Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "ius" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Introduction
    Wstęp
    Autorzy:
    Czamańska, Ilona
    Diaconescu, Marius
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909909.pdf
    Data publikacji:
    2015-11-19
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ius Vallachicum
    Vlachs
    Central Europe
    Opis:
    The importance of the Vlachs in European culture remained unnoticed for many years. They were considered a small group of Romanised shepherds, and not a very highly developed culture, with not a great importance for the development of civilization. The specificity of the culture of the Vlachs, primarily due to its folkloristic character, wasn’t understood or appreciated. It was not realized that the management of the herds in the mountains required big skills and knowledge, and that Vlachs played an important role in the dissemination of the shepherd culture. Only recently the role of the Vlach law in shaping the social and military system of the late medieval and the early modern societies is being recognized. The role of the Vlach agent, as an important element in the formation of nationality, particularly in the Balkans, is also beginning to be perceived. Only recently it started being noticed that the Vlachs, are not just this group which has preserved its Romance language, but also numerous groups which assimilated long ago, preserving a greater or lesser extent, their traditional culture. The characteristic treatment of the Vlach population, except this part which evolved into the Romanian nation, consisted in its ease of coexistence with other ethnic groups and cultures. The Vlachs were mostly a non-state nation, and it contributed largely to the fact that their history and cultural characteristics are, after all, fairly poorly understood. Therefore, there is a great need for a new extensive research undertaken in international cooperation and for the publication of the results of these studies. For this purpose, the international research project Vlachs in European and Polish cultural area. Migration — settlement — cultural heritage has been launched. However, before the project was qualified to be financed, two institutes: the Institute of History of the Adam Mickiewicz University in Poznan and The Faculty of History at the University of Bucharest have taken a joint initiative of annual meetings of researchers on the Vlachs and the publishing series that would became space both for the publication of materials, as well as a discussion forum. The result of this initiative was a conference organized jointly in October last year in Bucharest. The next step is the joint publication of the Ius Valachicum, whose first volume we put into the hands of readers.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 1; 5-5
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ethnic aspects of settlement in Ius Valachicum in medieval Poland (from the 14th to the beginning of the 16th century
    Autorzy:
    Jawor, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909922.pdf
    Data publikacji:
    2015-11-19
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    medieval Poland
    Ius Valachicum
    Vlachs migrations
    knezes
    ethnos
    Opis:
    The purpose of this article is to present the relationships which occurred between the settlement of numerous villages on the Wallachian law in the mountainous regions of Medieval Poland and the influx of settlers representing the Wallachian ethnos in this area. Without doubt, both Poles and Ruthenians could not play a decisive role in this process for they did not have the essential skills related to the economic exploitation of mountains, and they were particularly not able to conduct a pastoral economy on a mass scale. They were also not able to independently adapt the forms of social organisation of villages, which were specific for the Wallachian law. The Vlachs, pouring into the studied area throughout the 14th to 16th centuries, were arguably not numerous, but they played a key role in organising new settlements in the mountains. A particularly significant role in this process was played by the chiefs of the Wallachian villages-knyazes (knezes). They had adequate knowledge, financial possibilities as well as administrative and judicial power over the rest of the people in order to become a group, which, on the one hand, was disseminating the Wallachian law, and on the other hand, was consequently standing up for the Wallachian law which was beneficial to them. Even though they relatively quickly underwent assimilation processes and integration with the local surroundings, losing their original ethnic distinctiveness, the Wallachian law was still being spread. In that way, it turned from being an ethnic law into a symbol of privileging all people who were using it, regardless of their ethnicity.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 1; 47-57
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    La colonisation valaque sur les versants nord des Carpates pendant le Petit Âge Glaciaire (aux XVe et XVIe siècles)
    Autorzy:
    Jawor, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/910231.pdf
    Data publikacji:
    2019-02-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Carpathians
    ius Valachicum
    pastoral economy
    colonisation
    climate
    Little Ice Age
    Opis:
    Osadnictwo wołoskie na północnych stokach Karpatów podczas małej epoki lodowej (XV i XVI w.)W okresie od XV do XIX wieku w Karpatach miało miejsce znaczące pogorszenie klimatu. Jest to fragment zjawiska globalnego, przez przedstawicieli różnych nauk o ziemi zwane Małą Epoką Lodową (MEL). Rozważaniom zawartym w artykule towarzyszyło wstępne założenie, że te wydarzenia miały szczególny wpływ na warunki egzystencji społeczności zasiedlających na przestrzeni XV i XVI stulecia obszary położone w strefie podgórskiej i górskiej. Na tym obszarze znajdują się górne piętra zasięgu różnych roślin uprawnych, zwłaszcza kluczowych dla rolnictwa zbóż ozimych. Nawet niewielkie wahania wieloletnich średnich temperatur potrafią znacząco je podwyższać lub obniżać. Wnioski zawarte w pracy sformułowano w oparciu o informacje zawarte w źródłach przede wszystkim o charakterze skarbowym, do tej pory przez historyków klimatu niedoceniane. Analizę zachodzących w poszczególnych osadach zmian przeprowadzono z kolei posługując się metodyką stosowaną przez historyków osadnictwa. Efektem zaprezentowanych niżej badań jest generalny wniosek o istnieniu w analizowanym okresie powszechnego zjawiska narastania na obszarach karpackich elementów modelu gospodarczego funkcjonowania wsi opartego na hodowli. Odbywało się to kosztem ograniczania lub czasami nawet eliminowania zajęć rolniczych. Stanowiło to decydujący powód dla którego poszczególni wielcy właściciele ziemscy sprzyjali lub inicjowali kolonizację opartą na prawie wołoskim lub co najmniej na jego elementach. Z tej przyczyny zwłaszcza XVI wiek stał się okresem gwałtownego rozwoju tego nurtu osadniczego w rejonach karpackich. Miało to poważne konsekwencje nie tylko dla gospodarki. W pracy zwrócono uwagę, że wprowadzanie zmian mogło się odbyć poprzez migracje obcej etnicznie ludności-zaznajomionej z tajemnicami wyspecjalizowanej hodowli, niedostępnej klasycznym rolnikom. Wśród przybyszów pojawili się również etniczni Wołosi. Jedną z konsekwencji tych wędrówek było też znaczne rozszerzenie w Małopolsce zasięgu prawosławia kosztem katolicyzmu.
    The Wallachian settlement on the northern slopes of the Carpathians in the Little Ice Age (15th and 16th century).A significant deterioration of the climate took place in the Carpathians in the period from the 15th to the 19th century. It was a fragment of a global phenomenon referred to by various representatives of geoscience as the Little Ice Age (LIA). Arguments presented in the article were preceded by a preliminary assumption that these events had a particular impact on the living conditions of populations who inhabited the areas situated in the sub-mountain and mountain zones in the 15th and 16th century. Located in this area were the upper levels of various cultivated plants’ ranges, which were particularly crucial for the cultivation of winter cereal crops. Even minor fluctuations of multi-annual average temperatures could significantly increase or decrease them. The results contained in this work were formed on the basis of information from the sources, which are primarily of a fiscal nature and which so far have been underrated by historians of the climate. The analysis of changes taking place in individual settlements was conducted on the other hand by using the methodology applied by historians of human settlement. The outcome of the studies presented below offers a general conclusion on the existence of a widespread phenomenon in the discussed period of an increase in the Carpathian areas of elements from a model of the economic functioning of the village life which was based on stockbreeding. This happened at the expense of restricting or sometimes even eliminating agricultural activities. It was the main reason for which individual landowners fostered or initiated colonization based on the Wallachian law or, at least, on its elements. For this reason, the 16th century in particular became a period of a sudden development of this settlement trend in the Carpathian regions. This had serious consequences not only for the economy. The study draws attention to the fact that the introduction of these changes could take place due to the migration of ethnically foreign people who were acquainted with the secrets of a specialised stockbreeding, which was unavailable to classical farmers. Amongst the newcomers were also ethnic Vlachs. One of the consequences of these migrations was also a considerable increase in the scope of the Orthodoxy at the expense of Catholicism in Lesser Poland.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2018, 25, 1; 251-268
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Historiographical Survey of ”Ius Valachicum” among Romanians and Vlachs
    Autorzy:
    Cosma, Ela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32321589.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Romanians and Vlachs’ ethnonyms
    Ius Valachicum
    Romanian historiography
    Vlach customary law
    Opis:
    The purpose of our study is to investigate the current state of research regarding Ius Valachicum in Romanian and foreign historiography. After presenting Romanian history, palaeography and the legal history of the Carpatho-Danubian space, we turn to the Polish historiography of the North Vlachs, with respect to the Serbo-Croatian historiography of the South Vlachs. Finally, we use case studies to illustrate two enacted customary laws of the Vlachs from Croatia. The methods used in this paper include description, analysis, and comparison, as well as exploratory and applied research. The article is a historiographical survey of Ius Valachicum among the Romanians and Vlachs. The medieval and premodern consuetudinary laws of the Romanians and Vlachs are reflected both in primary and secondary sources, from 14thcentury historical documents to historiographical preoccupations dedicated to Ius Vlachicum from the 18thand 19th centuries. First, we refer to the special literature explaining both ethnonyms and the historical-geographical spread of the Romanians and Vlachs. Then we present the Romanian historiography investigating the manifestations and features of Ius Valachicum in the geographical area belonging to the present-day Romanian state. Turning to the Czech and Polish historiography, the occurrence of Ius Valachicum is revealed among the North Vlachs from medieval and premodern Poland, Ruthenia, and Hungary. We also review the Serbo-Croatian historiography of the Ius Valachicum specific to the South Vlachs from Croatia and Serbia. Finally, two enacted customary laws of the Vlachs from Croatia (1436, 1630) are analysed from the point of view of legal history. These codifications of Ius Valachicum prove the juridical power and importance acquired by the Croatian Vlachs during the Middle Ages. The historiographical pros and cons, as well as the critical remarks presented at the end of this study, at the same time, offer a few methodological solutions for future investigations of Romanian and Vlach Ius Valachicum.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2023, 30; 271-313
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Le rôle des corvées dans le système des redevances acquittées par les habitants des villages de ius Valachicum en Petite-Pologne et en Ruthénie de la Couronne aux XVe et XVIe siècles
    The Role of Serfdoms in the Obligation System of the Inhabitants of Villages on the Wallachian Law in Lesser Poland (Małopolska) and Crown Ruthenia (15th-16th century).
    Autorzy:
    Jawor, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/910126.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-26
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Carpathians
    ius Valachicum
    serfdoms
    labours
    serfdom-based grange
    Karpaty
    pańszczyzna
    folwark pańszczyźniany
    Opis:
    The Role of Serfdoms in the Obligation System of the Inhabitants of Villages on the Wallachian Law in Lesser Poland (Małopolska) and Crown Ruthenia (15th-16th century). The aim of the article is an attempt to define a role of serfdoms in the system of obligations provided by the population living in the settlements established on the Wallachian law. On the basis of a critical analysis of a relatively numerous sources preserved from the region in question (in particular, the documents associated with the rights given to individual villages, inventories, and royal domain), an attempt was made to verify the common belief in the scholarship on this topic about the lack of, or at least the minimum, share of the serfdoms for the owners in the obligation system of the inhabitants. As a result, a specific feature of the Wallachian law was indicated, which was the obligation – elsewhere unknown or occurring only in minute traces – of performing small errands a few times in a year for the benefit of the dukes (kniaź). It was recorded throughout the entire studied period and in all of the areas partaking in the Wallachian colonisation. In contrast, there are many more doubts regarding the conviction about a complete lack of serfdoms for the owners of villages. The presented source material indicates that there were indeed settlements to which this duty did not apply (and perhaps this situation was even dominating), but in other places the older and usually less strenuous forms of labours were present (annual works, duties “under the order”, ect.), while the attempts to impose weekly serfdoms date back to the 1530s and 1540s. Its widespread implementation in the areas outside of mountains is strictly linked to the development of a grange, set up for the production of grain. For the Wallachian settlements this meant a limitation, and then a thorough disposal of their privileged legal status. It is not a matter of coincidence that this colonising tendency was clearly restrained at the turn of the 16th and 17th century. This fate was avoided only be the villages situated in a typically mountainous area where the natural conditions prevented the production of crops on a large scale. Populations living therein – that were ruled by the Wallachian law – lasted longer and the processes of assimilation and integration with the local surroundings took place more slowly.
    Rola pańszczyzn w systemie powinności mieszkańców wsi na prawie wołoskim w Małopolsce i Rusi Koronnej (XV-XVI stulecia) Celem artykułu była próba określenia roli pańszczyzn w systemie powinności świadczonych przez ludność zamieszkującą w osadach rządzących sie prawem wołoskim. W oparciu o krytyczną analizę dość licznie zachowanych materiałów źródłowych z badanego obszaru (zwłaszcza dokumentów związanych z lokacjami poszczególnych wsi, inwentarzy i lustracji królewszczyzn) podjęto próbę weryfikacji powszechnego w literaturze przedmiotu przekonania o braku lub co najwyżej minimalnym udziale pańszczyzn na rzecz właścicieli w systemie powinności mieszkańców. W efekcie wskazano na specyficzną cechę prawa wołoskiego, jaką był nieznany gdzie indziej lub występujący zaledwie w śladowej postaci, obowiązek wykonywania niewielkich, liczących kilka dni w roku robocizn, świadczonych na rzecz kniaziów. Odnotowano go w całym badanym okresie i na wszystkich obszarach objętych kolonizacją wołoską. Znacznie więcej wątpliwości budzi natomiast przekonanie o zupełnym braku pańszczyzn na rzecz właścicieli wsi. Zaprezentowany materiał źródłowy wskazuje, że rzeczywiście istniały osady których ten obowiązek nie dotyczył (i być może nawet ta sytuacja dominowała), jednak w innych występowały starsze, zwykle mniej uciążliwe formy prac (robocizny w wymiarze rocznym, „na rozkaz” itd.), natomiast próby narzucenia pańszczyzny tygodniowej sięgają lat 30.-40. XVI w. Jej powszechne wprowadzenie na obszarach pozagórskich ściśle łączy sie z rozwojem folwarku nastawionego na produkcję zboża. Dla osad wołoskich oznaczało to ograniczenie, a następnie całkowitą likwidację ich uprzywilejowanego statusu prawnego. Nie jest kwestia przypadku, że ten nurt kolonizacyjny ulega wyraźnemu zahamowaniu na przełomie XVI i XVII wieku. Losu tego uniknęły jedynie miejscowości, położone w typowej strefie górskiej, gdzie warunki naturalne uniemożliwiały na szerszą skalę uprawę zbóż. Tam egzystujące społeczności rządzące się prawem wołoskim trwały dłużej a procesy asymilacji i integracji z miejscowym otoczeniem zachodziły wolniej.   
    The Role of Serfdoms in the Obligation System of the Inhabitants of Villages on the Wallachian Law in Lesser Poland (Małopolska) and Crown Ruthenia (15th-16th century). The aim of the article is an attempt to define a role of serfdoms in the system of obligations provided by the population living in the settlements established on the Wallachian law. On the basis of a critical analysis of a relatively numerous sources preserved from the region in question (in particular, the documents associated with the rights given to individual villages, inventories, and royal domain), an attempt was made to verify the common belief in the scholarship on this topic about the lack of, or at least the minimum, share of the serfdoms for the owners in the obligation system of the inhabitants. As a result, a specific feature of the Wallachian law was indicated, which was the obligation – elsewhere unknown or occurring only in minute traces – of performing small errands a few times in a year for the benefit of the dukes (kniaź). It was recorded throughout the entire studied period and in all of the areas partaking in the Wallachian colonisation. In contrast, there are many more doubts regarding the conviction about a complete lack of serfdoms for the owners of villages. The presented source material indicates that there were indeed settlements to which this duty did not apply (and perhaps this situation was even dominating), but in other places the older and usually less strenuous forms of labours were present (annual works, duties “under the order”, ect.), while the attempts to impose weekly serfdoms date back to the 1530s and 1540s. Its widespread implementation in the areas outside of mountains is strictly linked to the development of a grange, set up for the production of grain. For the Wallachian settlements this meant a limitation, and then a thorough disposal of their privileged legal status. It is not a matter of coincidence that this colonising tendency was clearly restrained at the turn of the 16th and 17th century. This fate was avoided only be the villages situated in a typically mountainous area where the natural conditions prevented the production of crops on a large scale. Populations living therein – that were ruled by the Wallachian law – lasted longer and the processes of assimilation and integration with the local surroundings took place more slowly. .
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2019, 26, 1; 249-267
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Seasonal pastoral exploitation of forests in the area of Subcarpathia in the 15th and 16th century
    Autorzy:
    Jawor, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/909995.pdf
    Data publikacji:
    2016-02-28
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ius Valachicum
    Wallachian pastoralism
    transhumance
    Poland in the 15th-16th century
    Opis:
    The arguments included in the article were based on a small number of information preserved in the sources, which concern a seasonal presence of the Wallachian shepherds in the areas situated north of the line designating the scope of permanent (year-round) rural settlements founded on the Wallachian law. It was practised both in forests belonging to the king as well as in private estates throughout all seasons. This research resulted in the thesis stating that groups of the Wallachian shepherds led a seasonal grazing of their herds in the submontane areas already in the 15th century. Various factors, primarily of an economic nature, made these pastoral activities disappear or, at least, made them significantly limited at the turn of the 16th and 17th century. Pastoralism of a transhumance type existed throughout the entire period under discussion, in modern sources referred to as koszarnictwo (transhumance herding), consisting in periodic migrations of pastoral groups from permanent villages. Similarly to what I have claimed in my previously published research on the Wallachian pastoralism in the Carpathian areas, there are no indications in the sources, which would justify a thesis for a long time widespread in historical studies, on the presence of a nomadic phase in the history of the Wallachian colonization in the Polish areas. Also in the case of the areas currently studied, its existence can be given no confirmation.
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2016, 23, 1; 175-181
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Migracje ludności wiejskiej na pograniczu polsko-mołdawskim w XVI wieku
    Migrations of the rural population on the Polish-Moldavian borderland in the 16th century
    Autorzy:
    Jawor, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1490724.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-16
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Wallachian immigrants
    cross-border migrations
    ius Valachicum
    Podolia area
    imigranci wołoscy
    migracje transgraniczne
    obszar Podola
    Opis:
    W literaturze historycznej dominuje przekonanie o zanikającym w ciągu XVI wieku nurcie migracji transgranicznych, mających miejsce między ziemiami kontrolowanymi przez państwo polsko-litewskie a Mołdawią. W ten sposób szerzące się w tym czasie na ziemiach ruskich osadnictwo na prawie wołoskim miało być dziełem przede wszystkim ludności miejscowej lub zrutenizowanych Wołochów, przybyłych na ten teren jeszcze w XV wieku. Celem zaprezentowanych badań było skonfrontowanie tego poglądu ze słabo dotąd wykorzystanymi źródłami o charakterze masowym, przede wszystkim inwentarzami i lustracjami dóbr królewskich egzystujących na Podolu. W efekcie stwierdzono znaczne natężenie badanych migracji w całym stuleciu. Przebiegały one w przeciwnych kierunkach: Mołdawianie (Wołosi) migrowali do Polski a Rusini przekraczali granicę państwową z Mołdawią. Przygraniczne Podole stanowiło często tylko przejściowy etap tych wędrówek. Z tej krainy imigranci kierowali się w głąb kraju, uczestnicząc aktywnie w procesie lokowania nowych osad pasterskich.
    Migrations of the rural population on the Polish-Moldavian borderland in the 16th century. Historical studies are dominated by the belief that in the 16th century the trend of cross-border migrations between the lands controlled by the Polish-Lithuanian state and Moldavia was fading away. Hence, the settlement according the Vlach law, which was spreading at that time in Ruthenia, was supposed to be mainly the work of the local population or the ruthenized Vlachs who came to this area in the 15th century. The aim of the presented research was to confront this view with so far poorly used historical documents of quantitative nature, primarily inventories and lustrations of royal properties existing in Podolia. As a result, a significant intensity of migrations was found throughout the century. They ran in opposite directions: Moldavians (Vlachs) migrated to Poland and Ruthenians crossed the state border with Moldavia. Boundary region of Podolia was often only a temporary stop in this process. From this land, immigrants headed deeper into the country, actively participating in the process of establishing new shepherd settlements. 
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2021, 28, 1; 177-190
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Locators of the settlements under Wallachian law in the Sambor starosty in XVth and XVIth c. Territorial, ethnic and social origins.
    Autorzy:
    Gawron, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/910117.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-20
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    ius Valachicum
    Sambor starosty
    colonization
    ethnicity
    settlement network
    locations
    migration
    social origin
    starostwo samborskie
    kolonizacja
    etniczność
    sieć osadnicza
    lokacje
    migracja
    pochodzenie społeczne
    Opis:
    This article deals with issues related to the origin of locators of the Wallachian settlements on the example of villages established in the Sambor starosty in the XVth and XVIth centuries. It relies primarily on the analysis of information found in the location documents of settlements arising in this area. The research carried out here leads to the conclusion that the first owners of the Wallachian villages in the Sambor starosty were the representatives of the Wallachian nobility, most probably from the Transylvania area, who received extensive land bestowals from the king Vladyslav Jagiello in the XVth century. From the knyazships founded by the nobility came the knyazes who founded new Wallachian villages within the royal domain in the XVIth century. They were mainly from the peasant estate, and most of them were recruited from the ruthenised knyaz families and from the subjects of the same domains. Although the ethnic Vlachs constituted a small percentage of residents of the Sambor starosty and were quickly subjected to ruthenisation, their descendants continued to lead the ranks among the locators. The work also draws attention to the characteristics of the development of the settlement network in the Sambor area. New settlements were most often created at a short distance from the home rural centres surrounding them from various directions. After some time, these "villages" could also become "home" for subsequent settlements. New settlements were usually located in areas situated higher than the home settlements of founders who, looking for new settlement areas, headed upstream as the rivers were natural communication routes.
    Lokatorzy osad na prawie wołoskim w starostwie samborskim w XV i XVI w. Pochodzenie terytorialne, etniczne i społeczne. Niniejszy artykuł porusza kwestie związane z pochodzeniem lokatorów osad prawa wołoskiego na przykładzie wsi powstających w starostwie samborskim w XV i XVI w. Opiera się on przede wszystkim na analizie informacji zawartych w dokumentach lokacyjnych osad powstających na tym obszarze. Przeprowadzone badania doprowadziły do wniosków, że pierwszymi właścicielami wsi wołoskich na obszarze starostwa samborskiego byli przedstawiciele szlachty wołoskiej, pochodzący najprawdopodobniej z terenów Siedmiogrodu, którzy otrzymali w XV w. obszerne nadania ziemskie od króla Władysława Jagiełły. Z założonych przez nich osad wywodzili się kniaziowie zakładający w XVI w. nowe wsie wołoskie w obrębie domeny królewskiej. W głównej mierze byli pochodzili oni ze stanu chłopskiego, a rekrutowali się przeważnie ze zrutenizowanych rodzin kniaziowskich i z poddanych tych samych dóbr. Choć etniczni Wołosi stanowili niewielki odsetek mieszkańców starostwa samborskiego i szybko ulegali rutenizacji, to ich potomkowie wciąż wiedli prym wśród lokatorów. W pracy zwrócono również uwagę na charakterystykę rozwoju sieci osadniczej na Samborszczyźnie. Nowe osady najczęściej powstawały w niewielkiej odległości od macierzystych ośrodków wiejskich, otaczając je z różnych kierunków. Owe „wsie-córki” po pewnym czasie także mogły stać się matkami” dla kolejnych osad. Nowe lokacje powstawały zazwyczaj na terenach położonych wyżej od rodzimych miejscowości osadźców, którzy szukając pustek osadniczych, kierowali się w górę biegu cieków wodnych, będących naturalnymi szlakami komunikacyjnymi. 
    Źródło:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2019, 26, 1; 269-290
    0239-4278
    2450-3177
    Pojawia się w:
    Balcanica Posnaniensia Acta et studia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies