Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Herezje" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
Bp Teodor z Mopsuestii (350-428) - życie i działalność
Autorzy:
Wróblewski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1810639.pdf
Data publikacji:
2019-06-13
Wydawca:
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Tematy:
Nestorianie
Schizma
Ojcowie Kościoła
Patrologia
Biskup
Herezje
Opis:
Postać Teodora z Mopsuesti przez wieki budziła wiele kontrowersji.Przez jednych jest nazywany świętym i ojcem założycielem kościoła, który może byćnazywany zarówno kościołem Teodoriańskim jak i Nestoriańskim, przez drugich jest nazywany heretykiem i obrazoburcą, który odmawia Bogu i jego Matce należnych im tytułów. Niniejszy artykuł ma przybliżyć postać biskupa, który odchodzi w zapomnienie,ale także jego życie i nauki.
Źródło:
Officina Historiae; 2018, 1, 1; 23-30
2545-0905
Pojawia się w:
Officina Historiae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Non errores mentis sed logismoi faciunt haereses”. The passions as a source of heresy according to Evagrius Ponticus
„Non errores mentis sed logismoi faciunt haereses”. Namiętności jako źródło herezji według Ewagriusza z Pontu
Autorzy:
Misiarczyk, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/612954.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Ewagriusz z Pontu
herezje
Evagrius Ponticus
heresies
Opis:
Artykuł poprzez analizę odnośnych tekstów pokazuje, że według mnicha z Pontu źródłem herezji nie są błędy w myśleniu ani brak inteligencji herezjarchów, ale namiętności, najczęściej gniew lub pycha. To one, a nie brak logiki wywodów racjonalnych, popychają heretyka do zaciętości i chęci udowodnienia za wszelką cenę swoich racji nawet kosztem prawdy teologicznej.
The research presents evagrian teaching about heresy. According to monk of Pontus heresy is not basically a rational error of human mind or some kind of erroneous reasoning but is caused by passions (gr. logismoi) with a strong emotinal component. A heretic is not a man lacking the intelligence or a proper education but a one who is still dominated by one or more passions and has not yet completely purified his nous.
Źródło:
Vox Patrum; 2017, 68; 271-281
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Sermo eorum sicut cancer serpit”. Chromatius of Aquileia against heresies
“Sermo eorum sicut cancer serpit”. Chromacjusz z Akwilei przeciw herezjom
Autorzy:
Sajovic, Miran
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/613052.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Chromacjusz z Akwilei
arianizm
herezje
Chromatius of Aquileia
Arianism
heresies
Opis:
Biskup Chromacjusz (sprawujący urząd w latach 388-407), którego stolicą biskupią była Akwileja – wielonarodowy ośrodek handlu na północnym krańcu Morza Adriatyckiego, należał do najwybitniejszych hierarchów tego okresu. Znał tak wybitne postacie jak Ambroży, Hieronim, Rufin, Jan Chryzostom i wielu innych. Zanim sam został biskupem, był sekretarzem biskupa Waleriana, a na synodzie w Akwilei (381), któremu przewodniczył Ambroży z Mediolanu, występował przeciw arianom. Znaczenie i waga tego zgromadzenia biskupów, może go stawiać niemal w rzędzie ekumenicznych. Jak pokazują niektóre kazania Chromacjusza, odnalezione w XX wieku, był przeciwny nie tylko wobec doktryny arian, ale również wobec nauczania Fotyna – biskupa Sirmium. Chromacjusz był gorliwym obrońcą ortodoksji, i praktycznie udało mu się wykorzenić wszystkie herezje w swej diecezji. Postrzegany jest zwykle jako antyariański teolog. Po soborze w Konstantynopolu (381) herezja ariańska zdawała się znacznie zawężać swe kręgi, jednak w jednym ze swoich traktatów Chromacjusz stwierdza: „Cuius (sc. Arii) discipuli hodieque oues Dei fallere ac decipere conantur per aliquantas ecclesias, sed iamdudum, magistro perfidiae prodito, discipuli latere non possunt”; zdanie to wyraźnie wskazuje, że zwolenników Ariusza można było jeszcze znaleźć (świadczy o tym przysłówek „hodie”, czyli dzisiaj) w regionie wokół Akwilei, pamiętać też trzeba o obecności zwolenników Fotyna z Sirmium. Pierwsza część artykułu przedstawia ogólną sytuację religijną w Akwilei w momencie, gdy miejscowym biskupem był Chromacjusz; następnie przeprowadzona została dogłębna analiza kilku fragmentów dzieł (kazań i traktatów) Biskupa Akwilei, by wykazać, że istnienie herezji spotkało się z oddźwiękiem w jego pismach, oraz zidentyfikować jego teologiczne argumenty przeciwko heretyckim doktrynom. Wśród różnych zaleceń Chromacjusza, znajduje się przede wszystkim „niezwyciężona wiara” (invicta fide), która doprowadziła do pokonania (stłumienia) herezji.
Bishop Chromatius (in office from 388 to 407), whose episcopal see was a cosmopolitan trade-center at the north end of the Adriatic Sea with the name of Aquileia, was one of the most prominent bishops in the period. He is acquainted with notable figures such as Ambrosius, Hieronymus, Rufinus, and Ioannes Chrysostomus and forth. Before being created a bishop, he was the secretary of bishop Valerianus and in the occasion of Council of Aquileia in 381, he had spoken against Arians. This Council was presided by Ambrosius and with its scale it could almost be considered as an ecumenical one. As shown in some of the Chromatius’ sermons, which are unearthed in the 20th century, he opposed not only to the ideas of Arians but also to the teaching of Fotinus, bishop of Sirmium. Chromatius was a very zealous fighter and he practically succeeded to uproot all heretical ideas in his diocese. The academia usually sees him as an anti-Arian theologian. After the Council of Constantinople (381), the Arian heresy seemed to be abated, but Chromatius said in one of his Tractatus, “Cuius (sc. Arii) discipuli hodieque oues Dei fallere ac decipere conantur per aliquantas ecclesias, sed iamdudum, magistro perfidiae prodito, discipuli latere non possunt”; it is evident that, the followers of Arius could still be found (with the mentioning of “hodie”, i.e. today) in the area of Aquileia, meanwhile one must not neglect the presence of the followers of Fotinus of Sirmium. The first part of my conference paper would be a general presentation of the religious situation in Aquileia at the time where Chromatius served as the local bishop; thus I will proceed with an in-depth reading on several passages of the Aquilerian bishop’s sermons (Sermones and Tractatus), in order to show the impact of the those heresies on his works and to identity his theological arguments against them. Among those teachings, there is the “unconquerable faith (invicta fide)”, which led to the surmounting (suppression) of heresies.
Źródło:
Vox Patrum; 2017, 68; 443-455
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gołębnik przejrzał na oczy. Ludowy spisek w siedemnastowiecznej Italii
The Dovecote Has Opened Its Eyes: Popular Conspiracy in Seventeenth-Century Italy
Autorzy:
Ginzburg, Carlo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1012298.pdf
Data publikacji:
2016-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Costantino Saccardino
heresy
libertinism
people's history
herezje
libertynizm
historia ludowa
Opis:
Bohaterem eseju Carlo Ginzburga jest siedemnastowieczny błazen i gorzelnik Costantino Saccardino, parający się również sztuką medyczną. Oskarżony wspólnie z towarzyszami o potajemne skalanie odchodami miejskich świętych obrazów, Saccardino głosił, że religia – przede wszystkim zaś pojęcie piekła – stanowi czystą fikcję, a pierwsi ludzie nie zostali stworzeni przez Boga, lecz zrodzili się z błota. Ginzburg zwraca uwagę na pokrewieństwo łączące heretyckie poglądy Saccardina – naznaczone świadomością kryzysu oraz oczekiwaniem politycznej, religijnej i kulturowej rewolucji – z rozpoznaniami Galileusza, Bacona, Campanelli, Różokrzyżowców, nawet Kartezjusza. Zarazem jednak wrażliwość Saccardina jest wrażliwością zawodowego komedianta – nie wielkiego intelektualisty – i to właśnie czyni ten przypadek niezwykłym. Sprawa Saccardina, obeznanego, jak wykazuje Ginzburg, z literaturą libertyńską, zarazem zaś bezwzględnie odrzucającego elitaryzm libertynów, pokazuje, że w tym okresie związki między kulturą wysoką i kulturą klas podporządkowanych mogły obejmować okrężną wymianę, zapośredniczoną przez różne, niekiedy przeciwstawne kody.
The hero of this essay by Calro Ginzburg is XVII-th century clown and distiller Costantino Saccardino, who also was active in the field of medical art. Accused together with his companions of secretly defiling city saint painting with excrements, Saccardino preached that religion – particularly its approach towards hell – was pure fiction and that first people were not created by God but were born out of mud. Ginzburg draws attention to the affinity between Saccardino’s heretical views (marked by the awareness of crisis and the anticipation of political, religious and cultural revolution) and the diagnoses made by Galileo, Bacon, Campanella, Rosicrusarians or even Descartes. At the same time Sccardino’s sensibility is that of a professional comedian – not a great intellectual – and this is what makes his case exceptional. The case of Saccardino, who – as is demontrated by Ginzburg – had a good knowledge of libertine literature while rejecting libertine elitism, shows that in this period the relations between the high culture and the culture of the subordinated classes could include an exchange that went through a detour, mediated in various, sometimes opposing codes.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 217-229
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mesalianie – rygorystyczny ruch ascetyczny czy herezja doktrynalna?
Messalians – Rigorous Ascetical Movement or Doctrinal Heresy?
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2036772.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
mesalianie
herezje wczesnochrześcijańskie
rygoryzm ascetyczny
Messalians
early Christian heresies
ascetical rigorism
Opis:
Mesalianie byli jednym z najsłynniejszych, a równocześnie tajemniczych i niejednolitych rygorystycznych ruchów ascetycznych w starożytnym Kościele. Autor artykułu na podstawie wczesnochrześcijańskich katalogów herezji Epifaniusza z Salaminy, Teodoreta z Cyru, Jana Damasceńskiego i Augustyna oraz współczesnej literatury przedmiotu stara się odpowiedzieć na pytanie, czy należy traktować mesalian bardziej jako rodzaj niegroźnej sekty czy raczej jako herezję głoszącą poważne błędy doktrynalne. Dochodzi do wniosku, że mesaliańskie uzasadnienie teologiczne praktyki ciągłej modlitwy podważało główne zasady ortodoksyjnej pneumatologii, sakramentologii, eklezjologii i soteriologii. Wprawdzie w analizowanych opisach herezji, pochodzących z wczesnochrześcijańskich źródeł, należy wziąć pod uwagę obfite stosowanie inwektywy, niejednokrotnie zacierającej prawdziwy obraz opisywanego ugrupowania, niemniej jednak w przypadku mesalian powtarzające się te same zarzuty nakazują widzieć w nich nie tylko ruch ascetyczny, ale przede wszystkim niebezpieczną herezję doktrynalną.
Messalians were one of the most famous and at the same time mysterious and varied rigorous ascetic movements in the early Church. The author of the article, basing on the early Christian catalogs of heresies, written by Epiphanius of Salamina, Theodoretus of Cyrus, John Damascene and Augustine, and the contemporary literature of the subject, seeks to answer the question whether Messalians should be regarded as a kind of harmless sect or rather as a heresy proclaiming serious doctrinal errors. The conclusion is that the theological argumentation of the practice of continuous prayer in the messalian movement undermined the principal principles of orthodox pneumatology, sacramentology, ecclesiology and soteriology. It is true that in the analyzed descriptions of heresies contained in early Christian sources one must take into account the plentiful use of the invective, which often overwhelms the true image of the described movement, but in the case of the Messalians the repetition of the same allegations orders to see them not only as the ascetic movement but above all as the dangerous doctrinal heresy.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 4; 15-28
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Herezje trynitarne – wczoraj i dziś
Autorzy:
Kubacki, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1369738.pdf
Data publikacji:
2021-03-03
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
Trójca Święta
herezje
modalizm
arianizm
John Hick
Roger Haight
Holy Trinity
heresy
Modalaism
Arianism
Opis:
Celem artykułu jest wskazanie zależności teologii Trójcy Świętej od chrystologii. Widać to już, analizując rozwój doktryny chrześcijańskiej w epoce Nowego Testamentu. Prawdziwe jest to także dla rozwoju doktryny i teologii chrześcijańskiej w kolejnych wiekach. Także w czasach współczesnych. Opierając się na analizach francuskiego egzegety i dominikanina, Marie-Emile’a Boismarda, w pierwszym punkcie artykułu jest pokazane, że obecne w Nowym Testamencie formuły, w których występują imiona Ojca, Syna i Ducha Świętego, mogą być nazwane „formułami trynitarnymi” jedynie wówczas, gdy Boże synostwo Jezusa Chrystusa rozumiane jest nie na sposób adopcjonistyczny, ale rzeczywisty, ontologiczny. W punkcie drugim artykułu przedstawimy, że wspólną cechą dwóch najważniejszych herezji trynitarnych z przeszłości – modalizmu i arianizmu – było zaprzeczenie doświadczenia wiary apostolskiej, że jakim Bóg objawił się w ekonomii zbawienia, taki jest sam w sobie, czyli że Trójca ekonomiczna jest Trójcą immanentną. Tę samą negację odnajdujemy u niektórych współczesnych teologów chrześcijańskich związanych z tzw. opcją pluralistyczną teologii religii. Zaczynają oni od reinterpretacji jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa, a kończą na odmiennej od przyjętej przez Tradycję Kościoła koncepcji Boga chrześcijan jako Trójcy Świętej. W punkcie trzecim artykułu omówione są poglądy dwóch z nich: Johna Hicka i Rogera Haighta.
The aim of the article is to show the dependence of the theology of the Holy Trinity on Christology. This is clearly seen when analysing the development of the Christian doctrine in the epoch of the New Testament. This is also true for the development of the Christian doctrine and theology in subsequent centuries. Also in modern times. Basing on the analysis of the French exegete and Dominican, Marie-Emile Boismard, the first point of the article shows that the formulas in the New Testament, inwhich the names of the Father, Son and Holy Spirit appear, can be called “Trinitarian Arianism – was the denial of the experience of apostolic faith that what God appeared to be in the economy of salvation is eternally in Himself, so the economic Trinity is immanent Trinity. The same negation can be found in some of today’s Christian theologians associated with the so called pluralistic option of theology of religions. They start with the reinterpretation of the uniqueness and salvific universality of Jesus Christ, and end with a concept of God that is different from the traditionally confessed by the Church. The third point of the article discusses the views of two of them: John Hick and Robert Haight.formulas” only when the divine filiation of Jesus Christ is understood not in an adoptionistic but real, ontological way. The second point of the article shows that the common feature of the two most important Trinitarian heresies of the past – Modalism and
Źródło:
Studia Bobolanum; 2018, 29, 2; 23-44
1642-5650
2720-1686
Pojawia się w:
Studia Bobolanum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wczesnochrześcijańskie ruchy paramonastyczne na podstawie Diversarum hereseon liber Filastriusza z Brescii oraz innych katalogów herezji
Early Christian paramonastic movements on the basis of Diversarum hereseon liber of Filastrius of Brescia and other catalogs of heresies
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/613113.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
monastycyzm
asceza
herezje
Filastriusz z Brescii
mesalianie
monasticism
asceticism
heresy
Filastrius of Brescia
Messalians
Opis:
The catalog of the heresies of Filastrius of Brescia, like other early Christian collections of informations about heterodox movements at the time, testifies the existence of groups characterized by excessively rigorous asceticism. Their description is the subject of the article. Most of these unorthodox paramonastic movements were based on the Gnostic and Manichean assumptions. The groups that accentuated the exaggerated role of prayer, among which the Messialians were the leaders, have gained wide coverage. Descriptions of their activities take up a lot of space in the early Christian catalogs of heresies, especially in the case of John of Damascus. Filastrius, however, for some reason misguided the activity of the Messalians. This fact requires a careful treatment of the historical credibility of his work on heresies.
Źródło:
Vox Patrum; 2018, 70; 217-226
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Surowość czy miłosierdzie? Postawa Cypriana z Kartaginy wobec problemów osób duchownych na podstawie jego korespondencji
Rigidity or mercy? The attitude of Cyprian of Carthage towards the problems of the clergy based on his correspondence
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1195681.pdf
Data publikacji:
2021-01-20
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Cyprian
Północna Afryka
miłosierdzie
surowość
duchowieństwo
działalność charytatywna
herezje
North Africa
mercy
clergy
charity
heresies
Opis:
Problemy duchowieństwa, poruszane w listach św. Cypriana, biskupa Kartaginy (+ 258) dotyczyły: angażowania się w sprawy materialne, łamania ślubu czystości, nadużyć przy sprawowaniu eucharystii, braku posłuszeństwa przełożonym, niewystarczającej troski o biednych. W większości spraw podejmował on decyzje łączące postawy surowości i miłosierdzia. Dawał szansę nawrócenia przez pokutę, a dopiero gdy to nie przynosiło skutku, posuwał się do kary wyłączenia z Kościoła. Był jednak bezlitosnym rygorystą wobec duchownych angażujących się w sprawy spadkowe, co wiązało się z surowym afrykańskim prawem synodalnym. Natomiast postępowanie akwarian traktował jako zwykłą głupotę, zasługującą na wybaczenie.
The problems of the clergy, raised in the letters of St. Cyprian, Bishop of Carthage (+ 258), concerned: involvement in material matters, violation of the vow of chastity, abuses against the Eucharist, disobedience to superiors, and insufficient care for the poor. In most cases, he made decisions combining rigidity and mercy. He gave a chance for conversion through penance, and only when this did not work, did he proceed to the penalty of exclusion from the Church. While he was ruthlessly rigorous with clergymen involved in inheritance affairs, which was connected with the strict African synodal law, he treated the behaviour of the Aquarians, by contrast, as a mere stupidity, deserving forgiveness.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 2; 19-31
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rygoryzm i laksyzm moralny we wczesnochrześcijańskich ruchach heretyckich na podstawie Diversarum hereseon liber Filastriusza z Brescii
Rigorism and Moral Laxity in Early Christian Heretical Movements: On the Basis of Diversarum Hereseon Liber of Philastrius of Brescia
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2037683.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
herezje wczesnochrześcijańskie
rygoryzm
laksyzm moralny
Filastriusz z Brescii
early Christian heresies
rigorism
moral laxity
Philastrius of Brescia
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie dwóch skrajnych postaw, reprezentowanych przez różne wczesnochrześcijańskie ruchy heretyckie: rygoryzmu ascetycznego i rozwiązłości moralnej. Głównym tekstem źródłowym jest pierwszy łaciński katalog herezji, napisany między rokiem 380 a 388 przez biskupa Brescii Filastriusza. Wybór źródła został podyktowany dwoma powodami. Traktat ten zawiera opis największej ilości ugrupowań heretyckich, a równocześnie jest najmniej znany. Informacje zawarte w dziele Filastriusza, zestawione porównawczo z opisami zawartymi w innych patrystycznych katalogach herezji – Epifaniusza, Teodoreta z Cyru, Jana Damasceńskiego, Augustyna i Izydora z Sewilli – prowadzą do następujących wniosków:1. większość ruchów heretyckich kierowała się radykalizmem ascetycznym, motywowanym najczęściej przesadnie literalną egzegezą tekstów biblijnych (np. gnostycy, enkratyci, bezsandałowi);2. nieliczne ruchy o podejściu laksystycznym kierowały się rozwiązłością moralną (np. szymonianie, karpokratianie, symmachianie), której rozmiary trudno jednoznacznie ocenić, ponieważ obiektywizm przekazu Filastriusza został osłabiony przez stosowanie inwektywy i nastawienie apologetyczne autora, mające na celu obronę ortodoksyjnej doktryny i moralności;3. istniały również ugrupowania, które w paradoksalny sposób łączyły rozwiązłość z elementami ascetyzmu (np. borborianie, adamianie).
The objective of the article is to illustrate the two extremes represented by the broad assortment of movements: the ascetic rigorism and moral laxity. The primary source of text is the first Latin catalogue of heresies, written between 380 and 388 by the Bishop of Brescia, Philastrius. The source selection was dictated on twofold grounds. The treaty contains the most numerous descriptions of heretical groups, yet at the same time is the least known of its kind. The information enclosed in Philastrius' work, summarized in a comparative manner with the descriptions found in other patristic catalogues of heresy – by Epiphanius, Theodoret of Cyrus, John Damascene, Augustine and Isidore of Seville – lead to the following conclusions: 1) for the most part heretical movements followed the ascetic radicalism, motivated most habitually by an exaggerated literal exegesis of the biblical texts (eg. Gnostics, Encratites, Discalced); 2) the few of the laxative-approach movements operated on moral promiscuity (eg. Simonians, Carpocratians, Symmachians), the extent of which is difficult to assess due to the raised issues with the objectivity of Philastrius’ work – undermined by the use of invectives and the apologetic attitude of the author employed in order to defend the orthodox doctrine and morals; 3) paradoxically, there existed also groups that combined inconsistently promiscuity with the elements of asceticism (eg. Borborites, Adamites).
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 4; 35-51
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kobiety a ruchy heretyckie według Diversarum hereseon liber Filastriusza z Brescii
Women and heretical movements in Diversarum hereseon liber by Philastrius of Brescia
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/612067.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
kobieta
herezje
judaizm
wczesne chrześcijaństwo
Filastriusz z Brescii
woman
heresies
Judaism
early Christianity
Philastrius of Brescia
Opis:
The article discusses two issues related to the role of women in heretical movements on the basis of Philastrius’ of Brescia Diversarum hereseon liber (written between 380 and 388): the place and the importance of the feminine in the doctrinal teaching of the heretics, along women’s participation in setting up and functioning of the various heresies. In the Jewish movements false-beliefs were associated with the figures of pagan goddesses, which some groups worshiped in different periods of the history of Israel. Contrary to the widespread in the ancient culture belief of the relationship of the male element in human person with the intellectual sphere, in the early Christian Gnosticism it was thought that the feminine was the personification of intellect. An example of this phenomenon on the doctrinal plane was the eon “Wisdom” (sapientia), and on the historical one – Helena accompanying Simon Magus, the precursor of all Christian heresy. Among the female characters of biblical inspiration for erroneous views, resulting from improper, sometimes mythologizing exegesis was especially the mother of mankind Eve. However, the creators of heresies didn’t stress clearly her feminine qualities as that might encourage the emergence of their heterodox doctrines. The known names of women – the members of Jewish and early Christian misbelief movements – appear in Philastrius’ index much less often than men. These are individual cases: Helena accompanying Simon Magus, Priscilla and Maximilla – the co-founders of Montanism heresy.
Źródło:
Vox Patrum; 2016, 66; 127-137
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Egzegeza literalna Starego Testamentu jako źródło herezji. Stanowisko Filastriusza z Brescii
The literal exegesis of the Old Testament as the source of heresies. The position of Filastrius of Brescia
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/612865.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Filastriusz z Brescii
herezje
literalna i alegoryczna egzegeza biblijna
Filastrius of Brescia
heresies
literal and allegorical biblical exegesis
Opis:
In the last part of the treatise Diversarum hereseon liber (from chapter 128 to 156), Filastrius of Brescia presents heresies based on the erroneous exegesis of the various biblical texts of the Old Testament. The author of the article discusses several examples of the exegesis considered by Filastrius to be heretical, and wonders whether they indeed had signs of heresy and whether they could pose a significant threat to ecclesiastical orthodoxy. In the light of the examined texts, the Bishop of Brescia appears as a follower of the allegorical exegesis. As for the whole of the Alexandrian tradition from Origen, the overriding criterion of orthodox interpretation of the Scriptures was a spiritual advantage (utilitas spiritalis, scientia caelestis, scientia salutaris). If the proposed interpretation of the biblical text not carried out for such spiritual benefit, it was designated by the Bishop of Brescia as heretical, even if it did not materially harm the doctrinal truths contained in the Rule of the Church’s faith.
Źródło:
Vox Patrum; 2017, 67; 619-629
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Walka Hieronima z herezjami chrystologicznymi w świetle nauczania o Chrystusie zawartym w jego Listach
St. Jerome’s Struggle against Christological Heresies in the Light of his Teaching on Christ Contained in His Letters
Autorzy:
Łukaszczyk, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43665591.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Jerome of Strydon
Heresies
Christology
Arianism
Apolinarism
Pelagianism
Letters
Hieronim ze Strydonu
herezje
chrystologia
arianizm
pelagianizm
apollinaryzm
listy
Opis:
Artykuł opisuje herezje chrystologiczne występujące w Listach św. Hieronima. Są to arianizm, apolinaryzm, herezje, które głoszą ebionici i nazaretanie, herezje wyznające doketyzm oraz pelagianizm. Autor Wulgaty w opisywanych herezjach wykazuje nie tylko na błędy doktrynalne, ale również broni w swoich pismach ortodoksji wiary chrześcijańskiej. Artykuł wskazuje ponadto na istotne zagadnienia w chrystologii, na które zwrócił uwagę Mnich z Betlejem. Chodzi głównie o pomieszanie pojęć w grece i łacinie dotyczących terminów οὐσία i ὐπόστασις (spiritus asper), próba przywrócenia im właściwego znaczenia, formowanie właściwego znaczenia  i rozumienia pojęcia persona, wskazywanie na niebezpieczeństwa pelagianizmu oraz powiązanie go z wcześniejszymi herezjami w celu zwrócenia uwagi na jego zgubne działanie.
This article describes the Christological heresies found in the Epistles of St Jerome. These are Arianism, Apolinarianism, the heresies preached by the Ebionites and Nazarenes, the heresies professing Docetism and Pelagianism. In the heresies described, the Author of the Vulgate demonstrates not only doctrinal errors, but also defends the orthodoxy of the Christian faith in his writings. The article furthermore points out the important issues in Christology highlighted by the Monk of Bethlehem. It is mainly concerned with the confusion of concepts in Greek and Latin concerning the terms οὐσία and ὑπόστασις, the attempt to restore their proper meaning, the formation of the correct meaning and understanding of the term persona, the pointing out of the dangers of Pelagianism and the linking of it to earlier heresies in order to draw attention to its pernicious effects.
Źródło:
Vox Patrum; 2024, 90; 145-164
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praesentia carnalis Christi. Incarnation Terminology in the Anti-heretical Polemic of Philastrius of Brescia
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43560842.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Wcielenie
terminologia patrystyczna
Filastriusz z Brescii
herezje
incarnatio
incorporatio
praesentia carnalis Christi
Incarnation
patristic terminology
Philastrius of Brescia
heresies
Opis:
The terminology found in one of the oldest Latin catalogs of heresies, Diversarum hereseon liber, written by Philastrius, bishop of Brescia (330-387/388), was adapted to the needs of anti-heretical polemics, and at the same time reflected the way of talking about Christ’s earthly mission, characteristic of the Latin patristic literature of the second half of the 4th century. A detailed philological and theological analysis of Philastrius’s treatise led to the following conclusions: (1) The terminology used by the author was rooted in the early Christian tradition (caro, corpus, incarnatio, incorporatio), but also original through the use of his own formula praesentia carnalis; (2) The vocabulary used in the catalog was strictly dependent on the subject of the doctrinal dispute. In polemics with docetistic heresies, Philastrius used the term caro more often than corpus, describing the body and, indirectly, the entire human nature of Christ. In the discussion with heresies that did not directly address the subject of the body of Christ, and also when presenting the orthodox teaching of the Church on the Incarnation of the Son of God, he used the term incorporatio more often than incarnatio; (3) The favorite phrase used by the Bishop of Brescia to describe the Incarnation was praesentia carnalis Christi. With it, Philastrius emphasized several important aspects of the theology of the Incarnation: the real corporeality of the person of Christ; the presence of the Son of God among people and its salvific purpose; a long process of revealing God to man, related to the Old Testament prophecies, the fulfillment of which was the coming of the Savior to earth.
Terminologia występująca w jednym z najstarszych łacińskich katalogów herezji Diversarum hereseon liber Filastriusza, biskupa Brescii (330-387/388), była dostosowana do potrzeb antyheretyckiej polemiki, a zarazem odzwierciedlała sposób mówienia o ziemskiej misji Chrystusa charakterystyczny dla łacińskiej literatury patrystycznej 2. poł. IV wieku. Szczegółowa analiza filologiczno-teologiczna traktatu Filastriusza pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków: (1) Terminologia używana przez autora na określenie wcielenia była zakorzeniona we wczesnochrześcijańskiej tradycji (caro, corpus, incarnatio, incorporatio), ale też oryginalna poprzez zastosowanie własnej formuły praesentia carnalis; (2) Stosowane słownictwo było ściśle zależne od tematyki sporu doktrynalnego. W polemice z herezjami o nastawieniu doketystycznym Filastriusz używał częściej terminu caro niż corpus, określając nim ciało, a także pośrednio całą ludzką naturę Chrystusa. Natomiast w dyskusji z herezjami nieporuszającymi wprost tematu ciała Chrystusa, a także podczas prezentowania ortodoksyjnej nauki Kościoła na temat wcielenia Syna Bożego, stosował częściej termin incorporatio niż incarnatio; (3) Ulubionym sformułowaniem używanym przez Biskupa Brescii na określenie wcielenia był zwrot praesentia carnalis Christi. Za jego pomocą Filastriusz podkreślał kilka istotnych aspektów teologii wcielenia: rzeczywistą cielesność osoby Chrystusa; obecność Syna Bożego wśród ludzi oraz jej zbawczy cel; długi proces objawiania się Boga człowiekowi, związany ze starotestamentalnymi zapowiedziami, których wypełnieniem było przyjście Zbawiciela na ziemię.
Źródło:
Vox Patrum; 2023, 87; 395-414
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biskup, papieski inkwizytor i heretycy. Uwagi o dokumentacji procesów o herezję w księdze biskupa włocławskiego Zbigniewa Oleśnickiego (1473-1481)
Bishop, papal inquisitor and heretics. Remarks on the records of heresy trials in the court book of Bishop Zbigniew Oleśnicki of Włocławek
Autorzy:
Kras, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763515.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
husytyzm
inkwizycja
procesy o herezję
Zbigniew Oleśnicki młodszy
Kujawy
Hussitism
inquisition
heresy trials
Zbigniew Oleśnicki the Younger
Kuyavia
Opis:
W styczniu 1480 r., przed sądem biskupa włocławskiego Zbigniewa Oleśnickiego rozpoczęły się przesłuchania mieszkańców Inowrocławia w sprawie miejscowych sympatyków husytyzmu. W ciągu 10 miesięcy przesłuchano kilkanaście osób, których zeznania rzuciły światło na działalność niewielkich grup utrakwistów kujawskich na przestrzeni ponad pół wieku. Zeznania osób podejrzewanych o herezję i świadków, a także zapiski dotyczące innych czynności procesowych zostały zapisane w wyodrębnionej dokumentacji, która stanowi wstępną część najstarszej zachowanej włocławskiej księgi biskupiej (Archiwum Diecezjalnym we Włocławsku, sygn. 011). Artykuł analizuje powstanie i strukturę tej dokumentacji, a zarazem ukazuje rolę biskupa, kapituły katedralnej, a także papieskiego inkwizytora w działaniach inkwizycyjnych przeciwko kujawskim zwolennikom utrakwizmu.
In January 1480, in the court of Bishop Zbigniew Oleśnicki of Włocławek a few burgers of Inowrocław were summoned to testify about local supporters of Hussitism. Over the ten months, more than a dozen people were interrogated whose testimonies shed light on the activities of small groups of Kuyavian Utraquists over the course of over half a century. Testimonies of individuals suspected of heresy and witnesses, as well as notes regarding other judicial activities, were recorded in separate documentation, which constitutes the preliminary part of the oldest court book of Kuyavian bishops (currently in the Diocesan Archive in Włocławek, under reference number 011). The article analyses the creation and structure of this documentation, and at the same time shows the role of the bishop, the cathedral chapter, and the papal inquisitor in inquisitorial operations against Kuyavian adherents of Utraquism.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2023, 89; 85-106
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Doktryna katarska – ewangeliczne chrześcijaństwo czy import ze Wschodu?
Autorzy:
Czarnecki, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/686325.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
The Cathar doctrine
Evangelic Christianity
Bogomil
restore the Church
heresys
Holy Scripture
Doktryna katarska
chrześcijaństwo ewangeliczne
bogomiłowie
odnowa Kościoła
herezje
Pismo Święte
Opis:
The main aim of this article is to verify the tenets of the interpretation of Catharism which is getting more and more popular in the recent historiography, assuming that Cathar doctrine appeared independently from the Bogomil influence, as a result of different exegesis of the Holy Scripture. According to this interpretation that emerged in 1950s, the Cathars were evangelic reformers trying to restore the Church basing on the patterns taken from the New Testament. Their contacts with the Bogomils appeared in the 13th century when their doctrine was completely formed. Precise analysis of the sources shows, however, that such an interpretation is difficult to sustain not only because of the sources confirming the existence of Cathar-Bogomil contacts dating back to the 60’s of the 12th century. Also precise analysis of the foundations of the Cathar doctrine, defining their heresy on the level of heology, cosmology, anthropology, Christology or sacramentology shows clearly that they could not have been created without a Bogomil influence but only as the effect of the scriptural exegesis. Stunning similarities of the crucial themes in Cathar mythology to their Bogomil equivalents, as well as analogies in the biblical exegesis show unambiguously that Cathar doctrine could not have appeared independently in the West, and in consequence, that it was imported from the East.
Głównym celem artykułu jest weryfikacja coraz popularniejszej w obecnych czasach interpretacji genezy katarskiej doktryny, zakładającej, że powstała ona w oderwaniu od wpływów bogomilskich, jedynie w oparciu o odmienną interpretację Pisma Świętego. Według tej koncepcji interpretacyjnej istniejącej już od lat 50. XX wieku katarzy byli ewangelicznymi reformatorami, dążącymi do odnowy Kościoła w oparciu o Pismo Święte Nowego Testamentu. Kontakty z bogomiłami mieli nawiązać dopiero w XIII wieku, kiedy ich doktryna była całkowicie ukształtowana. Dokładna analiza źródeł wskazuje jednak, że taka interpretacja jest trudna do utrzymania i to nie tylko ze względu na jednoznaczne wzmianki świadczące o kontaktach katarsko-bogomilskich począwszy od lat 60. XII wieku Również szczegółowa analiza fundamentów doktryn katarskich, będących wyznacznikiem tej herezji na poziomie teologii, kosmologii, antropologii, chrystologii i sakramentologii wskazuje jednoznacznie, że nie mogły się one rozwinąć bez wpływów bogomilskich, jedynie na podstawie analizy Pisma Świętego. Uderzające podobieństwa kluczowych wątków mitologii katarskiej do ich bogomilskich odpowiedników, jak również analogie na poziomie egzegezy biblijnej wskazują jednoznacznie, że doktryna kataryzmu nie mogła powstać niezależnie na Zachodzie, lecz była importem ze Wschodu.
Źródło:
Orientalia Christiana Cracoviensia; 2017, 9
2450-2936
2081-1330
Pojawia się w:
Orientalia Christiana Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies