Temat: Wojsko Litewskie - Katalog OPAC zbiorów

Tytuł:: Korona i buławy : czyli o władzy hetmańskiej w XVII stuleciu
Autorzy:: Gawron, Przemysław (1976- ).
Powiązania:: Mówią Wieki 2020, nr 11, s. 6-9
Data publikacji:: 2020
Tematy:: Hetmani
Władcy
Wojsko
Artykuł problemowy
Artykuł z czasopisma historycznego
Artykuł z czasopisma popularnonaukowego
Opis:: Artykuł dotyczy uprawnień i obowiązków hetmana w Rzeczypospolitej Polskiej w XVII stuleciu. Relacje hetmana z monarchą, z sejmem, sądami czy Trybunałem Koronnym określały pozycję jego urzędu. W XVI wieku próbowano rozdzielić dowodzenie armią w polu od zarządzania zmianami w organizacji wojska. Jednak kolejni hetmani Jan Tarnowski, Mikołaj Sieniawski czy Jan Zamojski skutecznie w praktyce łączyli te funkcje i taki kształt urzędu hetmana pozostał. Znaczenie urzędu hetmana wzrosło od 1581 roku, gdy Jan Zamojski otrzymał buławę dożywotnio. Od tego momentu wszyscy kolejni hetmani koronni i litewscy pełnili tę funkcję do śmierci. Nadal jednak król miał możliwości oddziaływania na armię przez listy zaciągowe zwane przypowiednimi. W ten sposób wprowadzał swoich zaufanych ludzi do armii. Władca mógł też odmówić wydania hetmanowi listu przypowiedniego dla wskazanej przez hetmana osoby, co zmuszało hetmana do dokonania zaciągu na własny koszt. Monarcha miał też wpływ na organizację wojsk, tworząc tzw. gwardię komputową. Regimenty tego typu, podległe królowi pojawiły się za panowania Wazów. Nominalnie gwardia komputowa podlegała hetmanowi, ale często to król decydował o jej wykorzystaniu.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Pod Łojowem i Białą Cerkwią : działania armii litewskiej przeciw Kozakom w latach 1648-1651
Autorzy:: Majewski, Andrzej Adam (1977- ).
Powiązania:: Mówią Wieki 2011, nr 1, s. 34-39
Data publikacji:: 2011
Tematy:: Powstania kozackie (1591-1704)
Powstanie Chmielnickiego (1648)
Bitwa pod Białą Cerkwią (1651)
Wojsko
Opis:: Fot., mapa, rys.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Wojsko litewskie w walce z rokoszem Jerzego Lubomirskiego
Autorzy:: Kacprzyński, Krzysztof.
Powiązania:: Miscellanea Historico-Archivistica 2001, t. 13, s. 99-106
Data publikacji:: 2001
Tematy:: Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne (Wilno, Litwa) zbiory
Rokosz 1665-1666 r. Lubomirskiego archiwalia
Wojsko Polska Litwa 17 w. archiwalia
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Formacje zbrojne samorządu szlacheckiego Rzeczypospolitej : koncepcja i zastosowanie
Autorzy:: Staręgowski, Bartosz (1990- ).
Powiązania:: Mówią Wieki 2021, nr 4, s. 42-45
Data publikacji:: 2021
Tematy:: Wojsko
Bezpieczeństwo militarne państwa
Obrona terytorialna
Pospolite ruszenie
Szlachta
Wyprawy łanowe (wojsko)
Artykuł problemowy
Artykuł z czasopisma historycznego
Artykuł z czasopisma popularnonaukowego
Opis:: Tematem artykułu są formacje zbrojne i system wojskowy Rzeczypospolitej. W okresie przed rozbiorami Polska dysponowała rozbudowanymi siłami zbrojnymi, podstawą systemu wojskowego było wojsko państwowe, zazwyczaj uzupełniane oddziałami wojewódzkimi. Oprócz tego istniały również wojska prywatne poszczególnych magnatów oraz załogi miast, piechota wybraniecka, wojska najemne zaciągane doraźnie w razie potrzeby, a także gwardia królewska. Najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych był król, ale szlachta decydowała o sprawach własnego terytorium. Co więcej, z biegiem czasu samorząd szlachecki miał coraz większe możliwości i swobodę w organizowaniu własnych sił zbrojnych.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Mołojcy, Dembiński i spółka : polsko-litewscy najemnicy w służbie szwedzkiej w latach 1612-1615
Autorzy:: Bohun, Tomasz.
Powiązania:: Mówią Wieki 2017, nr 10, s. 20-23
Data publikacji:: 2017
Tematy:: Kozacy
Wojsko
Wojska najemne
Wojny polsko-moskiewskie (1604-1634)
Wojny polsko-szwedzkie (1563-1660)
Artykuł z czasopisma historycznego
Opis:: Fotografie.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: „Nervus belli pecunia” : czyli finansowa strona wojen Rzeczypospolitej
Autorzy:: Bohun, Tomasz (1973- ).
Powiązania:: Mówią Wieki 2020, nr 11, s. 10-13
Data publikacji:: 2020
Tematy:: Wojny polsko-moskiewskie (1604-1634)
Wojny polsko-szwedzkie (1563-1660)
Finanse
Wojna
Wojsko
Finanse wojskowe
Żołd
Artykuł z czasopisma historycznego
Artykuł z czasopisma popularnonaukowego
Artykuł problemowy
Opis:: Artykuł dotyczy problematyki kosztów wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w XVI i XVII wieku. Problemy z brakiem gotówki na płatności dla wojska wystąpiły już w wojnie ze Szwecją w Inflantach i Estonii, a później podczas wojen z Rosją od 1600 roku. Żołnierze przed niewypłacalnością skarbu państwa bronili się, zawiązując konfederacje. Pierwsza zawiązana została w Glinianach przez ponad 7,5 tysiąca żołnierzy jazdy i 900 piechurów. Konsekwentnie rabując prywatne majątki szlacheckie oraz dobra królewskie w województwach ruskim, podolskim i lubelskim wymusili na sejmie uchwalenie podatków dla pokrycia żołdów. W czasie wojny inflanckiej 8,5 tys. żołnierzy zawiązało cztery takie konfederacje (koszty ich spłacenia to 1,5 mln zł – skarb litewski i ok. 700 tys. – skarb koronny). Wojny z Rosją stały się najdroższym w historii Polski wydatkiem. Wojna moskiewska w latach 1611-1618 prowadzona przez Zygmunta III Wazę kosztowała ok. 5,7 mln złotych. Poszukując oszczędności, planowano zwiększyć ilość tańszej w utrzymaniu piechoty, kosztem jazdy. Dopiero podczas kampanii smoleńskiej w latach 1632-1634 Władysław IV zrealizował ten zamysł i to w jego armii na 21 tysięcy żołnierzy, ponad 14 stanowiła piechota.
Dostawca treści:: Bibliografia CBW