Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Basilians" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
Wychowanie młodzieży w ruskojęzycznych drukach bazyliańskich
Education problems Basilian’s prints in prosta mova (18 ct.)
Autorzy:
Getka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482327.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
basilians printings
prosta mova
education
Pochayev
Uniev
Suprasl
Opis:
Printing was one of the elements of various missionary activities of the Basilians. Their typographies were functioning in the 18th century at monasteries in Vilnius, Suprasl, Uniev, Pochaiev and Lvov. They printed texts written in Polish, Latin, Orthodox Church language, but also in prosta mova, which was the basic means of communication of the Uniate faithful. In that language, not only religious but also secular texts were printed. In both types of texts, you can find elements related to the upbringing of young people. The analysis of those texts leads to the conclusion that they should be considered in terms of social didactics. They shaped the social culture (issues of civil society, shaping social justice, etc.) and personal culture of the Ruthenians (savoir vivre rules) in 18 ct.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2017, 3, XXII; 21-35
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bazylianie wśród studentów braniewskich w XVII – XVIII wieku
Basilians among Braniewo students in XVII – XVIII Centuries
Autorzy:
Bardovskyi, Pavlo
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2144559.pdf
Data publikacji:
2021-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Braniewo (Braunsberg)
Warmia
szkolnictwo
jezuici
Alumnat Papieski
bazylianie
education
Jesuits
Papal Alumnate
Basilians
Opis:
Braniewo nazywano „Atenami Północy”, było to jedno z niewielu miejsc w Rzeczypospolitej, gdzie można było otrzymać bardzo dobre wykształcenie. W ramach realizacji działalności szerzenia katolicyzmu na północ i wschód od początku XVII wieku w Braniewie zaczęli pobierać naukę mnisi greko-katolickiego zakonu bazylianów. Bazylianie zajmowali się działalnością misyjną i edukacyjną głównie wśród Rusinów, ale także Polaków i Litwinów. Wśród studentów Alumnatu Papieskiego w Braniewie, który istniał w latach 1578 – 1798, bazylianie stanowili dość sporą liczbę, ponad 10%. Poza faktem, iż byli oni obecni w tej placówce edukacyjnej, o ich losach wiadomo niewiele. Celem artykułu jest omówienie problematyki pochodzenia i studiów studentów bazyliańskich w Braniewie oraz ich dalszych losów wśród duchowieństwa greko-katolickiego.
Braniewo was called the “Athens of the North’’, it was one of the few places in the Polish-Lithuanian Commonwealth where students could get an excellent education. Monks of the Greek-Catholic Basilian Order began to study in Braniewo from the beginning of the 17th century. That was a part of the implementation of spreading Catholicism to the north and east. Basilians were mainly engaged in missionary and educational activities among the Ruthenians, but also among the Poles and Lithuanians. Within the students of the Papal Alumnate in Braniewo, which existed in the years 1578 – 1798, Basilians constituted a considerable amount of all students – over 10%. Apart from the fact that they were present in this educational institution, not much is known about their fate. The aim of the article is to discuss the issues of the origin and studies of Basilian students in Braniewo and examine their further fate among the Greek Catholic clergy.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2021, 22; 127-160
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Druki cyrylickie z biblioteki bazylianów w Żyrowicach
Cyrillic prints from the Basilians library in Żyrowice
Autorzy:
Jaroszewicz-Pieresławcew, Zoja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1195927.pdf
Data publikacji:
2021-03-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
bazylianie
Żyrowice
biblioteka
druki cyrylickie
XV-XVIII w.
the Basilians
library
cyrillic prints
15th-18th centuries
Opis:
W artykule przedstawiono krótko historię i losy biblioteki klasztornej bazylianów w Żyrowicach. Na początku XIX w. liczyła ona 3867 tomów i była drugą, po wileńskiej, w prowincji litewskiej. Zbiory uległy rozproszeniu i obecnie znajdują się w wielu krajach. Celem autorki było identyfikacja i opis zachowanych do dziś egzemplarzy druków cyrylickich, ponieważ dokumentacja klasztorna jest niepełna. W badaniach pomocne były charakterystyczne znaki własnościowe naniesione w księgach w .1758 i 1759 roku. Z autopsji opisano księgi z Biblioteki Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie, Biblioteki Akademii Nauk w Sankt Petersburgu i Biblioteki Narodowej w Warszawie Pozostałe, przechowywane w bibliotekach w: Rosji (Moskwa), Ukrainie (Kijów i Lwów) i Wielkiej Brytanii (Londyn), odszukano w katalogach drukowanych i artykułach. naukowych. Wśród zachowanych druków klasztornych przeważają liturgiczne i cerkiewne. Są także dzieła ojców Kościoła wschodniego, hagiografie, gramatyki języka słowiańskiego i dzieło prawnicze Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego Pochodzą one nie tylko z drukarń bazyliańskich ale i prawosławnych działających od XV do końca XIVIII w. na ziemiach Rzeczypospolitej i Rusi Moskiewskiej.
The article describes briefly the history of the Basilians monastery library in Żyrowice. It consisted of 3867 volumes at the beginning of the 19th century and was the second in the Lithuanian Province, the Vilnius was the first one. The collection was dispersed and can be found in many countries nowadays. The author aimed at identification and description of preserved copies of the Cyrillic prints, because the monastery documentation is incomplete. Specific provenance signs, placed on the books in 1758 and 1759, were helpful in the inquiry. The autopsy descriptions of the books from the Wróblewski Library of the Academy of Sciences in Vilnius, the library of the Academy of Sciences in Saint Petersburg, and the National Library of Poland in Warsaw were prepared by the author. The others, stored in the libraries of Russia (Moscow), Ukraine (Kyiv, Lviv), and Great Britain (London) were identified in printed catalogues and research articles. The majority of preserved monastic prints are liturgical and orthodox ones. Also works of the Orthodox Church Fathers, hagiographies, grammars of the Slavonic language, and the juristic work Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego [the Statute of the Great Duchy of Lithuania] were found. They come from either Basilian or Orthodox printing houses active from the 15th until the end of the 18th century at the territory of Poland and Moscow Ruthenia.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2021, 15, 1; 9-28
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Prosta mowa” w tekstach o charakterze religijnym XVIII wieku (na podstawie wydań trebników w drukarniach bazyliańskich)
“THE PROSTA MOVA” IN TEXTS OF A RELIGIOUS NATURE IN THE 18TH CENTURY (BASED ON EDITIONS OF “TREBNYKS” IN THE BASILIANS’ PRINTING HOUSES)
Autorzy:
Getka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444380.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Basilians
prosta mova
18th century
trebnyk
Opis:
This article analyzes fragments of texts written in the prosta mova found in trebnyks printed by the Basilians. These fragments testify to the presence of the prosta mova in the church. They also confirm the opinions concerning the faint understanding of the Church Slavonic language by ordinary followers. In order for the faithful to able to consciously participate in various sacraments, the texts contained in the trebnyks were adapted to local language reality. The Basilian trebnyks that are subject to analysis in this article (except for the one printed in Supraśl) are very similar to the Orthodox Trebnyk by P. Mohyla, referred to here as relevant to the context of the problem. The fact that the Basilians followed Mohyla’s pattern so eagerly contradicts the emerging theories that the Basilian Order was engaged solely in the Polonisation activities.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2016, XVIII/2; 129-139
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie ruskojęzycznego drukarstwa bazyliańskiego w rozwoju języka ukraińskiego i białoruskiego
Autorzy:
Getka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437040.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
Tematy:
drukarstwo
bazylianie
XVIII wiek
prosta mowa
język ukraiński
język białoruski
Basilians’ typographies Ukrainian
Belarusian cultures
XVIII century
national languages
prosta mova
Opis:
Multilingualism of prints from Basilians’ typographies contributed to the rapprochement and interpenetration of cultures of Ruthenian nations (Ukrainians, Belarusians) with Polish and Western European cultures. Especially important in this context was the printing of original and translated works in Ruthenian language (religious and secular texts), similar to the spoken language of that period. This raised the prestige and confirmed the adequacy of this language for the purposes of literature. This was conducive to the development of national languages (Ukrainian and Belarusian).
Źródło:
Przegląd Środkowo-Wschodni; 2016, 1; 9-29
2545-1324
Pojawia się w:
Przegląd Środkowo-Wschodni
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kasata klasztoru bazyliańskiego w Lublinie w latach 1864–1866
Dissolution of the Basilian monastery in Lublin in the years 1864-1866
Autorzy:
Lorens, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022935.pdf
Data publikacji:
2020-12-21
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
monaster
Lublin
kasata
cerkiew
biblioteka
Bazylianie
monastery
Basilians
dissolution
church
library
Opis:
Monaster bazyliański w Lublinie w połowie XIX w. był jednym z pięciu klasztorów w Królestwie Polskim. O jego kasacie zdecydował namiestnik Teodor Berg rozporządzeniem z 10 XII 1864 r. Przeprowadzono ją 30 I 1865 r. Nieruchomości klasztorne zostały przejęte na rzecz Skarbu Królestwa Polskiego. Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego stała się świątynią parafialną, zaś dotychczasowy przełożony klasztoru został jej tymczasowym administratorem jako wikariusz. Zabudowania klasztorne przeznaczono na mieszkanie parocha oraz unicką szkołę elementarną. W 1875 r. ze względu na likwidację Cerkwi unickiej w Królestwie Polskim parafia stała się prawosławną.
In the mid-19th century, the Basilian monastery in Lublin was one of the five monasteries of this type in the Kingdom of Poland. Its dissolution was ordered by the governor Teodor Berg on 10 December, 1864, and carried out on 30 January, 1865. The monastic property was repossessed and taken over by the Treasury of the Kingdom of Poland. The Church of the Transfiguration of the Lord thus became a parish church, and the former monastery superior became its temporary administrator on the post of a vicar. The monastery buildings were to be used as the rector’s apartment and a Uniate elementary school. Following the liquidation of the Uniate Church in the Kingdom of Poland in 1875, the parish was joined to the Orthodox Church.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 114; 203-216
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblioteka bazylianów w Białej Podlaskiej
The Basilian library in Biała Podlaska
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783813.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Cerkiew unicka
zakon bazylianów
biblioteki zakonne
księgozbiory bazyliańskie
kultura książki
Biała Podlaska
the Basilians
Uniates
Greek Catholics
book collection
Katarzyna Radziwiłłowa née Sobieska
Opis:
The Basilian monastery in Biała Podlaska was founded in 1690 by Katarzyna Radziwiłłowa, née Sobieska. The monks from the above-mentioned monastery were obliged to raise the level of the religious life of the people who lived in the Radziwiłł family’s lands in Biała Podlaska. The monks, who conducted pastoral and missionary work, preached sermons and looked after pilgrims, and used the monastic library, including the collections of sermons, theological, historical, medical and art history books, dictionaries and prints popularizing Marian cult, as well as occasional panegyrics commemorating events related to the Radziwiłł family. The books kept in the library were bought by monks and donated by the founders, the priests of the Latin rite and Basilian monks working in Biała Podlaska and other places. The surviving collection of the library in Biała Podlaska shows the extensive contacts and interests of the monks. The monastic library had the books published in a number of publishing houses in Poland and Western Europe. The books were bought by the monks who studied in Rome, on their way back to Poland. The surviving collection of the Basilian library in Biała is evidence of the users’ high intellectual culture and their openness to inspirations from different intellectual backgrounds. The analysis of the collection confirms the great role of the congregation as a liaison between Latin and Byzantine cultures. Using knowledge in pastoral work contributed to the adaptation of the ideas included in the books to the level of the reader, who is often excluded from the circles of the writing culture. The Basilian book collections were an essential tool for establishing new boundaries between cultures.
Bazyliański klasztor w Białej Podlaskiej został ufundowany w 1690 roku przez Katarzynę z Sobieskich Radziwiłłową. Zakonnicy z bialskiego klasztoru zostali zobowiązania do podniesienia poziomu życia religijnego poddanych w bialskich dobrach Radziwiłłów poprzez działalność misyjną. Wsparciem dla pracy duszpasterskiej, kaznodziejskiej, misyjnej, obsługi pielgrzymów była biblioteka klasztorna gromadząca zbiory kazań oraz książki o tematyce teologicznej, historycznej, medycznej, z zakresu historii sztuki, słowniki, druki popularyzujące kult maryjny oraz okolicznościowe panegiryki upamiętniające wydarzenia związane z rodem Radziwiłłów. Książki do biblioteki były kupowane przez zakonników oraz przekazywane jako dary od fundatorów, duchownych obrządku łacińskiego oraz zakonników pracujących w bialskiej lub innych placówkach bazyliańskich. Zachowana część zasobu bialskiej biblioteki wskazuje na rozległe kontakty i zainteresowania zakonników. W klasztornym księgozbiorze znajdowały się książki opublikowane w wielu krajowych ośrodkach wydawniczych i typografiach kilkudziesięciu miast Europy Zachodniej. Książki były kupowane przez zakonników studiujących w rzymskich placówkach oświatowych, w drodze powrotnej do kraju zaopatrujących się w tamtejszych księgarniach. Zachowana część księgozbioru klasztoru bazylianów w Białej jest świadectwem wysokiej kultury intelektualnej jego użytkowników i otwartości na inspiracje z różnych środowisk intelektualnych. Analiza księgozbioru potwierdza ogromną rolę zgromadzenia jako pośredników pomiędzy kulturą łacińskiego i bizantyjskiego kręgu kulturowego. Wykorzystanie wiedzy w pracy duszpasterskiej przyczyniało się do przetwarzania idei zawartych w książkach do poziomu odbiorcy często wykluczonego z kręgów kultury piśmienniczej. Księgozbiory bazyliańskie były istotnym narzędziem do wytyczania nowych granic kręgów kulturowych.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2019, 112; 419-437
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsca kultu maryjnego w litewskiej prowincji bazylianów w XVII-XVIII wieku
Marian Cult Places in the Lithuanian Province of the Basilians in the 17th-18th Centuries
Autorzy:
Wereda, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407298.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Cerkiew unicka
litewska prowincja bazylianów
kult maryjny
kultura religijna
Wielkie Księstwo Litewskie
Uniate Church
Lithuanian province of the Basilians
Marian cult
religious culture
Grand Duchy of Lithuania
Opis:
Jedną z form aktywności zakonu litewskiej prowincji bazylianów w XVII i XVIII wieku była praca w miejscach kultu maryjnego. Dzięki zabiegom bazylianów dwa otaczane kultem wizerunki maryjne zostały ukoronowane koronami papieskimi. Bazylianie zainicjowali praktykę obchodów lat jubileuszowych oraz korzystali z nadawanych przez Stolicę Apostolską przywilejów odpustowych. W miejscach gromadzących licznie przybywających pątników tworzyli oprawę wizualną i muzyczną. Miejsca kultu maryjnego kreowane przez bazylianów przyczyniały się do wzmacniania wspólnoty Cerkwi unickiej i integracji zróżnicowanego społeczeństwa na północno-wschodnich obszarach państwa polsko-litewskiego.
One of the tasks of the Basilian Order of the Lithuanian Province in the 17th and 18th centuries was activity at the places of Marian cult. Thanks to the Basilians' efforts, two venerated Marian images were crowned with papal crowns. The Basilians initiated the practice of celebrating jubilee years and benefited from the indulgence privileges granted by the Holy See. They created visual and musical settings at places which attracted large numbers of pilgrims. Marian places of worship created by the Basilians contributed to the strengthening of the Uniate Orthodox Church community and the integration of the diverse society in the north-eastern areas of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2023, 30, 2; 194-209
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Księgi cyrylickie w bibliotekach monasterów bazyliańskich eparchii lwowskiej XVIII wieku
Cyrillic books in the libraries of the basilians monasteries of the Lviv eparchy in the XVIII century
Autorzy:
Almes, Iwan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171320.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
biblioteka monasterska
eparchia lwowska
opis inwentarzowy
księga cyrylicka
starodruk
monaster krechowski
Opis:
The paper studies importance of the old Cyrillic books in the basilians monasteries libraries in the XVIII century. Comprehensive analyzing of the Cyrillic books in the libraries of Krekhiv, Vicyn and Zolochiv monasteries represent this topic. It is made the content studying of the library except “church” (liturgical) books, because the last ones were Church Slavonic in the uniate and the orthodox monasteries as well. Inventory descriptions of the monasteries are the main sources for this research. In general, as big as small basilians monasteries libraries in the XVIIIth century mostly consisted of the Latin and Polish books, but also there were Cyrillic books. In the Krekhiv monastery Church Fathers treatises were mostly Cyrillic. For instance there were the works of St. John Chrysostom, St. Basil the Great, Dorotheus of Gaza, Gregory the Theologian and others. Also some monasteries had a little Cyrillic hagiographic (compendiums of lives of the Saints) and homiletic (collections of sermons) books. Often Cyrillic books of the basilians monasteries libraries were written by Orthodox authors, for example Krekhiv monastery had a collection of books by intellectuals from Kyiv-Mohyla College (Academy).
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2016, Dawna cyrylicka księga drukowana: twórcy i czytelnicy, 7; 209-216
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К вопросу об источниках грамматических знаний славянского языка в среде василиан: Из истории вильнюсского университетского экземпляра грамматики Мелетия Смотрицкого 1619 года
Autorzy:
Кажуро, Инна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1902668.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Meletius Smotrytsky
Grammar
history of the book
Basilians
Polish-Lithuanian Commonwealth
Vilnius university library
Opis:
Статья посвящена истории экземпляра Грамматики Мелетия Смотрицкого 1619 г., хранящегося в Библиотеке Вильнюсского университета (шифр  хранения – Rk 337). Несмотря на то, что информация об этом экземпляре была опубликована в 1908 г., некоторые его особенности остались без внимания. Целью нового исследования является раскрытие с помощью комплексного книговедческого анализа материальных особенностей Грамматики Смотрицкого, с указанием признаков, которыми она была наделена до выхода в свет, и признаков, которые появились на вильнюсском университетском экземпляре после издания (переплет, утраты и реставрации, провениенции и маргиналии). Среди бывших владельцев экземпляра выявлены три частных лица из духовного сословия и несколько учреждений. Раскрытые факты использования Грамматики выводят к более широкому кругу вопросов, связанных с рецепцией научного наследия Смотрицкого в среде Ордена василиан Великого Княжества Литовского и Речи Посполитой. Выводы исследования могут быть полезны для нескольких исторических направлений, среди которых можно указать исследования книжной культуры XVII–XVIII в., а также текстологию литургических текстов греко-католической Церкви.
There is a copy of Meletius Smotrytsky Grammar, published in 1619 in Yev’ye (Vievis), which is kept in the Library of Vilnius university (the shelf number – Rk 337) nowadays. Despite the fact that the main information about this copy was published in 1908, some of its features were overlooked. The aim of the research is to reveal, by using methods of bibliographical analysis, all the material features of the copy of Smotrytsky Grammar before its release (the structure of the book, types, ornaments) and after it was published (bookbinding, damages and restorations, provenances and annotations). During the research several owners of this copy were identified – three clergymen (priest Grzegorz Sanocki, student of Vilnius Pontifical Seminary Procopius Hucewicz, and Basilian Samuel Nowicki) and several institutions. Procopius Hucewicz and Samuel Nowicki belonged to the Greek Catholic Church of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The newly established facts related to the use of Smotrytsky‘s Grammar by monks offer a basis for further research on the reception and impact of Smotrytsky’s scholarly legacy among the Basilians of the Grand Duchy of Lithuania and the Polish-Lithuanian Commonwealth. The findings of the study may be valuable for several historical directions; among those of note are studies of the book culture of the 17th and 18th centuries, as well as the textual scholarship of the liturgical texts of the Greek Catholic Church.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2021, 2, XXVI; 127-143
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie poczajowskich druków o charakterze religijnym dla poznania żywego języka ruskojęzycznej społeczności unickiej dawnej Rzeczypospolitej
Autorzy:
Getka, Joanna Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/681573.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
basilians printings, 18th century, ruska mova, Ukrainian language, Ukrainian culture
drukarstwo bazyliańskie, XVIII wiek, ruska mowa, język ukraiński, kultura ukraińska
Opis:
The purpose of this article is to present the role of religious texts for the understanding of the spoken Ruthenian language in the former Commonwealth of the Two Nations (Rzeczpospolita). The books published by the Basilian printing house in Pochaiv during the 18th century reveal the features of the common Ukrainian language (the approximation of the articulation of [i] and [y], [u] and [y], the hardening of [t] and [d]), which support the thesis that it is a testimony of the state of the Ukrainian language of the 18th century.
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie roli tekstów o charakterze religijnym w poznaniu żywego języka ludności dawnej Rzeczypospolitej. Przedmiotem analizy są druki poczajowskie wydane w drukarni bazyliańskiej w ciągu XVIII stulecia. Odwzorowane na piśmie cechy żywego języka ukraińskiego (rozwój dawnego jać w [i], ikanie, zbliżenie artykulacji [i] i [y], zbliżenie artykulacji [u] i [y], stwardnienie [t] i [d]) mają charakter upowszechniających się tendencji, co przemawia za tezą, iż jest to świadectwo stanu języka ukraińskiego w XVIII wieku. Druki te, wydane w tzw. prostej mowie stanowią zarazem dowód na ewolucyjność rozwoju literackiego języka ukraińskiego od czasów najdawniejszych do współczesności.
Źródło:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
2449-8297
Pojawia się w:
Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe źródło do dziejów synodu zamojskiego Cerkwi unickiej: bazyliański Diariusz protoarchimandryty Antoniego Zawadzkiego (25 sierpnia – 18 września 1720 roku)
Autorzy:
Skoczylas, Ihor
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088346.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Basilians
protoarchimandrite Antoni Zawadzki
diary
1720 Synod of Zamość
bazylianie
protoarchimandryta Antoni Zawadzki
diariusz
synod zamojski 1720 roku
Opis:
Przedmiotem publikacji jest fragment odnalezionego przez śp. prof. Ihora Skoczylasa Dziennika protoarchimandryty zakonu bazylianów o. Antoniego (Zawadzkiego). Źródło należy do kolekcji prawosławnego biskupa Pawła (właśc. Prokopa Dobrochotowa), zdeponowanej w Naukowo-Badawczym Archiwum Petersburskiego Instytutu Historii Rosyjskiej Akademii Nauk. Tekst dziennika, napisany w języku łacińskim i polskim, dotyczy wydarzeń zamojskiego synodu prowincjonalnego w 1720 roku (25 sierpnia – 18 września), dlatego nazwany został przez jego edytora Diariuszem synodu zamojskiego. Wydany jest zgodnie ze współczesnymi zasadami edycji źródeł historycznych, a poprzedza go rozbudowany wstęp omawiający tekst oraz przybliżający osobę o. Antoniego i kontekst historyczny wydarzeń. Diariusz należy do pisemnych źródeł narracyjnych tworzonych masowo w środowisku duchownych i świeckich elit metropolii kijowskiej. Jest aktem prawa publicznego i oficjalnym dokumentem zakonu bazylianów, a na jego blok tekstowy składają się: zapiski kronikarskie na temat wydarzeń synodu, opisy jego sesji i narad, czynności Zawadzkiego jako protoarchimandryty zakonu, dokumenty i korespondencja Kurii Rzymskiej i zakonu bazylianów, a także oficjalne rozporządzenia protoarchimandryty odnośnie do spraw administracyjnych, gospodarczych, duszpasterskich i finansowych.
The subject of this publication is an excerpt from the diary of Father Antoni Zawadzki, a protoarchimandrite of the Basilian Order, found by the late Prof. Ihor Skoczylas. The source belongs to the collection of Orthodox Bishop Paweł (whose proper name was Prokop Dobrochotov), deposited in the Scientific and Research Archive of the St Petersburg Institute of the History of the Russian Academy of Sciences. The text of the diary, in Latin and Polish, refers to the events of the Provincial Synod in Zamość in 1720 (25 August–18 September), which is why its editor called it the Diary of the Synod of Zamość. It was published in accordance with the contemporary principles of editing historical sources, and is preceded by an extensive introduction discussing the text and introducing Father Antoni and the historical context of related events. The diary belongs to the written narrative sources created en masse among the clerical and lay elite of the Kyiv Metropolitan Archdiocese. It is an act of public law and an official document of the Basilian Order, and its text consists of chronicler’s notes on the events of the synod, descriptions of its sessions and deliberations, Zawadzki’s activities as the protoarchimandrite of the Order, documents and correspondence of the Roman Curia and the Basilian Order and official decrees of the protoarchimandrite regarding administrative, economic, pastoral and financial matters.    
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 118; 375-412
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Świat chrześcijański wobec dziedzictwa słowiańskiego. Wyobrażenia ludowe w bazyliańskich Teologiach moralnych (XVIII wiek)
The Christian world against the Slavic heritage. Basilian folk beliefs in Basilian’s Moral theologies (eighteenth century)
Autorzy:
Getka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951055.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
bazylianie
drukarstwo ruskojęzyczne
teologie moralne
zabobony
XVIII wiek
Opis:
Since the dawn of ages the mankind has been bothered with the existence problems. Therefore spells, magic and sorcerers have always been an object of interest of both secular society and the church hierarchy. The church treated them as a threat to the grounding of faith. Based on the decision of the Synod of Zamosc (1720) the Basilians written their moral theologies containing the teaching of the Church’s standards of conduct. The moral theologies were strongly influenced by folk beliefs and imaginings. Therefore Basilian’s moral theologies perfectly reflect the status of folk beliefs in the eighteenth century. Folk beliefs are not described explicitly, but descriptions of sins against Commandments give their image. The purpose of this article is to capture the state of folk beliefs on the one hand, and on the other hand – the dogmas of moral theology in the eighteenth century. Both of these systems have been modified, but even in these days still penetrate each other, especially in folk culture.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2016, 16
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Z dodaniem wyraźniejszego morału, dla łatwiejszego ludzi prostych i nieuków zrozumienia...”. Ruskojęzyczne adaptacje tekstów o charakterze dogmatyczno-moralizatorskim w ukraińskiej kulturze literackiej (na materiale wydań drukarni bazyliańskich XVIII wiek)
Autorzy:
Joanna, Getka,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/902261.pdf
Data publikacji:
2018-11-07
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Basilians
typography
prosta mova
18th century
literary culture
Opis:
The source for research in this article are adaptations of dogmatic and moralizing texts printed in Basilians typography in 18th century. Examined texts have Polish, Latin and Orthodox Church language origin. Their role in shaping the Ukrainian literary language and style typical of Ukrainian religious literature was studied. Analyses of their influence on the formation of recipients, and in this context the process of shaping the identity of the Uniates, shows Eastern and Western influences.
Źródło:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2018, 11; 154-173
1898-4215
Pojawia się w:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polonizmy w „prostej mowie” XVIII wieku
The Polish features in “prosta mova” in 18th century
Autorzy:
Getka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594318.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
bazylianie
drukarstwo
typografia
prosta mowa
polonizmy
język ukraiński XVIII w.
zapożyczenia
the Basilians
printing
typography
“prosta mova”
18th century
Ukrainian language
Polish language
Opis:
W artykule analizowane są polonizmy w języku ukraińskim XVIII w. Źródłem do badań są wydane w 1794 r. w Poczajowie Nauki parafialne..., ponieważ zgodnie z założeniem ich autora (Juliana Dobryłowskiego), są one pisane „prostą mową”, będącą zarazem zalążkiem współczesnego języka ukraińskiego. Wpływy polszczyzny są widoczne na wszystkich poziomach języka. Ponieważ jednak zarówno w fonetyce, jak i morfologii nie mają one charakteru systemowego (ujawniają się głównie w zapożyczeniach leksykalnych), szczególną uwagę poświęcono analizie leksyki tego języka. Zastosowana w badaniu metoda (wybór zwrotów tłumaczonych za pomocą spójnika чили) pozwala potwierdzić obserwacje, dotyczące języka XVII-wiecznych Rusinów, dla których język polski był bardziej zrozumiały od cerkiewnosłowiańskiego. Analiza wykazała również, że wpływ polszczyzny na język staroukraiński był kontynuowany w późniejszym okresie. Ponadto, jego skutki były trwałe, co znajduje odzwierciedlenie we współczesnym języku ukraińskim. Dlatego właśnie podjęta w artykule analiza polonizmów w tekście Nauk... z 1794 r., może być dopełnieniem ogólnego obrazu języka ukraińskiego XVIII w.
This article applies to Polish language features in “prosta mova” (understood as spoken and written Ukrainian language in 18th century). The subject of the study is a relic of Ruthenian literature titled Nauki Parochialnija… edited in Pochajov Lavra in 1794. According to the author’s (Julian Dobrylovski) assumption, language of the piece, close to simple – spoken language was supposed to be understandable for believers of Greek Catholic Church. Nauki... are written in the language close to simple, spoken one. Thanks to this Nauki... is the remarkable material for the analysis of factual state of language in the century it was created in. The influence of Polish language is visible in phonetics, morphology as well as in lexical level. Since, however, both in phonetics and morphology, they are not systemic (mainly manifest themselves in lexical borrowings), particular attention was paid to the analysis of the language vocabulary. Method used in the study (selection of translated phrases with conjuction чили) allows to confirm the observations on the language of the seventeenth-century Russians, for whom the Polish language was more understandable than “slavic”. The analysis also showed that the influence of the Polish language which has characterized the old Ukrainian language, was continued thereafter. What’s more, its effects are permanent and this is reflected in the modern Ukrainian language. The presence of Polish layer in Nauki... can be explained by the orientation of Dobrylowski on the language of the dominated in the region culture and the influence of Polish language on Ukrainian and Belorussian languages from ancient times. The analysis of Nauki... language has a capital meaning in the studies of literature Ukrainian language development. It fulfills already existing notices and language description of the period of their creations with the religious, pulpit literature work.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 45-59
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies