aplikacjami. Należy do bardzo licznie występujących na terenie Rzeczypospolitej sukienek nakładanych na obrazy sakralne. Prezentuje jednak mniej typową odmianę. Zakrywa niemal w całości rycinę z wyobrażeniem Bogarodzicy. Ma przy tym rozmiary (48×38 cm) wykraczające poza niewielkie rozmiary samego obrazu (25×30 cm). Ta srebrna blacha – aplikacja z plastycznym przedstawieniem postaci przejęła w praktyce rolę oryginału. Stała się bowiem jego wizualnym przetworzeniem i niejako „nowym obrazem”. W tej właśnie postaci widoczna jest do dziś dla wiernych. Interesująca jest także zależność przedstawień na sukience z odbitką graficzną popularyzującą cudowny wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Okoliczności fundacji i dokładna data powstania dzieła pozostają nieznane. Na podstawie przedstawionej powyżej analizy możemy jednak zakładać, że sukienkę wykonano w ostatnim dziesięcioleciu XVII w. lub na początku następnego stulecia, zapewne przed rokiem 1704. Dzieło zwraca uwagę oryginalnie zaprojektowaną kompozycją i „kompilowaną” dekoracją ornamentalną, a także dobrym poziomem wykonania. Wśród użytych ornamentów znajdują się motywy akantowe oraz małżowinowe, przypominające miejscami formy schweifwerkowe. Choć pod względem stylowym pozostaje dość zapóźniona, mstowska sukienka jest jednak bardzo cennym dziełem rzemiosła artystycznego – tworem anonimowego, zapewne częstochowskiego warsztatu, dowodzącym jego technicznych i artystycznych możliwości. Ważnym zespołem, integralnie związanym z omawianym zabytkiem są XVII-wieczne elementy biżuterii zdobiące srebrną blachę sukienki.
The silver robe covering the miraculous painting of Our Lady of Mstów in the church of the Canons Regular in Mstów (at present currently Wancerzów) near Częstochowa is discussed. The oldest written record referring to this artifact dates back to 1704, defining it as a ‘silver painting’. Actually, the silver appliqué design on the miraculous effigy covers almost the whole of its surface (except for the faces), while the shape of the cover resembles the representation underneath. The robe was made of silver, partially gilded embossed sheet, engraved in parts. The upper part of figural elements are almost solid realistically rendered, made as a cast. An interesting and precious piece of goldsmithery, encompassed within the tradition of adorning miraculous images with metal applications, it ranks among the robes put upon sacral pictures so numerous in the Polish-Lithuanian Commonwealth, representing, however, its less typical variety. Covering the whole of the painting showing Our Lady, it is actually bigger (48 x 38 cm) than the small picture itself (25 x 30 cm). The silver sheet, namely the application with a full-bodied presentation of the figure, has practically taken over the role of the original. In this way, it has become its visual transformation and a ‘new picture’. This is the version the faithful have seen until today. Furthermore, the dependence of the depictions on the robe on the print popularizing the miraculous effigy of Our Lady of Częstochowa is interesting. Neither the circumstances nor the exact date of the piece’s foundation are known. However, based on the above analysis, it can be assumed that the dress was executed in the last decade of the 17th century or in the early 18th century, most likely before 1704. What strikes in the work is a genuine design composition and ‘compiled’ ornamental decoration, as well as high quality of craftsmanship. Among the applied ornaments, acanthus and auricular motifs, the latter resembling schweifwerk ornament, can be found. Although stylistically retarded, the Mstów robe remains a precious work of artistic craftsmanship; an anonymous piece produced possibly by a Częstochowa workshop; it demonstrated its high technical and artistic capacity. An important set, integrally connected with the discussed artifact, can be seen in the 17th-century pieces of jewellery adorning the silver sheet of the robe. - Źródło:
-
Biuletyn Historii Sztuki; 2019, 81, 4; 559-581
0006-3967
2719-4612 - Pojawia się w:
- Biuletyn Historii Sztuki
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł