Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Grzesik, Ryszard" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
O przeszłości Słowaków w średniowieczu i erze nowożytnej
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/602235.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Opis:
On the Past of the Slovaks in the Middle Ages and the Modern EraThis review is about a book by Slovak authors dealing with the shaping of Slovak national identity (Martin Homza, Naďa Rácová, K vývinu slovenskej myšlienky do polovice 18. storočia. Kapitoly k základom slovenskej historiografie. Učebné texty, Bratislava 2010, Vydavateľstvo Stimul). The publication discusses the process of moulding myths and ideas, which during the nineteenth and twentieth centuries remained part of Slovak reflections about the local past. The author of the review concentrated on questions pertaining to the Middle Ages, treated as a further part of a discussion relating to assorted aspects of the Hungarian-Polish Chronicle, and proposed other, alternative interpretations of facts. M. Homza demonstrated, frequently applying methods of cultural anthropology, the development of dynastic cults whose purpose was to create an ideological foundation for the principality ruledbyKocelontheBalaton.Atthesametime,heaccentuatedtheroleplayedby St. Methodius, whose archbishopric for a brief time also encompassed the lands of Pannonia. Much attention is paid to the white and black legends of Svatopluk, the mightiest of the rulers of Great Moravia, who appeared in mediaeval historical writings of Central Europe and Rus’ as well as the Hungarian-Polish Chronicle. Naďa Rácová depicted the development of reflections about Svatopluk and the mission of Cyril and Methodius in Slovakian lands during the modern era. The publication deserves to be recognised as an interesting contribution to intellectual life in the lands of the Crown of St. Stephen across theages.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2013, 120, 4
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Blachowie i pastores Romanorum w Gesta Hungarorum Anonimowego Notariusza
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/632304.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Hungary, Pannonia, Vlachs, Slavs, chronicle writing
Węgry, Panonia, Wołosi, Słowianie, kronikarstwo
Opis:
The Blachi were mentioned several times by the anonymous notary of King Béla III, the author of the first Hungarian chronicle, which preserved until nowadays. They occurred as the enemies of the Hungarians and the inhabitants of local political structures. Once they were mentioned together with mysterious herds of the Romans. In my article I try to answer the question, who were the Blachi, if we can identify them with the Vlachs, the ascendants of the Romanians and who were the Romans and their shepherds. According to the common opinion of the scholars when he wrote about the Blachi, he really mentioned the Vlachs. However, there is no concordance in the question if pastores Romanorum were identical with the Vlachs. The use of the conjunction ac suggests that the anonymous notary treated the shepherds of the Romans as a separate group as the Vlachs. They occurred west of the Danube while the Vlachs were located east of Tisza. Some scholar interpreted the shepherds as the rest of the ancient Pannonian population, which was Romanized during the Roman rule, another connected them with the Papal collectors of tithes or the Walloon colonists from the chronicler’s time. I propose to connect the notary’s story with that of the Rus’ Primary Chronicle’s fragment named by Aleksey Shakhmatov as The Story of the Book Translation about the Volokh (i.e. Frankish) rule over the Pannonian Slavs. I think that the Hungarian chronicler used the local oral tradition of the Pannonian Slavs about the Frankish priests (pastores) from the Salzburg archbishopric, who acted among them. This tradition expressed the Frankish political and ecclesiastical domination over former Pannonia in the ninth century.
Blachowie zostali parokrotnie wymienieni przez Anonimowego Notariusza króla Béli III, pierwszego kronikarza węgierskiego, którego dzieło dotrwało do naszych czasów. Pojawiają się jako wrogowie Rzymian oraz mieszkańcy lokalnych strukturpolitycznych. W jednym miejscu zostali wspomniani oni zostali wraz z tajemniczymi pasterzami Rzymian. W artykule próbuję odpowiedzieć na pytanie, kim byli Blachi, czy możemy ich utożsamić z Wołochami, przodkami Rumunów oraz kim byli Rzymianie i ich pasterze. Według powszechnej opinii badaczy Anonim, pisząc o ludzie Blachi, miał istotnie na myśli Wołochów. Jednakże takiej zgody już nie ma, jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie, czy z Wołochami identyczni byli pastores Romanorum. Użycie w tekście kroniki spójnika ac sugeruje, że Anonim traktował pasterzy Rzymian jako oddzielną od Wołochów grupę ludności. Pojawiają się oni na zachód od Dunaju, podczas gdy Wołosi byli umiejscawiani na wschód od Cisy. W pasterzach widziano potomków resztek zromanizowanej ludności panońskiej, papieskich poborców dziesięcin lub walońskich kolonistów z czasów kronikarza. Opowiadanie kronikarza próbuję objaśnić w kontekście tzw. Powieści o przełożeniu ksiąg (termin Aleksieja Szachmatowa) będącej fragmentem Powieści lat minionych, a opowiadającej o władzy Wołochów (czyli Franków) nad Słowianami panońskimi. Wydaje mi się, że węgierski kronikarz wykorzystał tu miejscową tradycję Słowian panońskich o księżach (pastores) frankijskich z archidiecezji salzburskiej działających wśród nich. Tradycja ta przechowuje pamięć o frankijskim zwierzchnictwie politycznym i kościelnym nad dawną Panonią w IX w.
Źródło:
Res Historica; 2016, 41
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[G. Cassagnet, M. Stevik], Dialogues de l'Abbaye de l'Escaladieu en Bigorre a Cerveny Klastor en Spis. Catalogue de l'exposition realisee le Conseil General des Hautes-Pyrenees-France et la Region Autonome de Presov-Slovaquie, 2008.
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436573.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
monastycyzm średniowieczny
kultura religijna
Bigorre
Cerveny Klastor
Spisz
Hautes-Pyrenees Francja
Preszów
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2011, 10; 132-134
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
BIBLICKÁ BABYLONSKÁ VEŽA A ANTICKÍ ĽUDIA. HĽADANIE VLASTNÝCH PREDKOV V STREDOVEKU
THE BIBLICAL TOWER OF BABEL AND THE ANTIC PEOPLE. SEARCHING FOR OWN ANCESTORS IN THE MIDDLE AGES
Autorzy:
GRZESIK, RYSZARD
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037740.pdf
Data publikacji:
2020-11-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Hungarian and European chronicle-writing
origins of nations and states
ancient geographical and ethnographical erudition
cultural unity of medieval Europe
Opis:
The article is a presentation of ethnogenesis of Slavs in the view of medieval chronicles. Hungarian medieval historiography served as a starting point of the reflection. The author describes how national “Prehistory” was presented in Hungarian chronicles and compares them with the general tendencies in medieval historiography to show the way in which native origins were created. It was a search for a common ascendant of the European people based on the Bible figure of Japhet and the way in which this tradition is related to facts known from ancient history (like the Trojan War) as well as geographical description based on ancient erudition. It was the common explanation of native origins in the entire Western and Eastern Christianity.As a result, the culture of medieval and Pre-Modern Europe united despite the political divisions.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2020, 61; 15-22
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
KOMISJA WCZESNYCH DZIEJÓW SŁOWIAN IM. PROFESOR A GERARDA LABUDY PRZYMIĘDZYNARODOWYM KOMITECIE SLAWISTÓW
PROF . GERARD LABUDA COMMISSION OF EARLY SLAVIC HISTORY AFFILIATED TO THE INTERNATIONAL COMMITTEE OF SLAVISTS
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037823.pdf
Data publikacji:
2020-11-12
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
International Committee of Slavists
Prof. Gerard Labuda Commission of Early Slavic History
Opis:
The texts above, in the chapter “Antique and Medieval Concepts of Slavs Origin” include papers presented during the 16th International Congress of Slavists by members of Prof. Gerard Labuda Commission of Early Slavic History affiliated to the International Committee of Slavists. The main subject of the session was “Antic and Medieval Concepts of Slavic Origin”. Information about the participants and the Commission’s activity is provided with the Statute and a list of members attached.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2020, 61; 217-222
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska i węgierska tradycja historyczna w Kronice węgiersko-polskiej
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1896676.pdf
Data publikacji:
2020-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
nauki pomocnicze historii
metoda filologiczna
Kronika węgiersko-polska
dziejopisarstwo węgierskie
dziejopisarstwo polskie
auxiliary sciences of history
philological method
Hungarian-Polish Chronicle
Hungarian chronicle writing
Polish chronicle writing
Opis:
The Hungarian-Polish chronicle has preserved the Hungarian tradition, based on a shorter edition of the Legenda Hartviciana and one of the editions of the Gesta Ungarorum, a Croatian story about a murdered king of presumably Great-Moravian origin and, finally, a Polish chronicle from the early 13th century which bears traces of a narrative about the acts of Bolesław II the Generous written before 1076, perhaps the oldest Polish chronicle known to historians.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2020, 3 (26); 11-26
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od składania ofiar własnym bogom do sancti reges et duces czyli Arpadów przygoda z sacrum
From making offerings to indigenous gods to sancti reges et duces, or the Arpad adventure with the sacred
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054606.pdf
Data publikacji:
2016-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Hungary
Church
Hungarian-Polish relations
the Árpád dynasty
Węgry
Kościół
stosunki węgiersko-polskie
dynastia Arpadów
Opis:
The article explores the specificity of early medieval Hungarian Christianity, which lay in the existence of two metropolises in the Kingdom, i.e., Esztergom and Kalocsa, and the belief in the sanctity of the Árpád dynasty, expressed as early as in the second half of the thirteenth century.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2016, 2(11); 147-160
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Węgrzy a ludy tureckie przed Osmanami
Hungarians and the Turkic people before Ottomans
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32315646.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
The Hungarians
Turkic people
Hungarian medieval chronicle writing
the people of a Great Steppe
Węgrzy
ludy tureckie
średniowieczne dziejopisarstwo węgierskie
ludy Wielkiego Stepu
Opis:
Ugrofińscy Węgrzy nawiązali kontakt z ludami z tureckiej grupy językowej najpóźniej w dzisiejszej Baszkirii stanowiącej ich praojczyznę, legendarne Wielkie albo Wschodnie Węgry, o których pamiętali średniowieczni kronikarze. Ludy tureckie były mieszkańcami Wielkiego Stepu, stąd określenie Turków stało się synonimem koczowników. W źródłach bizantyńskich pod mianem Turków występują Węgrzy. Wraz z odłamem bułgarskich Onogurów, zapisanych w źródłach arabskich jako s.k.l, a znanych później jako Szeklerzy, w latach 30. IX w. osiedlili się w okolicach Morza Azowskiego, dostając się pod polityczną podległość Chazarów. O tym, że Węgrów powszechnie utożsamiano z Turkami, świadczy określenie ich przez słowiańskich sąsiadów mianem Onogurów, czyli *Ągrów, skąd wzięła się łacińska nazwa Hungari albo polska Węgrów. Jak się wydaje, węgierski związek plemienny wędrujący najpierw nad stepy meotydzkie, później zaś migrujący do Kotliny Karpackiej, był wieloetniczny z dużym udziałem ludności tureckojęzycznej (Szeklerzy, chazarscy Kabarzy), która stopniowo uległa madziaryzacji, pozostawiając Węgrom elementy świadomości historycznej (pamięć o Attyli, którą Szymon z Kézy erudycyjnie przekształcił w historię o pokrewieństwie huńsko-węgierskim). Jednak stworzone przez nich w Kotlinie Karpackiej państwo zachowało charakter wieloetniczny, co dopiero w czasie rozwoju nowożytnych nacjonalizmów zaczęło stwarzać problemy, które przyczyniły się do rozpadu państwa w 1918 r.
The Finno-Ugric Hungarians made contact with people from the Turkish language group not later as in present-day Bashkiria. It was their original homeland, which was mentioned as the Great or Eastern Hungary by the medieval chroniclers. The Turkic people lived on the Great Steppe in that time, therefore the name of the Turks was a synonym of the nomads. However, in the Byzantine sources it were the Hungarians who were called The Turks. They settled in the region of the Azov Sea together with a branch of the Bulgarian Onogurs, noted in the Arabian sources as s.k.l, and later known as the Szeklers. They got under the political dependency of the Khazars. The Slavic name of the Hungarians *Ągri, from which the Latin name of the Hungari and the Polish Węgrzy was derived, descended from the name of the Onogurs. It seems that the Hungarian tribal commonwealth, which originally wandered to the Maeotidian Steppes and afterwards migrated to the Carpathian Basin, was multiethnical, with great participation of the Turkic population (such as the Szeklers and the Kabars). This people was Magyarized, but left elements of the own historical consciousness to the Hungarians, such as the memory of Attila, which was the basis of the eruditional story of the Hunnic-Hungarian identity by Simon of Kéza. Nevertheless, the Hungarian state preserved its multiethnical character, which generated problems only in the 19th century, a period of growth of the modern nationalisms, which resulted in the disintegration of the state in 1918.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2022, 29; 91-99
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Królestwo jednego języka i jednego prawa jest słabe” – wieloetniczność wczesnośredniowiecznych Węgier
“A kingdom of one language and one law is weak”: the Multiethnicity of Early Medieval Hungary
„Ein Land, das nur einerlei Sprache und einerlei Recht hat, ist schwach“ – die Multiethnizität des frühmittelalterlichen Ungarns
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27177713.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
mittelalterliches Ungarn
Turkvölker
Slawen
Multiethnizität des ungarischen Staates
średniowieczne Węgry
ludy turkijskie
Słowianie
multietniczność państwa węgierskiego
medieval Hungary
Turkish people
Slavs
multiethnicity of the Hungarian state
Opis:
Przynależność etniczna nie stanowiła przed XVIII wiekiem kryterium decydującego o przynależności państwowej. Miano jednak świadomość różnorodności etnicznej istniejącej w ramach jednego kraju, a nawet, że może ona go wzbogacić. Wydaje się, że w panoramie wczesnośredniowiecznych państw Europy Środkowej Węgry od samego początku wyróżniały się swoją mozaiką etniczną. Były to zaszłości okresu przynależności plemion węgierskich do świata Wielkiego Stepu, gdzie powstające związki polityczne spajane były przez charyzmatycznego wodza lub dynastię mającą sakralną legitymację, lecz po ustaniu tych czynników związki te zanikały. Mogły po nich pozostać ślady w zbiorowej pamięci, jak w przypadku Attyli, lecz poszczególne plemiona rozchodziły się i znajdowały swe miejsce w nowych związkach, zazwyczaj wieloplemiennych.Taki charakter miał plemienny związek węgierski, do którego obok ugrofińskich Madziarów należeli Kabarowie, czyli odłam Chazarów, który zbuntował się przeciwko swoim współplemieńcom, oraz Szeklerzy, którzy jako domniemani nosiciele tradycji o Attyli mogli być potomkami Hunów, krewnymi Onogurów – Protobułgarów. Obie te grupy szybko się zmadziaryzowały, a na nowym miejscu osiedlane były przy granicach państwa, tworząc jego pierwszą linię obronną. Taką rolę odgrywali też późniejsi przybysze na ziemie Kotliny Karpackiej: Pieczyngowie, Kumani oraz nieomówieni w artykule Sasi, muzułmanie i Rusini. Byli oni pierwszym źródłem, które zasilało węgierską mozaikę etniczną. Drugie źródło stanowili słowiańscy czy słowiańsko-awarscy tubylcy zamieszkujący te ziemie w chwili przybycia Węgrów. Pojawienie się Węgrów nie oznaczało eksterminacji tej ludności – stała się ona częścią kształtującego się społeczeństwa węgierskiego, zajmując jednak jako ludność chłopska dolne szczeble drabiny społecznej. Wydaje się również, że dotychczasowe elity podjęły współpracę z najeźdźcami, a ich potomkowie stali się częścią elity węgierskiej, jak np. ród Hont-Pázmány albo Miskolcowie. Kontakt z przybyszami i tubylcami zasilił węgierską tradycję historyczną nowymi elementami, np. pamięcią o pasterzach rzymskich, w których Gyula Kristó widział frankijskich (salzburskich) (dusz)pasterzy działających na terenie księstwa panońskiego.
Die ethnische Zugehörigkeit war vor dem 18. Jahrhundert kein ausschlaggebendes Kriterium für die Staatszugehörigkeit. Allerdings war man sich der ethnischen Vielfalt innerhalb eines Staates bewusst, ja sogar der Tatsache, dass sie diesen bereichern konnte. Es scheint, dass sich Ungarn von Anfang an durch sein ethnisches Mosaik im Panorama der frühmittelalterlichen Staaten Mitteleuropas auszeichnete. Dies war ein Überbleibsel aus der Zeit, als die ungarischen Stämme zur Welt der Großen Steppe gehörten, wo die entstehenden politischen Zusammenschlüsse durch einen charismatischen Häuptling oder eine Dynastie mit sakraler Legitimität zusammengehalten wurden, die aber nach dem Wegfall dieser Faktoren verschwanden. Sie mögen Spuren im kollektiven Gedächtnis hinterlassen haben, wie im Falle von Attila, aber die einzelnen Stämme zerstreuten sich und fanden ihren Platz in neuen, meist stammesübergreifenden Vereinigungen.So war es auch bei dem ungarischen Stammesverband, zu dem neben den finno-ugrischen Magyaren auch die Kabaren – ein Teil der Chasaren, die sich gegen ihre Stammesgenossen auflehnten, und die Szekler gehörten, die als angebliche Träger der Attila-Tradition möglicherweise Nachfahren der Hunnen, Verwandte der Onoguren (Protobulgaren) waren. Beide Gruppen ließen sich schnell magyarisieren, wurden am neuen Standort an den Grenzen des Staates angesiedelt und bildeten somit dessen erste Verteidigungslinie. Dies war auch die Rolle, die spätere Neuankömmlinge in den Ländern des Karpatenbeckens spielten: Petschenegen, Kumanen und die in dem Artikel nicht erwähnten Sachsen, Muslime und Ruthenen. Sie waren die erste Quelle, aus der sich das ungarische ethnische Mosaik speiste. Die zweite Quelle bildeten die slawischen bzw. slawisch-awarischen Völker, die zur Zeit der Ankunft der Ungarn in diesen Gebieten heimisch waren. Ihr Erscheinen bedeutete nicht die Ausrottung dieser Bevölkerung – sie wurde nämlich in die entstehende ungarische Gesellschaft aufgenommen, befand sich allerdings auf den unteren Stufen der sozialen Leiter als bäuerliche Schicht. Es scheint auch, dass die bisherigen Eliten mit den Angreifern kooperierten und ihre Nachkommen Teil der ungarischen Elite wurden, wie z.B. die Familie Hont-Pázmány oder Miskolc. Der Kontakt mit Neuankömmlingen und Einheimischen füllte die ungarische Geschichtstradition mit neuen Elementen, z.B. mit der Erinnerung an römische Hirten, in denen Gyula Kristó fränkische (Salzburger) (Seelen-)Hirten sah, die im Pannonischen Fürstentum tätig waren.
Before the eighteenth century, ethnicity was not a criterion for determining nationality. However, there was an awareness of ethnic diversity within one state, and of the fact that it could enrich them. Among the early medieval countries of Central Europe, Hungary stood out from the very beginning due to its ethnic mosaic. This was the legacy of the period when Hungarian tribes belonged to the world of the Great Steppe, where the emerging political relationships were held together by a charismatic leader or a dynasty with sacred legitimacy. The cessasion of the factors made these ties disappear as well, yet they may have left traces in the collective memory, as in the case of Attila. The individual tribes dispersed and found their place in new relationships, usually multi-tribal ones.Such was also the tribal character of Hungarian union, which, besides the Finno-Ugric Magyars, included the Kabars, a faction of the Khazars, who rebelled against their tribesmen, and the Székelers, who, as alleged bearers of the tradition of Attila, could have been descendants of the Huns, relatives of the Onogurs, i.e., Proto-Bulgarians. Both these groups underwent a fast process of Magyarization, and in the new place they settled at the borders of the state, creating its first defensive line. This role was also played by later arrivals to the Carpathian Basin: Pechenegs, Cumans and not discussed in this article: Saxons, Muslims and Ruthenians. They were the first contributions to the Hungarian ethnic mosaic. The other source were Slavic or Slavic-Avar natives inhabiting these lands at the time of the arrival of the Hungarians. The appearance of the Hungarians was not tantamount to the extermination of this population, which became part of the emerging Hungarian society but which, as a peasant population, occupied the lower strata of the social hierarchy. Moreover, the existing elites cooperated with the invaders, and their descendants became part of the Hungarian elite, such as the Hont-Pázmány family or the Miskolcs. Contacts between newcomers and natives added new elements to the Hungarian historical tradition, such as the memory of Roman shepherds, in whom Gyula Kristó saw Frankish (Salzburg) shepherds (also in the spiritual sense) operating in the Duchy of Pannonia.
Źródło:
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2023, 15; 9-22
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:
Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ETNOGENEZA SŁOWIAN W POLSKICH KRONIKA CH ŚREDNIOWIECZNYCH
ETHNOGENESIS OF THE SLAVS IN THE POLISH MEDIEVAL CHRONICLES
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037753.pdf
Data publikacji:
2020-11-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Polish medieval historiography
ethnogenesis of Slavs
origins of Poles
Opis:
Historiography including the story of native origins created ideological bonds in new states, created the state and afterwards national consciousness. The Latin cultural roots of Christianity and the awareness of the similarities of Slavic languages played a role in ethnographical stories told in Polish medieval chronicles. While keen on presenting Polish origins, the first Polish chronicles did not deal with ethnogenesis of Slavs. Only in the 14th century did the chroniclers adopt an ethnogenetical approach. Dzierzwa introduced the Biblical genealogy to Polish medieval historiography and derived the origins of the Poles from Japhet. The Slavic Interpolator of the Great-Polish Chronicle presented the Pannonian concept of the origin of Slavs which probably emerged in Great-Moravia and was preserved in Rus’ historical tradition. This story was used by John Dąbrówka in his commentaries to the Chronicle of Vincent Kadłubek and by John Długosz who created the erudite vision of Polish ethnogenesis, based on popular tables of nations.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2020, 61; 41-51
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wołosi na Węgrzech
The Wallachians in Hungary
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1490753.pdf
Data publikacji:
2021-07-16
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
The Wallachians
Medieval and Pre-Modern Hungary
Transylvania
Slovakia
The Slavs
settlement
source-critism
Wołosi
Węgry średniowieczne i wczesnonowożytne
Siedmiogród
Słowianie
osadnictwo
źródłoznawstwo
Opis:
Artykuł opisuje obecność Wołochów w Królestwie Węgier od najwcześniejszych wzmianek o tej ludności do czasów wczesnonowożytnych. Rozpoczyna się od opisu informacji z Gesta Hungarorum, gdzie Wołosi zostali przedstawieni jako pastores Romanorum. Byli to dawni mieszkańcy (wraz ze Słowianami) pogranicza między Wielką Niziną Węgierską a zachodnim Siedmiogrodem, podbici przez węgierskich przybyszów. Szymon z Kézy sądził, że to rzymscy pasterze, którzy nauczyli Szeklerów pisma. Z pasterzami Rzymian utożsamiano ich w opisie Europy Wschodniej z 1308 roku. Renesansowi humaniści włoscy i węgierscy uważali, że Wołosi byli potomkami dawnych żołnierzy rzymskich z prowincji Dacia Traiana. Wzmianki o osadnictwie wołoskim w Siedmiogrodzie pochodzą z początku XIII wieku, ale najwięcej informacji na ten temat jest z końca tego stulecia. Obecność Wołochów obserwowano w Karpatach Południowych i górach zachodniego Siedmiogrodu. Odnotowano ich migracje w Karpatach Wschodnich i Zachodnich. Osadnictwo dotarło w XVI wieku z Marmaroszu (Máramaros/Maramureş) (1320) do regionu Koszyc i Zwolenia (Zolyom) oraz granicy z Morawami. Początkowo Wołosi byli wschodnio-romańską grupą ludności z dużym (być może dominującym) udziałem elementu słowiańskiego (być może bułgarskiego). W dokumentach o Marmaroszu z końca XIV wieku mowa zarówno o Wołochach, jak i Rusinach. Z kolei na zachód od Spisza (Zips, Szepes) pod nazwą Wołosi kryli się Słowacy i Polacy. Charakter osadnictwa wołoskiego ewoluował od cech etnicznych do rozwiązań społeczno-gospodarczych, przeważnie opartych na pasterstwie i kolonizacji ludności (głównie Słowian). Niektórzy przedstawiciele tej ludności (kenezii, vojevodae) zostali nobilitowani i stali się częścią Natio Hungarica. Zaakceptowali wiarę rzymskokatolicką i węgierską tożsamość. Pozostała ludność zachowała wiarę prawosławną a jej status ludności obniżył się do poziomu ludności zależnej. Wołosi zajmowali się pasterstwem, a później rolnictwem górskim i byli także strażnikami na trasach komunikacyjnych i granicach.
The article describes the presence of the Wallachians in the Hungarian Kingdom on the basis of sources from the earliest mentions on this population until the early modern period. In the Gesta Hungarorum the Wallachians were described as pastores Romanorum, the former inhabitants (together with the Slavs) of the region between the Great Hungarian Plain and the western part of Transylvania, conquered by Hungarian newcomers. In the description of the Eastern Europe (1308) Wallachians were identified with the pastors of the Romans. According to Simon of Kéza they transferred the knowledge of writing to the Szeklers. From the point of view of the Renaissance Italian and Hungarian humanists, they were the descendants of former Roman soldiers from the Dacia Traiana province. In the Hungarian documents, the Wallachian settlement in Transylvania is confirmed for the beginning of the 13th century, however, the majority of information about them derived from the end of this period. The Wallachian presence was observed in the southern parts of Carpathians and western Transylvanian mountain ranges. Their migrations were reported in the Eastern and Western Carpathians, the main direction ran from Máramaros (Maramureş) (1320) towards Kysuce-Zvolen (Zolyom) region in the 16th century and the border with Moravia. At first, migrated the East Romance population with the great (or dominant) contribution of the Slavic (probably Bulgarian) element. In the sources on Máramaros from the end of 14th century the Wallachian settlers were identified with the Ruthenians. By contrast, west of Spiš (Zips, Szepes) the Slovaks and the Poles were called the Wallachians. There can be also the evolution of character of the Wallachian settlement observed. First, it had primarily ethnic attributes. Later, it came in specific socio-economic forms, connected with the colonization of population (mainly the Slavs), primarily in the mountains. Some representatives of the Wallachian population (kenezii, vojevodae) were ennobled and became the part of the Natio Hungarica. They accepted the Catolicism and Hungarian identity. The rest of the population preserved the Orthodox faith and was subjugated. The Wallachians dealt not only with the transhumant economy, but also the agriculture. Moreover, they were the soldiers (guards) on the borders or communication routes.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2021, 28, 1; 93-132
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmagania słowacko-węgierskie w postrzeganiu wspólnej historii
The Slovak-Hungarian struggles in the interpretation of the common history
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909905.pdf
Data publikacji:
2012-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Hungary
Slovakia
Slavs
Pannonia
Węgry
Słowacja
Słowanie
Panonia
Opis:
The aim of the article is to search the roots of complicated Slovak-Hungarian relationship, which lies deeper than in the 19th century. Different interpretations of the role of the Slavs in the Hungarian state resulted in the creation of two national historiographies at the end of the 18th century, the Hungarian and the Slovak. I tried to compare them. It is to observe that recently the historians from both countries, Slovakia and Hungary started to discuss on the facts from their common history. It creates the optimistic perspectives for the future. First, I analyzed the image of the Pannonian Slavs in the Hungarian chronicles (Story of a white horse presented by the Anonymous Notary of King Béla and by the Chronicle composition of the 14th century). Moreover, I analyzed the information about this ruler in the Bohemian and South-Slavic (the Chronicle of Duklja) tradition, underlining the functional identity of Svatopluk of the Duklja Chronicle with Aquila/Atyla of the Hungarian-Polish Chronicle.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2012, 19, 1; 31-37
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Valachian way of life in stories about domestic origins in the Hungarian medieval chronicles
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909991.pdf
Data publikacji:
2017-01-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vlachs
Hungarians
Hungarian medieval chronicles
Hungarian Conquest of the Land
primary homeland of the Hungarians
Pannonia
Opis:
In the paper I analyze the description of the way of life of the Hungarians and the local inhabitants of the Carpathian Basin during the Hungarian Conquest in the Hungarian chronicles: Gesta Hungarorum of the Anonymous Notary of King Béla (III) and Gesta Hungarorum of Master Simon of Kéza. The originally homeland of the Hungarians, called Scythia, was described as a rich land full of pastures and rivers inhabited by happy nomadic people. They left their land because of a fame and found on Tisza and Danube a similar country. According to the chroniclers they met between others the Vlachs who were characterised in a pastoral context by them. They lived in the same semi-nomadic way of life, as the former Hungarians, however, they occurred in Transylvania only in the 12th century, when the Hungarians changed their semi-nomadism to sedentarism. Therefore the semi-nomadic way of the Valachian life was noted as their identification factor by the high-medieval chroniclers.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2016, 23, 1; 167-174
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chorwacja i Węgry w Kronice Węgiersko-Polskiej
Croatia and Hungary in the Hungarian-Polish Chronicle
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910105.pdf
Data publikacji:
2020-01-24
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Croatia
Dalmatia
Hungary
Attila
Slavonia
Hungarian-Slavic relationship
Chorwacja
Dalmacja
Węgry
Attyla
Sławonia
stosunki węgiersko-słowiańskie.
Opis:
W Kronice węgiersko-polskiej, napisanej na przełomie lat 20. i 30. XIII w., można znaleźć informacje o Chorwacji. Odnotowano misję św. Pawła w Splicie, gdzie miał być biskupem przed swoją podróżą do Rzymu, gdzie znalazł śmierć męczeńską oraz zamieszczono opowiadanie o władcy chorwackim zabitym przez swoich poddanych. Pierwsze z powyższych opowiadań wykorzystuje motyw chyba popularny w średniowiecznej Dalmacji, że św. Paweł był rzeczywistym apostołem w tej krainie. Już Konstantyn Porfirogeneta wspomniał o obecności Apostoła w kontekście wysp adriatyckich, zaś Tomasz ze Splitu jawnie polemizował z tym przekonaniem. Drugie opowiadanie może odzwierciedlać tradycję o śmierci wielkomorawskiego władcy, która została zmitologizowana i pozbawiona kontekstu czasoprzestrzennego. Co ciekawe, węgierska droga do nowej ojczyzny została przedstawiona inaczej, niż w innych źródłach i w rzeczywistości. Węgrzy mieli przybyć nie z północnego wschodu, z ziem ruskich, lecz z południa, ze Sławonii. Północna część Sławonii miała zostać przemianowana na Węgry, co zdaje się odzwierciedlać przekonanie o geograficznej i gospodarczej jedności średniowiecznej monarchii węgierskiej. 
In the Hungarian-Polish Chronicle, written at the turn of the 1230s, one can find a piece of information on Croatia. It is a note on St Paul’s mission in Split, where he allegedly was a Bishop before his travel to Rome, where he found his martyrdom and a story of a Croatian ruler, who was killed by his subjects. The first story used a motif, which was probably popular in medieval Dalmatia, that St Paul was a real apostle of that region. It was Constantin Porphyrogenitus who noted his presence in the context of Adriatic islands and Thomas, archdeacon of Split (Spalato) who argued against this idea. The another story could reflect a tradition of a death of a Great-Moravian ruler, which was mythologized and deprived of a spatial and temporal context. It is interesting that the Hungarians’ raid to their new homeland was presented else as in another sources and in the reality: not from the north-east (Ruthenian territories), but from south (Slavonia). The northern part of Slavonia was nominated Hungary according to the Chronicle, which reflected the geographical and economical unity of Hungarian medieval Kingdom.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2019, 26, 1; 73-81
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies