- Tytuł:
-
„Budowle służące zabawom przyjemnym a tem samem przy wodnej kuracji bardzo pożytecznym”. O drewnianych domach zdrojowych, teatrach i estradach w polskich uzdrowiskach w XIX i na początku XX wieku
‘Buildings Serving Pleasant Pastime, thus a Useful Complement to Water Therapy.’ On Wooden Spa Houses, Theatres, and Stages in Polish Resorts in the 19th and Early 20th Century - Autorzy:
- Ruszczyk, Grażyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/16005102.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
uzdrowiska
architektura uzdrowiskowa
drewniana architektura
architektura XIX i początku XX w.
spas
spa architecture
wooden architecture
19th- and early-20th-century architecture - Opis:
-
Właściciele i administratorzy uzdrowisk, aby sprostać wymaganiom stawianym przez zamożnych gości, którzy oczekiwali nie tylko skutecznej kuracji, ale również bogatej oferty kulturalnej i towarzyskiej, musieli zapewnić rozmaite rozrywki i atrakcje. W związku z tym organizowali występy zespołów teatralnych, koncerty, bale, spotkania, odczyty itp. Dlatego w uzdrowiskach powstawały domy zdrojowe mieszczące sale balowe, czytelnie, restauracje, kawiarnie, pokoje do gier. Budowano też teatry, a w parkach estrady muzyczne. Artykuł poświęcony jest właśnie tym budynkom, pochodzącym z kilku wybranych uzdrowisk uważanych za polskie, powstałych na terenie I Rzeczpospolitej. Są to uzdrowiska najstarsze (z 1. połowy XIX w.), największe i działające do dzisiaj: Busko, Ciechocinek, Druskienniki, Iwonicz, Krynica, Solec, Szczawnica i Truskawiec oraz młodsze (z 2. połowy XIX w.), ale znane i nadal funkcjonujące – Zakopane i Połąga. Tematem są budynki drewniane, ponieważ to one do początków XX w. decydowały o krajobrazie architektonicznym polskich uzdrowisk. Większość z nich uległa zniszczeniu, znane są jedynie z materiałów ikonograficznych i opisów.
In order to meet the expectations of wealthy visitors, who did not only anticipate effective treatment, but also rich cultural and social attractions, spa owners and administrators had to provide different entertainment and fun. With this purpose in mind they would hold shows of theatre companies, concerts, balls, soirees, lectures, etc. Therefore the spa houses raised in resorts featured ball rooms, reading rooms, restaurants, cafes, gaming rooms. Also theatres were built, and stages for music shows were mounted in parks. The paper is dedicated to these very buildings that came from several selected spas considered to be Polish and raised in the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth. On the one hand they are the oldest spa resorts (from the first half of the 19th century), the largest and operating until this very day: Busko, Ciechocinek, Druskienniki (Druskininkai, t. Lithuania), Iwonicz, Krynica, Solec, Szczawnica, and Truskawiec (Truskavets, t. Ukraine), as well as newer ones on the other (from the second half of the 19th century), but well known and still operating today: Zakopane and Połąga (Palanga, t. Lithuania). The paper is focused on wooden structures, since it was them that until the early 20th century determined the architectural landscape of Polish spas. With the majority having been destroyed, they are known only from iconographic materials and descriptions. - Źródło:
-
Biuletyn Historii Sztuki; 2020, 82, 4; 601-640
0006-3967
2719-4612 - Pojawia się w:
- Biuletyn Historii Sztuki
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł