- Tytuł:
-
Complex genesis of N-channel eskers illustrated with the example of an esker near Tosie (east-central Poland)
Złożoność genezy ozów powstałych w tunelach typu N na przykładzie ozu okolic Tosi (środkowo-wschodnia Polska) - Autorzy:
- Frydrych, Małgorzata
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2095774.pdf
- Data publikacji:
- 2021-12-30
- Wydawca:
- Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
- Tematy:
-
Oz
tunel subglacjalny
rozpadlina lodowa
osady glacifluwialne
zlodowacenie warty
Polska
Esker
subglacial tunnel
open crevasse
glaciofluvial deposits
Saalian
Polska - Opis:
-
The study presents the problem of complex genesis of eskers formed in N-channels on the example of an esker located near Tosie in east-central Poland. The lithofacies analysis revealed a high diversity of structural and textural characteristics of sediments in this form. The esker consists of three sedimentation units. Coarse sediments of the esker core were deposited in the subenvironment of a subglacial tunnel, as an effect of bedforms migration under hydrostatic pressure. Opening of the tunnel resulted in the forming of an open crevasse, in which the cover of the esker core sediments was accumulated. These deposits recorded a significant variability of flow energy and sedimentation mechanisms, which indicates a strong influence of the ice-sheet ablation dynamics. During the final deglaciation stage, a part of the esker was covered with diamicton. Numerous soft-sediment deformation structures were identified within the esker. The sediments were dislocated vertically to the elevation of more than 8 metres. They constitute the record of buried dead-ice masses melting in the esker core sediments. Melting of the masses resulted in vertical displacement of sediments and formation of "the dead-ice structure". The complexity of esker genesis is characteristic of postglacial areas in Poland, where most eskers were formed in subglacial N-channels. Numerous research results confirm a considerably more frequent occurrence of the facies sequence of subglacial tunnel and open crevasse in eskers formed in N-channels than R-channels. This is indicated by a much greater dissimilarity of processes during different stages of esker formation on soft bed and solid substratum.
Badania ukazują problem złożoności genezy ozów powstających w tunelach typu N na przykładzie ozu okolic Tosi w środkowo- -wschodniej Polsce. Analiza litofacjalna wykazała duże zróżnicowanie strukturalnych i teksturalnych cech osadów tworzących formę. Oz zbudowany jest z trzech jednostek sedymentacyjnych. Gruboziarniste osady jądra ozowego powstawały w subśrodowisku tunelu subglacjalnego na skutek migracji form dna pod ciśnieniem hydrostatycznym. Otwarcie się tunelu spowodowało powstanie rozpadliny lodowej, w której następowała akumulacja jednostki pokrywającej osady jądra ozu. W osadach tych zapisała się znaczna zmienność energii przepływu oraz mechanizmów sedymentacji, co wskazuje na duży wpływ dynamiki ablacji lodowca. Podczas ostatniego etapu deglacjacji część ozu pokryta została diamiktonem. W ozie stwierdzono liczne struktury deformacyjne. Osady zostały przemieszczone pionowo na wysokość ponad 8 m. Stanowią one zapis wytapiania się pogrzebanych brył martwego lodu w osadach jądra ozu. Wytapianie się brył powodowało pionowe przemieszczanie się osadów i powstawanie tzw. dead-ice structure. Złożoność genezy ozów jest charakterystyczna dla obszarów polodowcowych Polski, gdzie większość ozów powstaje w rynnach subglacjalnych. Liczne badania potwierdzają znacznie częstsze występowanie następstwa facji subglacjalnego tunelu i otwartej rozpadliny w ozach powstających w tunelach typu N niż typu R. Wskazuje to na dużo większą odmienność procesów podczas różnych etapów formowania się ozów na nieskonsolidowanym oraz litym podłożu. - Źródło:
-
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica; 2021, 20; 13-25
1427-9711
2353-6063 - Pojawia się w:
- Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł