- Tytuł:
-
Obłęd czterech wieszczów – leksemy obłęd i obłąkanie oraz słowa powiązane słowotwórczo w tekstach Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Norwida
Obłęd (‘madness’) as seen by the four great Polish bards. The lexemes obłęd and obłąkanie, and their derivatives in texts by Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, and Cyprian Norwid - Autorzy:
- Pawelec, Radosław Robert
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/36088033.pdf
- Data publikacji:
- 2024
- Wydawca:
- Towarzystwo Kultury Języka
- Tematy:
-
historia języka
zdrowie psychiczne
literatura romantyzmu
history of language
mental health
literature od Romanticisim - Opis:
-
Słowa obłęd i obłąkanie w historii języka polskiego są związane z błądzeniem. W XIX wieku te ich znaczenia są nadal żywe, zarazem kształtują się też znaczenia związane ze sferą psychiczną. W literaturze romantyzmu można dostrzec elementy zbieżne z treścią słowa obłęd jako terminu we współczesnej psychiatrii, przede wszystkim należy do nich struktura urojeń, pojawiających się przy zwartej, zintegrowanej osobowości – tak można interpretować użycia np. w Mickiewiczowskim tłumaczeniu The Dream (oczywiście też w oryginale Byrona) i w Czarnych kwiatach Norwida. Godne odnotowania fakty językowe związane z badanymi słowami w XIX wieku to ich ambiwalencja poznawcza – obłęd był kojarzony także ze szczególnymi zdolnościami poznawczymi, równocześnie: widoczna stygmatyzacja osób chorych psychicznie, wreszcie: postępujący (także w epoce modernizmu) wzrost liczby użyć tych słów, powiązany z zainteresowaniem ludzką psychiką w sztuce i jej badaniem w naukach medycznych.
In the history of the Polish language, the words obłęd (‘madness’) and obłąkanie (‘insanity’) are etymologically associated with wandering. In the 19th century, these meanings were still alive; at the same time, meanings related to the mental sphere were also forming. In the literature of Romanticism, one can see elements that correspond to the content of the word obłęd used as a term in modern psychiatry. These include, first of all, the structure of delusions that accompany a compact, integrated personality. This is how we can interpret, for instance, the usage of the word in Mickiewicz’s translation of The Dream (the same is true, of course, also for Byron’s original), as well as in Czarne kwiaty by Norwid. Among the noteworthy linguistic facts associated with the studied words in the 19th century is their cognitive ambivalence: on the one hand, madness was associated with special cognitive abilities, on the other, stigmatization of the mentally ill was apparent. Finally, the progressive (also in the Modernist period) increase in the number of uses of these words can be observed, which is likely due to the growing interest in the human psyche in art and its study in medicine. - Źródło:
-
Poradnik Językowy; 2024, 814, 5; 90-106
0551-5343 - Pojawia się w:
- Poradnik Językowy
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł