- Tytuł:
- Święty Józef patronem dobrej śmierci w kulturze staropolskiej na przykładzie popularnej kompozycji Carlo Marattiego
- Autorzy:
- Ponińska, Katarzyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/33339580.pdf
- Data publikacji:
- 2023
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
- Tematy:
-
St Joseph
good death
death of St Joseph
Carlo Maratti
św. Józef
dobra śmierć
śmierć św. Józefa - Opis:
-
Artykuł ma na celu ukazanie przejawów kultu św. Józefa z Nazaretu jako patrona dobrej śmierci, którego orędownictwa powinni wzywać konający w chwili przejścia z życia doczesnego do wiecznego. Poparcie dla tytułu można znaleźć w teologii, której argumenty upowszechniały dzieła kaznodziejskie oraz pieśni. Poza krzewieniem kultu św. Józefa słowem, należy również zwrócić uwagę na dzieła sztuki. Tekst ukazuje przykłady ze staropolskiego piśmiennictwa, jak i nowożytnego malarstwa. Przedstawienia w sztuce polskiej zostały omówione na tle sztuki europejskiej ze szczególnym wskazaniem na popularny wzorzec kompozycji śmierci św. Józefa autorstwa Carla Marattiego. Barokowe przykłady jej wykorzystania można spotkać zarówno na Warmii (Krosno, Stoczek Klasztorny czy Pluty), jak i w dwóch różnych kościołach w Lublinie (dawnej świątyni jezuickiej, a obecnie archikatedrze oraz w kościele Świętego Ducha) czy we Lwowie (pochodzący z zamku w Podhorcach). Listę tę uzupełnia przedstawienie dobrej śmierci z Przedwojewa na Mazowszu, wykorzystującej fragment kompozycji C. Marattiego, gdzie jednak św. Józef występuje jako orędownik konającego chrześcijanina. Twórcami zaprezentowanych obrazów byli znani z nazwiska malarze – Szymon Czechowicz i Piotr Kolberg, którzy przebywali we Włoszech i mieli okazję osobiście zapoznać się z dziełami rzymskiego mistrza, ale też anonimowi lokalni artyści. Poza omówieniem rodzimych wizerunków, artykuł wymienia wybrane przykłady nawiązania do wskazanego wzoru występujące w innych krajach europejskich (Włochy, Austria czy Francja). Tak szeroko zakreślone tło świadczy o silnym oddziaływaniu malarstwa Marattiego, który będąc wieloletnim dyrektorem Akademii Świętego Łukasza w Rzymie, za życia cieszył się dużym uznaniem i popularnością, zaś z czasem został zapomniany, a jedno z jego dzieł (ewentualnie jego naśladowcy) starano się przypisać bardziej od niego znanemu Rafaelowi.
The article aims to demonstrate the manifestations of the veneration of St Joseph of Nazareth as the patron saint of a good death, whose intercession should be invoked by dying persons at the moment of transition from mortal to eternal life. Support for the title can be found in theology, with its arguments disseminated by preaching works and songs. In addition to fostering devotion to St Joseph with words, attention should also be paid to works of art. The text shows examples from Old Polish writing, as well as modern painting. The depictions in Polish art are discussed against the background of European art, with particular emphasis on the popular model composition of the death of St Joseph by Carlo Maratti. Baroque examples of its use can be found both in Warmia (Krosno, Stoczek Klasztorny or Pluty), as well as in two different churches in Lublin (the former Jesuit temple and now archcathedral, and the Church of the Holy Spirit) or Lviv (from the castle in Pidhirtsi). The list is completed by a depiction of the good death from Przedwojewo in the Mazovia Region, using a fragment of a composition by C. Maratti, where St Joseph appears as an intercessor for a dying Christian. The authors of the paintings on display were well-known painters – Szymon Czechowicz and Piotr Kolberg – both resided in Italy and had the opportunity to personally study the works of the Roman master, but also anonymous local artists. In addition to discussing native images, the article lists selected examples of reference to the indicated pattern occurring in other European countries (Italy, Austria or France). Such a wide-ranging background testifies to the strong influence of the paintings of Maratti, who, being a long-time director of the Academy of St Luke in Rome, enjoyed great recognition and popularity during his lifetime, although over time he was forgotten, and one of his (or his imitator’s) works was sought to be attributed to Raphael, who was more famous than him. - Źródło:
-
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 121; 303-338
0518-3766
2545-3491 - Pojawia się w:
- Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł