- Tytuł:
-
Meet the Mousmé. The Otherness of the Japanese Woman in the Writings of French Women Travellers of the First Half of the 20th Century
Poznaj Mousmé. Odmienność japońskiej kobiety w dziełach francuskich podróżniczek z pierwszej połowy XX wieku - Autorzy:
- Seya-Grondin, Anne-Aurélie
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1366598.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Tematy:
-
French women travellers
travel literature
mental representations of Japan
otherness
exoticism
voyageuses françaises
littérature viatique
imaginaire japonais
altérité
exotisme
genre
francuskie podróżniczki
literatura podróżnicza
wyobrażenie Japonii
inność
egzotyka - Opis:
-
From Pierre Loti to Nicolas Bouvier, via Roland Barthes and many other Western travellers, the perception of Japanese women and their otherness since the 1860s has been constantly enriched by diverse and recurring mental images linked to a certain form of exoticism and Japonism. It seems essential to enrich the reflections on the concept of the otherness of feminine discourse in order to shed new light on major issues of the history of French women travellers, the French imagination of Japan and Japanese exoticism. This article explores some avenues of reflection on the construction of the figure of the Japanese woman, a pillar theme of travel literature, present in travel writings produced by French women. How to meet the other and the other’s elsewhere when this other is also a woman? What is the perception of Japanese women in French women’s travel writings? What areas of the allegory of the elsewhere inherited from a dominant discourse of male travellers can be found (or not) in these discourses of women travellers? Beginning from the concept of Mousmé, introduced by Loti, and all the exotic load that results from it, the author reflects on the circumstances of encounters and the particularities of writings from the perception of the other as a female and her feminity. But it is not simply a question of entering into a purely comparative vision by confronting women travellers with dominant male travel literature. By analysing several writings in the light of a collective Japanese imagination in French, the author can reveal facets of Japanese exoticism and otherness hitherto subcontracted and intrinsically linked to women’s travel practices; but also open the door to a reflection on the importance of enriching the mental representations of Japan with narrative produced by women about women.
De Pierre Loti à Nicolas Bouvier, en passant par Roland Barthes et bien d’autres encore, la perception des femmes japonaises et de leur altérité n’a cessé de s’enrichir d’images mentales diverses et récurrentes liées à une certaine forme d’exotisme et de japonisme. Mais que dire du discours des voyageuses françaises ? Que dire de ces femmes, grandes oubliées de l’Histoire du voyage français au Japon ? Parfois dans l’ombre de leur mari, parfois parce que l’histoire a oublié leur épisode japonais... Ou tout simplement parce que personne n’avait désiré faire parler (ou n’avait même pu trouver) les sources léguées par ces dernières, on évoque peu leurs écrits de voyage et surtout leur perception de l’allogène japonais.Il nous paraît indispensable d’enrichir les réflexions sur le concept d’altérité d’un discours féminin afin d’apporter un nouvel éclairage à des enjeux majeurs de l’histoire des voyageuses françaises, de l’imaginaire français du Japon et de l’exotisme japonais. Il ne s’agit pas simplement d’entrer dans une vision purement comparatiste voyageurs-voyageuses, mais plutôt d’explorer d’autres facettes de l’altérité et d’autres images mentales liées à la femme Japonaise en voyageant d’un versant à l’autre.Cette altérité s’entend bien sûr au sens de contact physique, de rencontre de l’autre; or, une voyageuse n’ira justement pas à la rencontre du Japon de la même façon que ses homologues masculins, ne serait-ce que parce les pratiques et enjeux du voyage en tant que femme donnent à voir (ou à ne pas voir) certaines choses et à faire l’expérience du Japon d’une autre façon. De facto, les modalités de la rencontre et les interactions produisent des perceptions qui diffèrent de celles auxquelles l’historiographie nous a habitué. L’altérité se pense alors comme une rencontre entre le « soi » occidental et l’« autre » japonais, qui se déclinent tous les deux au féminin.Dans notre article, nous explorons quelques axes de réflexion de la construction de la figure de la femme japonaise dans la littérature viatique produite par des femmes françaises liés à l’altérité, la perception de l’allogène et l’exotisme. Comment rencontre-t-on l’autre et son ailleurs quand cet autre est aussi une autre ? Quel regard portent les voyageuses françaises sur les femmes japonaises dans leurs écrits de voyage ? Existe-t-il une forme de sororité, une proximité ou bien même encore une intimité ? Comment appréhender et comprendre sa différence quand l’autre est elle aussi une femme ? L’autre est-elle un alter-ego japonais au féminin ? Quels espaces de l’allégorie de l’ailleurs hérités d’un discours dominant de voyageurs masculins est-il possible de retrouver (ou non) dans ces discours de voyageuses ?Les éléments de réponses à ces questionnements permettront d’ouvrir la porte à une réflexion sur l’importance d’enrichir l’interprétation de l’altérité japonaise en analysant des discours produits par des femmes (ainsi que leur contexte de production) et en abordant entre autres des thématiques inédites dans le processus de construction de l’image de la femme japonaise et sa féminité tout en présentant une certaine constance dans l’imaginaire exotique japonais convoqué par les récits de voyage, aussi bien féminins que masculins.
Od Pierre’a Loti do Nicolasa Bouviera, przez Rolanda Barthesa i wielu innych podróżników z Zachodu, postrzeganie japońskich kobiet i ich inności od lat 60. XX wieku stale wzbogacane jest przez różnorodne i powracające obrazy mentalne związane z pewną formą egzotyki i japońskości. Wzbogacenie refleksji nad pojęciem inności kobiecego dyskursu wydaje się autorce tego artykułu niezbędne, aby rzucić nowe światło na główne zagadnienia historii francuskich podróżniczek, francuskiego wyobrażenia Japonii i japońskiej egzotyki. Niniejszy artykuł zgłębia niektóre kierunki refleksji nad konstrukcją postaci japońskiej kobiety, filaru literatury podróżniczej, obecnego w zapisach z podróży, których autorkami były Francuzki. Jak spotykać się z innym i jego przestrzenią, gdy innym jest ona? Jaka jest percepcja japońskich kobiet w literaturze podróżniczej tworzonej przez Francuzki? Jakie obszary alegorii innego miejsca, odziedziczonej po dominującym dyskursie podróżników płci męskiej, można odnaleźć (lub nie) w dyskursie podróżniczek? Wychodząc od koncepcji Mousmé wprowadzonej przez Lotiego i wynikającego z niej egzotycznego ładunku, autorka zastanawia się nad okolicznościami kontaktu z odmiennością i specyfiką literatury dotyczącej kobiecej inności z punktu widzenia kobiet. Ale nie jest to tylko kwestia wejścia w czysto porównawczą wizję poprzez skonfrontowanie kobiet podróżujących z dominującą męską literaturą podróżniczą. Analizując wybrane teksty w świetle zbiorowej japońskiej wyobraźni, możemy ukazać aspekty japońskiej egzotyki i inności, do tej pory nierozerwalnie związane z kobiecymi praktykami podróżniczymi, a także stworzyć dogodne warunki do refleksji nad znaczeniem wzbogacenia mentalnych obrazów Japonii o narrację tworzoną przez kobiety o kobietach. - Źródło:
-
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2020, 38, 2; 125-146
0239-426X - Pojawia się w:
- Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł