Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "folk costume" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Serbołużycki strój dziecięcy parafii Slepo. Odrębność stroju ludowego, jego symbolika i znaczenie
    Sorbian Children’s Costume of the Parish of Slepo. Distinctiveness of Folk Costume, Its Symbolism and Meaning
    Autorzy:
    Michniuk, Justyna
    Nowosad, Inetta
    Weissbrot-Koziarska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37241469.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Łużyce Środkowe
    Slepo
    strój ludowy
    świąteczny ludowy strój dziecięcy
    tradycja
    Central Lusatia
    folk costume
    children’s festive folk costume
    tradition
    Opis:
    Artykuł skupia się na jednej z cech wyróżniających parafię Slepo, która jako jedyny region Łużyc wykształciła dla dzieci odrębny od wzoru przeznaczonego dla dorosłych ludowy świąteczny strój dziecięcy. Celem artykułu jest analiza symboliki stroju dziecięcego z regionu Slepo i zwrócenie uwagi na unikalność na tle strojów Serbołużyczan. W badaniu etnograficznym zastosowano wywiad etnograficzny i obserwację oraz metodę analizy dokumentów (źródeł pierwotnych i wtórnych) pozwalających na wgląd w stan wiedzy w rozpoznaniu pola badań. Tekst stanowi kulturoznawczą refleksję nad obecnością świątecznego stroju dziecięcego w dawnej i współczesnej kulturze Serbołużyczan. W artykule za istotne uznano również rozpoznanie uwarunkowań zaniku świątecznych dziecięcych strojów ludowych oraz możliwości ich rewitalizacji w nowoczesnym świecie. Cel wyznaczył strukturę artykułu, który podejmuje analizy uwarunkowań odrębności dziecięcego stroju Slepo, wyjaśnia jego symbolikę i w końcowej części podejmuje dyskusję nad zjawiskiem zaniku strojów ludowych i szansą na ich przywrócenie w regionie.
    The article focuses on a feature distinguishing the Slepo parish which, as the only region in Lusatia, developed a children’s festive folk costume separate from the design for adults. The aim of the article is an analysis of the symbolism of the Slepo region’s children’s costume and to point out its unique character when compared to other Sorbian costumes. During the research, ethnographic interview was used alongside observation and the document (primary and secondary sources) analysis method. The documentation allowed for an insight into the state of knowledge regarding the recognition of the research area. The article delivers a cultural reflection about the existence of the children’s costume in the past and current culture of the Sorbs. Additionally, the conditions of disappearance of festive folk children’s costumes are considered as important, on top of the possibility of their revitalization in the modern world. These goals dictated the structure of the article which involves an analysis of the unique children’s costume from Slepo, explains its symbolism and, in the final sections, discusses the phenomenon of the disappearance of folk costumes and the potential of their return in the region.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 307-320
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Strój jako istotny element w działalności Koła Gospodyń Wiejskich w Komborni – tradycja i współczesność
    Folk Costumes as an Important Element in the Activities of the Rural Housewives’ Club in Kombornia. Tradition and Contemporaneity
    Autorzy:
    Sufa, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37231703.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    strój ludowy
    komborski strój ludowy
    działalność przedsiębiorcza
    dziedzictwo kulturowe
    tożsamość kulturowa
    edukacja
    folk costume
    Kombornia folk costume
    entrepreneurial activity
    cultural heritage
    cultural identity
    education
    Opis:
    Celem artykułu jest refleksja kulturoznawcza nad obecnością i znaczeniem ludowego stroju komborskiego w kulturze i działalności przedsiębiorczej członkiń Koła Gospodyń Wiejskich w Komborni. W pierwszej części artykułu na podstawie analizy literatury przedmiotu wyjaśniono podstawowe terminy związane z podjętym tematem, określono, czym jest strój ludowy – w tym strój komborski – jakie pełnił funkcje oraz jakie czynniki determinowały jego wygląd i formy. W kolejnej części tekstu zaprezentowano materiał eksploracyjny, ukazujący znaczenie ludowego stroju komborskiego i jego wykorzystanie w działalności przedsiębiorczej oraz edukacyjnej członkiń KGW w Komborni. Podstawą analizy są dane pochodzące z badań własnych, które zostały przeprowadzone we wrześniu 2022 r. Zgromadzony materiał badawczy uzyskano na podstawie wypowiedzi zebranych za pomocą kwestionariusza ankiety, swobodnych wywiadów z listą poszukiwanych zagadnień przeprowadzonych z: prof. dr. hab. Kazimierzem Szmydem z Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie, przewodniczącą i członkiniami Koła Gospodyń Wiejskich z Komborni, sołtysem wsi Kombornia, a także zapisów zgromadzonych w Kronice Koła Gospodyń Wiejskich z Komborni. Wyniki badań pokazały, że rozmówcy dostrzegają potrzebę kultywowania komborskiego stroju ludowego i tradycji z nim związanych, kierując się pobudkami kulturowo-poznawczymi, aplikacyjnymi, jak również emocjonalnymi. Strój ludowy komborski stanowi znaczący i niezbywalny element współczesnego życia regionalnego. Był i jest noszony podczas uroczystości na szczeblu lokalnym i państwowym. Dodatkowo zakłada się go również w czasie organizowanych przez członkinie Koła Gospodyń Wiejskich licznych warsztatów towarzyszących poznawaniu historii stroju i tradycji związanych z regionem. Wypowiedzi respondentów świadczą o mocnym utożsamianiu się ze strojem komborskim, który jest symbolem przynależności do regionu. Badani wskazali na brak ciągłości pokoleniowej i stopniowe zrywanie więzi z tradycją noszenia stroju, co może budzić uzasadniony niepokój. Przybliżanie dziedzictwa kulturowego regionu, w tym komborskiego stroju ludowego i tradycji z nim związanych, przez członkinie KGW w Komborni może się okazać jednym ze znaczących sposobów kształtowania osobowości, wrażliwości i kreatywności młodych pokoleń.
    The purpose of the article is a scholarly reflection on the presence and significance of Kombornia folk costume in the culture and entrepreneurial activities of the members of the Rural Housewives’ Club in Kombornia. The first part of the article, based on an analysis of the literature, explains the basic terms related to the subject. It defines what folk costume is, including the Kombornia costume, what functions it performed, and what factors determined its appearance and forms. The next part presents exploratory material, showing the importance of Kombornia folk costume and its use in the entrepreneurial and educational activities of Club members in Kombornia. The analysis is based on self-reported survey data, which was conducted in September 2022. The collected material was obtained on the basis of statements collected by means of a survey questionnaire, free interviews with a list of sought-after issues conducted with: Prof. Kazimierz Szmyd from the National Academy of Applied Sciences in Krosno, the chairman and members of the Kombornia Rural Housewives’ Club, the Kombornia village mayor, and records collected in the Chronicles of the Kombornia Rural Housewives’ Club. The results of the survey indicated that interviewees recognize the need to cultivate the Kombornia folk costume and the traditions associated with it, guided by cultural-cognitive, applied, in addition to emotional motives. The Kombornia folk costume is a significant and inalienable part of modern local life. It has been worn during ceremonies at the local and state levels. In addition, it is also worn during the numerous workshops organized by members of the Rural Housewives’ Club related to learning about the history of costume and traditions associated with the region. The respondents’ statements testify to a strong identification with the Kombornia costume, which is a symbol of belonging to the region. The respondents pointed to the lack of generational continuity and the gradual severing of ties with the tradition of wearing the costume, which may be a legitimate concern. Presenting the cultural heritage of the region, including the Kombornia folk costume and traditions associated with it by the members of the Club in Kombornia may prove to be one of the significant ways of shaping the personality, sensitivity and creativity of young generations.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 287-306
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badanie pola tematycznego z zakresu stroju ludowego na podstawie danych z Korpusu Spiskiego
    Research into the lexis in the field of folk costumes based on the Spiš Dialect Corpus data.
    Autorzy:
    Grochola-Szczepanek, Helena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1854200.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-10
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    thematic vocabulary
    folk costume
    corpus data
    pole tematyczne
    strój ludowy
    badania korpusowe
    Opis:
    Celem artykułu jest omówienie leksyki z zakresu stroju ludowego, utrzymującej się współcześnie w mowie mieszkańców Spisza. Powszechnie wiadomo, że archaiczne nazwy zanikają wraz z wymieraniem tradycyjnych form życia wiejskiego, a ich miejsce zastępują nowe, ogólne określenia. Dane do badania pola tematycznego pochodzą z Korpusu Spiskiego. Otrzymane wyniki stanowią zbiór ok. 150 nazw elementów stroju ludowego. W opisie stosuje się podział na makro- i mikropola w obrębie stroju męskiego oraz kobiecego. Leksyka zróżnicowana jest pod względem formalnym, semantycznym, geograficznym oraz frekwencyjnym.
    The purpose of the article is to discuss the names of folk costumes from contemporary speech of the inhabitants of Spiš in Poland. It is common knowledge that as the traditional forms of rural life disappear, so do archaic names replaced by new, more general terms.The data come from the Spiš Dialect Corpus. The obtained results consist of a collection of about 150 names of elements of folk costumes. The description is divided into thematic fields concerning men’s and women’s outfits. The names vary in terms of formality, semantics, geography and frequency.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2021, 14; 81-94
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstruowanie przeszłości. Powstanie ludowego ubioru kaszubskiego w pierwszej połowie XX wieku
    Constructing the Past: The Emergence of Kashubian Folk Costume in the First Half of the Twentieth Century
    Autorzy:
    Kizik, Edmund
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1058000.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    ethnography
    folk costume
    historical iconography
    first half of the twentieth century
    Kashubia
    Bożena Stelmachowska
    Opis:
    The attire characteristic for peasants was described by ethnographers from the early nineteenth century, and the interest in folklore itself transformed from amateur item collecting to an academic discipline, namely ethnography. Researchers were intrigued by hand-made folk costumes, which contrasted with the factory-made clothing of the urban population. As the political importance of the peasantry grew, stylised folk costumes became an element of regional and ethnic identity. The motif of peasant culture found its way into global literature and the folk elements into political propaganda of the twentieth century. At the same time the origin of folk costumes and their design arouses controversy among researchers. Are they reconstructions of the past or perhaps ideologically motivated constructs? The article presents this issue on the example of a Kashubian costume created according to the concept of Professor Bożena Stelmachowska (1889–1956). On the basis of previously unexplored descriptions of peasants’ appearance contained in arrest warrants from the first half of the nineteenth century, the sources and research paradigm, which became a basis for the creation of the model Kashubian attire in 1954–1959, have been subjected to criticism. The concept adopted by the older scholarship was not confirmed as no primary sources (material artifacts, iconographic representations, written descriptions, etc.) were found. The similarity of clothes worn by Kashubians with clothes worn by other peasants was demonstrated, and so was the influence of military uniforms on men’s clothes. The model of Kashubian costume proposed by Stelmachowska should be treated as an intellectual construction that reflects certain trends in folklore studies of the time and a response to ideological and propaganda needs that arose in Pomerania after 1945.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2021, 86, 1; 111-146
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowniki, encyklopedie i leksykony tradycyjnej odzieży jako forma ich identyfikacji i dokumentacji niematerialnego dziedzictwa kulturowego
    Dictionaries, encyclopedias and lexicons of traditional clothing as a form of their identification and documentation of intangible cultural heritage
    Autorzy:
    Tymochowicz, Mariola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1402487.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    strój ludowy
    strój narodowy i etniczny
    encyklopedia
    słownik
    niematerialne dziedzictwo kulturowe
    folk costume
    national and ethnic costume
    encyclopaedia
    dictionary
    intangible heritage
    Opis:
    Wydawnictwa informacji bezpośredniej cieszą się w ostatnich kilku dekadach dużym zainteresowaniem. Powstają one zarówno w wersji drukowanej jak i online.  Dla wielu dziedzin wiedzy zostały już opracowane. W niniejszym artykule przyglądam się wybranym obcojęzycznym encyklopediom, słownikom i leksykonom poświęconym tradycyjnym strojom ludowym, narodowym czy etnicznym, aby wykazać, że publikacje te stanowią  ważne źródło dokumentacji niematerialnego dziedzictwa. Przybliżam także polskie próby stworzenia tego typu publikacji wraz z omówieniem ich układów.      
    Direct information publishers have attracted a lot of interest in the last few decades, they are created in print and online versions. They have already been developed in many areas of knowledge. In this article, I will look at selected foreign-language encyclopaedias, dictionaries and lexicons devoted to traditional folk, national or ethnic costumes to demon-strate that they are an important source of intangible heritage documentation. Polish attempts to create this type of publication and how their layout was planned were also presented.
    Źródło:
    Lud; 2020, 104; 138-154
    0076-1435
    Pojawia się w:
    Lud
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Paradny ubiór chłopski a kostium estradowy – formy rozbarskiego stroju ludowego w prezentacjach scenicznych zespołów regionalnych Górnego Śląska (studium przypadku)
    Peasant Parade and Stage Costume – Forms of Folk Costume in Stage Presentations of Regional Folk Music Groups of the Upper Silesia
    Autorzy:
    Toboła-Feliks, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2078086.pdf
    Data publikacji:
    2021-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    cultural and religious studies
    musical folklore
    folk costume
    stage costume
    Upper Silesia
    nauki o kulturze i religii
    folklor muzyczny
    strój ludowy
    kostium estradowy
    Górny Śląsk
    Opis:
    Musical folklore is a complex phenomenon on the border of ethnology and musicology. From an ethnological point of view, this issue goes far beyond the intangible aspects of culture itself. Presentations of regional folk music groups taking inspiration from the achievements of musical folklore reveal the appropriate artistic setting created on the basis of material artifacts. The image of these music groups is undoubtedly influenced by a properly selected stage costume, almost automatically identified with the folk costume, so it is worth looking at the folk costume through the prism of its stage modifications.
    Folklor muzyczny jest zjawiskiem z pogranicza etnologii i muzykologii. Z etnologicznego punktu widzenia zagadnienie to znacznie wykracza poza niematerialne aspekty kultury. Prezentacje zespołów regionalnych czerpiących z dorobku folkloru muzycznego wymagają stosownej oprawy tworzonej na bazie artefaktów materialnych. Na wizerunek zespołów wpływa niewątpliwie odpowiednio dobrany kostium sceniczny, niemal automatycznie utożsamiamy ze strojem ludowym, warto zatem spojrzeć na strój ludowy przez pryzmat jego scenicznych modyfikacji.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2021, 9, 9; 76-92
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od darmopyszek do chopionek, czyli o tożsamościowym znaczeniu odzieży na Górnym Śląsku w czasach uprzemysłowienia
    From Darmopyszka to Chopionka, or the Identity Significance of Clothing in Upper Silesia in the Era of Industrialization
    Autorzy:
    Kaczmarzyk, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37230135.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Górny Śląsk
    strój ludowy
    górnośląskie stroje regionalne
    industrializacja
    dziedzictwo kulturowe
    Upper Silesia
    folk costume
    Upper Silesian regional costumes
    industrialization
    cultural heritage
    Opis:
    Pod koniec XVIII wieku na Górnym Śląsku zaczął się proces dynamicznych zmian kulturowych związanych z rozwojem przemysłu. Charakterystyczną cechą kultury dnia codziennego, której elementem była również odzież zarówno codzienna, jak i świąteczna, stał się wówczas styk agrarności i industrialności. Znaczącą cezurą czasową w ewolucji form i funkcji ubrań noszonych w górnośląskich środowiskach wiejskich i robotniczych była II połowa XIX w., kiedy coraz bardziej ekspansywny stał się wpływ mody miejskiej (określanej też jako „pańska”). Wtedy też różne rodzaje odzienia, a zwłaszcza ludowe stroje paradne, przestały stanowić wyłącznie regionalny artefakt, różnicujący mieszkańców poszczególnych wspólnot lokalnych, ale stały się istotnym komunikatem tożsamościowym, wykorzystywanym jako ważki argument w dyskursie narodowościowym. Mimo działań mających na celu ochronę i utrwalenie tradycji noszenia strojów ludowych na przełomie XIX i XX w. rozpoczął się jednak proces ich wyraźnego marginalizowania oraz zmiany funkcji: z powszechnego ubioru paradnego w rodzaj kostiumu zakładanego wyłącznie w określonych okolicznościach, zwłaszcza obrzędowych. Poza reliktowymi środowiskami wiejskimi proces ten miał różną dynamikę w odniesieniu do strojów męskich, które zaniknęły szybciej, i kobiecych, które przetrwały dłużej. Najbardziej wyrazistym przykładem (żywotnym co najmniej do lat 70. XX w., a endemicznie nawet później), który nie miał nic wspólnego z zakładaniem ludowego kostiumu ani jakimikolwiek próbami rekonstrukcyjnymi, była odzież noszona na co dzień i od święta przez tzw. chopionki, czyli kobiety, które nigdy nie zakładały ubrań zgodnych z aktualną modą, ale nosiły różne odmiany (w zależności od okoliczności) kiecek, fortuchów, zopasek, chust i jakli. Chopionkom nie towarzyszyło poczucie modowego anachronizmu, wręcz przeciwnie ich strój był świadectwem przywiązania do swojskości i rodzimości. Współcześnie stroje ludowe (zróżnicowane w formie i proweniencji) w kulturowej rzeczywistości dawnego górnośląskiego okręgu przemysłowego są obecne w kilku wariantach, wśród których niejako na dwóch biegunach znajduje się używanie zachowanych, odziedziczonych po przodkach oryginalnych strojów ludowych lub ich wiernych replik, rekonstruowanych z ogromną pieczołowitością, oraz znacznie popularniejsze zakładanie okolicznościowych kostiumów ludowych inspirowanych zwłaszcza strojem rozbarskim. Nie stanowi to symbolu narodowościowych czy społecznych wyborów jak w czasach industrializacji, ale znak przywiązania do regionalnego dziedzictwa, a nawet rodzaj etnicznego markera wskazującego na żywotność lokalnych tradycji kulturowych i potrzebę kultywowania materialnego i niematerialnego dziedzictwa Górnego Śląska.
    At the end of the 18th century, Upper Silesia began a process of dynamic cultural changes associated with the development of industry. Everyday culture, including every day and festive clothing, began to be impacted by the contact between agrarianism and industrialism. A significant time caesura in the evolution of the forms and functions of clothing worn in Upper Silesian rural and working-class communities was the second half of the 19th century, when the influence of urban fashion (also known as “lordly” fashion) became increasingly expansive. At that time, various types of clothing, especially festive folk costumes, ceased to be purely regional artifacts, differentiating the inhabitants of individual local communities, but became an important identity message, used as a weighty argument in the nationality discourse. However, despite efforts to preserve and perpetuate the tradition of wearing folk costumes at the turn of the 20th century, the process of their apparent marginalization and change of function began: from a common festive garment to a type of costume worn only in certain circumstances, especially ceremonial ones. Outside of relic rural communities, this process had different dynamics for male costumes, which disappeared faster, and female costumes, which survived longer. The most vivid example (vital at least until the 1970s, and endemically even later), which had nothing to do with the establishment of folk costume or any attempts at reconstruction, was the clothing worn on a daily basis and on holidays by the so-called chopionki, i.e. women who never donned clothes that conformed to current fashion, but wore different variations (depending on the circumstances) of skirts (kiecka), aprons (fortuch), apron skirts (zopaska), headscarves and jaklas (jackets). The chopionski did not have a sense of fashion anachronism; on the contrary, their attire was a testament to their attachment to what was familiar and indigenous. Nowadays, folk costumes (diverse in form and provenance) in the cultural reality of the former Upper Silesian industrial district are present in several variants, among which, as it were, at two poles is the use of surviving ancestral folk costumes or their faithful replicas, reconstructed with great care, and the much more popular donning of festive folk costumes inspired especially by the Rozbark costume. This is not a symbol of national or social choices as in the times of industrialization, but a sign of attachment to regional heritage, and even a kind of ethnic marker indicating the vitality of local cultural traditions and the need to cultivate the tangible and intangible heritage of Upper Silesia.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 217-248
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Lesser Poland version of Silesian folk costume. Attitudes towards the Cieszyn folk costume displayed by regionalists east of the Biała River in the 21st century
    Małopolska wersja stroju śląskiego. Postawy wobec stroju cieszyńskiego wśród regionalistów po prawej stronie rzeki Białej w XXI w.
    Autorzy:
    Król, Tymoteusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46177973.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    folk costume
    heritage
    Lesser Poland
    Cieszyn Silesia
    borderlands
    Lutherans
    strój ludowy
    dziedzictwo kulturowe
    Małopolska
    Śląsk Cieszyński
    pogranicze
    luteranie
    etnologia i antropologia kulturowa
    Opis:
    The Cieszyn folk costume, also referred to as the Silesian or the Valachian costume, is an important element of the cultural heritage of Cieszyn Silesia. It has been analysed in many academic and popular publications, both in terms of its material aspect and its role within the society. Thus far, however, authors focused on the region of Cieszyn Silesia in its historical borders, while in the early 20th century the Cieszyn folk costume could also be seen in what is now the Bestwina, Wilamowice and Brzeszcze communes, historically belonging to the region of Lesser Poland. Nowadays, it is worn for church ceremonies, as well as by members of folk dance and song ensembles and Rural Housewives Associations from the area. In some localities, there have been initiatives to replace the Cieszyn folk costume with others, e.g. the so-called lachowski (Lachy) attire, which used to be worn in the region and is associated with the cultural heritage of western Lesser Poland. The aim of this article is to analyse the various attitudes towards the Cieszyn folk costume as part of the heritage of western Lesser Poland. Some see it as a source of pride, others, as unwanted heritage. The analysis is based on interviews with local activists coupled with field observation and examination of photographic documentation available on the Internet.
    Strój cieszyński, zwany też śląskim lub wałaskim, jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Śląska Cieszyńskiego. Poświęcono mu sporo miejsca w publikacjach naukowych i popularnonaukowych, zarówno jego sferze materialnej, jak i jego funkcjonowaniu w społeczności. Dotychczasowi autorzy opracowań skupiali się jednak na regionie Śląska Cieszyńskiego w jego historycznych granicach. Tymczasem strój cieszyński na początku XX w. przenikał na tereny obecnych gmin Bestwina, Wilamowice i Brzeszcze, które leżą na terenach historycznej Małopolski. Współcześnie jest noszony podczas uroczystości kościelnych oraz przez zespoły regionalne i koła gospodyń wiejskich na tym terenie. W niektórych miejscowościach pojawiają się inicjatywy jego wyrugowania na rzecz innych strojów, np. „lachowskiego”, który dawniej występował na tym obszarze i jest kojarzony z dziedzictwem kulturowym zachodniej Małopolski. Celem tego artykułu jest analiza różnych postaw wobec stroju cieszyńskiego jako dziedzictwa mieszkańców zachodniej Małopolski. Dla jednych jest on powodem do dumy, dla innych dziedzictwem niechcianym. Analiza opiera się na wywiadach z miejscowymi działaczami oraz na obserwacji terenowej i analizie dokumentacji fotograficznej dostępnej w Internecie.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2024, 63; 237-258
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stroje z Południowego Podlasia jako element dziedzictwa lokalnego
    Autorzy:
    Tymochowicz, Mariola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/29520973.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Bialska im. Jana Pawła II
    Tematy:
    stroje ludowe
    strój nadbużański
    strój włodawski
    perebory
    dziedzictwo
    folk costumes
    nadbużański costume
    włodawski costume
    heritage
    Opis:
    Stroje ludowe w przeszłości, ale i obecnie stanowią o przynależności do grupy, świadczyły też o jej warunkach życia, kulturze, potrzebach estetycznych czy gustach. Od połowy XX wieku zmieniło się ich znaczenie, pełnią rolę kostiumu, jednak nadal dla wielu mieszkańców wsi są ważnym elementem ich kultury. W rozdziale opisane zostały stroje z Południowego Podlasia – nadbużański i włodawski oraz wyróżniający je element zdobniczy, czyli ornament tkacki nazywany pereborem.
    Folk costume in the past, but also nowadays, represents membership of a group, testifies to its living conditions, culture, aesthetic needs or tastes. Since the middle of the twentieth century its meaning has changed, it plays mainly the role of a costume, but it is still an important element of their culture for many villagers. The article outlines the individual features of costumes from southern Podlasie – nadbużański and włodawswki – and the distinctive decorative element, i.e. the weaving ornament called perebory. It salso emphasised that the skill of weaving and sewing costumes has survived and for the region’s inhabitants constitutes an important element of their identity and heritage, which is being preserved.
    Źródło:
    Niematerialne dziedzictwo kulturowe obszarów nadbużańskich w kreatywnych przestrzeniach miejskich i wiejskich; 55-68
    9788364881992
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Replica of Folk Cloth on a Contemporary Loom
    Opracowanie repliki stroju ludowego na współczesnym krośnie
    Autorzy:
    Kovačević, S.
    Hađina, J
    Mudrovcic, A
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/234033.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych
    Tematy:
    national costume
    folk cloth
    original ethnic motifs
    ethnic motif industrial production
    pattern replication
    strój ludowy
    oryginalne motywy etniczne
    produkcja przemysłowa tkanin przeznaczonych na stroje ludowe
    odtwarzanie wzorów
    Opis:
    The principle of making a woven fabric with an ethnic motif according to a costume design from Posavina, Croatia, is described. The specificities and complexities of making these fabrics on weaving looms are described. One way of replicating the patterns of old fabrics as well as the manufacturing problems and technological process are presented. The results led to the conclusion that the possibilities of fabric patterning on looms are numerous, and the replication of some motifs on looms is possible in a shorter time than on hand looms. However, industrial production is still recognisable, and it is impossible to get a characteristic tinge provided by hand weaving. In this sense, the aim of this paper is to investigate and compare the advantages and disadvantages of the industrial production of patterns with ethnic motifs for manufacturing national costumes, which could prove satisfactory when replacing original patterns.
    Opisano zasadę tworzenia tkaniny z motywem etnicznym według projektu stroju z Posavinie w Chorwacji. Opisano specyfikę i złożoność wytwarzania tych tkanin. Przedstawiono jeden ze sposobów odtwarzania wzorów starych tkanin i omówiono problemy występujące podczas tego procesu technologicznego. Wyniki doprowadziły do wniosku, że jest wiele możliwości wzornictwa tkanin na krosnach, a odtwarzanie niektórych motywów na krosnach jest mniej czasochłonne, niż w przypadku tkania ręcznego. Jednakże, tkaniny produkowane przemysłowo są łatwo rozpoznawalne i niemożliwe jest uzyskanie charakterystycznego wrażenia dla tkanin ręcznie tkanych. Biorąc to pod uwagę, celem niniejszego opracowania jest zbadanie i porównanie zalet i wad produkcji przemysłowej tkanin przeznaczonych na stroje ludowe, które mogłyby zastąpić oryginalne tkaniny.
    Źródło:
    Fibres & Textiles in Eastern Europe; 2015, 2 (110); 130-136
    1230-3666
    2300-7354
    Pojawia się w:
    Fibres & Textiles in Eastern Europe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kontekst miejsca a ludowa kultura odświętności na przykładzie stroju bytomsko-rozbarskiego
    The context of place versus the folk tradition of festivity - the case of Bytom-Rozbark folk costume
    Autorzy:
    Sebesta, Jadwiga
    Szymik, Eugeniusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1876882.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    strój rozbarsko-bytomski
    Rozbark/Bytom
    stroje ludowe
    kultura odświętności
    dziedzictwo
    tożsamość etniczna
    odrębność kulturowa
    historia Górnego Śląska
    costume from Rozbark
    Bytom
    folk costumes
    festivity culture
    heritage
    ethnic identity
    cultural distinctness
    Opis:
    Reprezentatywny dla regionu Górnego Śląska strój bytomsko-rozbarski to taki wytwór rąk człowieka, który jak w soczewce skupia ślady dziejów, bogactwo kulturowego kontekstu oraz echa przemian społecznych. Jest nade wszystkim istotnym znakiem przynależności do wspólnoty Ślązaków odzyskujących samoświadomość oraz potrzebę manifestowania swej odrębności na tle tendencji globalistycznych. Strój rozbarski nie uległ zapomnieniu ani też nie wpisał się w czysto muzealny wymiar pamiątek. Dzięki zaangażowaniu Rozbarczan doczekał się wznowienia produkcji dla celów ludycznych, świątecznych i obrzędowych. Młoda generacja Górnoślązaków, powracając do źródeł, z pasją odnajduje się w tym hołdzie dla tradycji i dziedzictwa wcześniejszych pokoleń. Dziś już nie tożsamość klasowa, stanowa czy status społeczny decyduje o wierności obyczajom, lecz wybór konkretnych osób, familii i wspólnot, dlatego tak żarliwie i autentycznie prezentuje się współczesna troska o transmisję wartości etnicznych.
    The folk costume from Rozbark, Bytom, being representative of the region of Upper Silesia, is a product made by human hands which, as in a lens, reflects the traces of history, the rich cultural context and echo of social transformations. Above all, it is an important sign of belonging to the community of Silesians, who recover their self-awareness and the need for manifesting their distinctness in the background of globalist trends. The costume from Rozbark, Bytom, has not been forgotten nor inscribed in a purely museum dimension of memory. Rozbark inhabitants have made efforts to resume the production of the costume for folk, festive and ceremonial purposes. By returning to the sources, a young generation of Upper Silesians passionately pays tribute to the tradition and heritage of earlier generations. At present, it is the selection of specific people, families and communities rather than class identity or social status that determine the fidelity to the customs, that is why the contemporary concern for transmission of ethnic values is presented so zealously and genuinely.
    Źródło:
    Edukacja Międzykulturowa; 2020, 13, 2; 178-195
    2299-4106
    Pojawia się w:
    Edukacja Międzykulturowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies