Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "philosophy of action" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Jaka teoria działania? O "Mechanice działań" Michała Barcza
What Theory of Action? On Michał Barcz’s "Mechanics of Actions"
Autorzy:
Tarnowski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083447.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
philosophy of action
causal theory of action
intention
rationality
artificial intelligence
Opis:
This is a review of Michał Barcz’s book Mechanika działań. Filozoficzny spór wokół przyczynowej teorii działania (Mechanics of Actions: Philosophical Dispute over the Causal Theory of Action). The book discusses various causal accounts of intentional action and presents several arguments against them. The review focuses on accuracy in presentation of different causal theories of action and soundness of arguments presented against them by the author. At the end, I discuss some methodological issues raised by the book.
Źródło:
Filozofia Nauki; 2020, 28, 4; 83-102
1230-6894
2657-5868
Pojawia się w:
Filozofia Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kazimierza Twardowskiego koncepcja wytworów czynności
Kazimierz Twardowskis Conception of Products of Actions
Autorzy:
Brykczyński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/909847.pdf
Data publikacji:
2005-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
antypsychologism
philosophy of action
products of actions
psychologism
twardowski kazimierz
Opis:
The aim of the paper is to provide a presentation and evaluation of Kazimierz Twardowski's conception, the subject matter and contents of which is delimited, roughly by (Twardowski 1965a). Since there is no separate problematization of the notion of action in Twardowski, it is maintained that the conception in question should be characterized rather as a conception of "products of actions" (hence the term "Twardowski's conception of products of actions") and not as a conception of "actions and products" - contrary to what is suggested by the title of the above mentioned Twardowski's paper. Twardowski's conception of products of actions includes a conception which has the general notion of products of actions as its central notion, and which belongs to philosophy of action. This conception has been called "Twardowski's general conception of products of actions". It is supplemented by some conceptions which can be characterised, roughly, as based on it (I.3.). Among the theses that belong to the general conception are the theses that make together what has been called in the paper "the conception of nonpermanent products as events" (II.7.). There is also a thesis to the effect that each action has but one product (II.1.), and a thesis which eliminates the material of actions from their products (II.11.). As for the conceptions which are based on Twardowski's general conception of products of actions, all but one belong to the logic of language and semiotics. They include Twardowski's conception of meaning and, within its confines, his conception of proposition as the product of judgement. The presentation and evaluation of Twardowski's conception of products of actions often requires preparatory considerations of a purely ontological, epistemological and/or methodological character. A separate section (II.8.) is devoted entirely to some ontological problems of complexity with the question of "empty" parts as the question in focus. Twardowski's conception of products of actions has to be seen as making a contribution to the research on the ontological foundations of philosophy of action and philosophy of mind. If the objections that have been raised against it are correct, the importance of its contribution to this research may be questioned (IV.1.). Such is f.e. the import of the objections raised against Twardowski's conception of meaning: while this conception seems at first sight to substantially widen our perspectives in respect of the ontic status of meanings, the corrections proposed as a result of its critical appraisal reduce all that can have a claim to originality to a variant of the thesis to the effect that meanings are defective in respect of ontic autonomy (III.2.6.). The results presented in the paper have some bearing on the question of Twardowski's attitude towards psychologism, as well as his contribution to the battle against it: on the one hand there seems to be no reason to question Twardowski's position as a consistent antipsy
Źródło:
Filozofia Nauki; 2005, 13, 2; 27-68
1230-6894
2657-5868
Pojawia się w:
Filozofia Nauki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Milczące” oświadczenia woli – rozważania na tle normatywnej koncepcji zaniechania
‘Tacit’ Declarations of Intent: Considerations in the Context of the Normative Concept of Omission
Autorzy:
Gmerek, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/10605969.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
oświadczenie woli
zaniechanie
czynność konwencjonalna w prawie
filozofia działania
declaration of will
omission
conventional act in law
philosophy of action
Opis:
Z punktu widzenia problemów cywilistyki niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie określonej filozoficznej koncepcji zaniechania oraz próby jej zastosowania dla opracowania podstawowych aspektów problematyki składania oświadczeń woli przez zaniechanie. Z perspektywy ogólnej teorii prawa niniejsza praca jest częścią szerszego projektu mającego na celu teoretyczne opracowanie problematyki dokonywania czynności konwencjonalnych przez zaniechanie z wykorzystaniem dorobku filozofii działania. W niniejszym artykule proponuje się sposób konceptualizacji oświadczeń woli składanych przez zaniechanie. Dla realizacji tego zadania wybrano normatywną koncepcję zaniechań w wersji opracowanej przez Katarzynę Paprzycką-Hausman w ramach filozofii działania. Wykorzystanie powyższej koncepcji pozwala nieco uporządkować problematykę składania oświadczeń woli przez zaniechanie. Należy bowiem zauważyć, że pewne elementy uwzględnione w normatywnej koncepcji zaniechań są od dawna obecne w prawniczych rozważaniach na temat oświadczeń woli składanych przez zaniechanie. Chodzi tu przede wszystkim o rolę kontekstu zaniechania oraz o argument „powinien i mógł mówić” wykorzystywany w doktrynie i w orzecznictwie w kontekście identyfikacji oświadczeń woli składanych przez zaniechanie.
From the point of view of the problems of dogmatics of civil law, this article aims to present a certain philosophical concept of omission and apply it to the development of the basic aspects of making declarations of will by omission. From the perspective of the general theory of law, this article is a part of a broader project aiming at theoretical elaboration of the problem of making conventional acts by omission using the achievements of the philosophy of action. This article proposes a way to conceptualize the declarations of will made by omission. The normative conception of omissions in the version proposed by Katarzyna Paprzycka-Hausman within the philosophy of action has been chosen for this task. Using the above conception allows putting in order, to some extent, the problem of making declarations of will by omission. It should be noted that some elements included in the normative concept of omission have been present in reflections on declarations of will made by omission for a long time. It is primarily about the role of the context of omission and the “should and could have spoken” argument used in the doctrine and the case law in the context of identifying declarations of will made by way of omission.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2023, 34, 1; 32-45
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Is thinking an action?
Czy myślenie jest działaniem?
Autorzy:
Karwowski, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2096291.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
philosophyof mind
L. Wittgenstein
P. Hacker
G. Strawson
philosophy of action
mental states
filozofia działania
filozofia umysłu
stany psychiczne
Opis:
Most phil osophers believe that a unified philosophical account of mental and non- -mental actions is possible. This article presents two arguments indicating that in fact it is not possible. The first one says that thinking is not an activity. Its formulation, however, is exposed to significant difficulties. The second argument avoids these difficulties and puts forward a different, though sometimes erroneously identified, thesis that mental and non-mental actions differ significantly, and therefore one theory should not be expected to include both phenomena. Acceptance of this result sheds new light on the problems associated with the language of thought and gives promise to a new answer to the question “What is Le Penseur doing?”
Źródło:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2019, 1; 53-68
1230-1493
Pojawia się w:
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praktyczny wymiar poznania samego siebie w ujęciu Tomasza z Akwinu
Practical aspect of self-cognition in Thomas Aquinas’ account
Autorzy:
Płotka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/452715.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
Tematy:
samowiedza
filozofia działania
św. Tomasz z Akwinu
filozofia praktyczna
historia filozofii średniowiecznej
self-cognition
philosophy of action
Saint Thomas Aquinas
practical philosophy
history of medieval philosophy
Opis:
Theory of self-cognition in Thomas Aquinas’ account is frequently presented as a reflexio theory, which describes intellectual move toward intellect’s own cognitive acts. The object of such a self-knowledge is intellect itself and in result “self” is identified with knower. However, reflexio theory is only part of doctrine of self-cognition in Aquinas’ philosophy. Inasmuch as soul is able to cognize its intellectual acts, it is also able to know its activities and associated ends and desires. Therefore, the aim of the article is to present the concept of self-cognition in the practical dimension. The main thesis of the article is the claim that self-knowledge is the necessary condition of free and rational human activities.
Źródło:
Rocznik Tomistyczny; 2014, 3; 61-74
2300-1976
Pojawia się w:
Rocznik Tomistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwids "tatarski czyn". Between hierarchy and eruption (semantics, contexts, and consequences)
Autorzy:
Zehnder, Christian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17889236.pdf
Data publikacji:
2021-02-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Mickiewicz
Cieszkowski
polski romantyzm
Promethidion
aktywizm romantyczny
filozofia czynu
Imperium Rosyjskie
orientalizm
Polish Romanticism
Romantic activism
philosophy of action
Russian Empire
Orientalism
Opis:
Drawing on a scholarly polemic of the 1930s, this paper differentiates between two ways of understanding and translating Cyprian Norwid’s formula “tatarski czyn,” as ‘Tatar deed’ (from the Polish czyn) or as ‘Tatar rank’ (from the Russian chin according to the Tsarist Table of Ranks). The aim is to show how the eruptive versus the hierarchical readings of “tatarski czyn” have influenced the opinions on Norwid’s dialogic treatise Promethidion (1851) and, more generally, on his criticism of the utopian thought of Polish Romanticism and of Russian po-litics. It was Adam Mickiewicz who in the 1820s and 1830s pointed to the homonymy between czyn and chin and its potential in enacting ambivalences between the seemingly incommensurable imaginaries of eruption and hierarchy. Moreover, Mickiewicz already linked both understandings of czyn with a stereotypical Tatar, or Mongolian, “Asianness.” In this respect, Norwid’s formula is fairly conventional. What is genuinely original, however, is how Norwid turns Mickiewicz’s earlier ideas against those of the later Mickiewicz who, in his Paris Lectures on the Slavs (1840–1844), seems to glorify the “Tatar deed.” In contrast to the “bloody ladder” of Russian bureaucracy and the irrational tendency in Mickiewicz’s activism, Norwid suggests a “gradual labor” culminating in, not erupting with, the deed (Promethidion). This aspect of Norwid’s metaphorical thought is shown in a parallel reading with the philosopher August Cieszkowski who, in his Prolegomena to Historiosophy (1838), conceptualized history as a “texture of deeds” leading to institutions. Similarly, Norwid’s positive notion of the deed, i.e. his revision of Romantic activism, should be situated beyond the alternatives of eruption and hierarchy.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2019, 37 English Version; 17-42
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Tatarski czyn” Norwida między hierarchią a erupcją (semantyka, konteksty, konsekwencje)
Norwids "tatarski czyn". Between hierarchy and eruption (semantics, contexts, and consequences)
Autorzy:
Zehnder, Christian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117452.pdf
Data publikacji:
2019-11-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
Mickiewicz
Cieszkowski
polski romantyzm
Promethidion
aktywizm romantyczny
filozofia czynu
Imperium Rosyjskie
orientalizm
Polish Romanticism
Romantic activism
philosophy of action
Russian Empire
Orientalism
Opis:
Opierając się na polemice między Stanisławem Cywińskim a Ignacym Fikiem z lat 30. XX w. artykuł rozróżnia dwa sposoby rozumienia norwidowskiego wyrażenia „tatarski czyn”: jako ‘akcja’ lub jako ranga (z rosyjskiego czin według carskiej Tabeli rang). Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób erupcyjne i hierarchiczne odczytania „tatarskiego czynu” wpłynęły na opinie na temat Promethidiona (1851) i, szerzej, na norwidowską krytykę utopijnej myśli polskiego romantyzmu i rosyjskiej polityki. Adam Mickiewicz w latach dwudziestych i trzydziestych XIX w. wskazywał na homonimię między wyrazami czyn a czin oraz na jej potencjał w tworzeniu ambiwalencji między pozornie nieprzystającymi wyobrażeniami erupcji i hierarchii. Ponadto Mickiewicz powiązał oba rozumienia słowa czyn ze stereotypową tatarską lub mongolską „azjatyckością”. Pod tym względem sformułowanie Norwida jest konwencjonalne. Oryginalne jest jednak to, jak Norwid obraca wcześniejsze idee Mickiewicza przeciwko późniejszym poglądom autora Dziadów, który w swoich prelekcjach paryskich zdaje się gloryfikować „czyn tatarski”. W przeciwieństwie do „krwawej drabiny” rosyjskiej biurokracji i irracjonalnej tendencji w aktywizmie Mickiewicza, Norwid proponuje „stopniową pracę”, której kulminacją, a nie erupcją, jest czyn. Ten aspekt wyobraźni Norwida ukazany jest w równoległej lekturze z myślą filozofa Augusta Cieszkowskiego, który w swoich Prolegomenach do historiozofii określił historię jako „tkaninę czynów” prowadzącą do instytucji. W podobny sposób pozytywne wyobrażenie Norwida o czynie, czyli jego rewizja romantycznego akty-wizmu, powinno sytuować się poza alternatywami erupcji i hierarchii.
Drawing on a scholarly polemic of the 1930s, this paper differentiates between two ways of understanding and translating Cyprian Norwid’s formula “tatarski czyn,” as ‘Tatar deed’ (from the Polish czyn) or as ‘Tatar rank’ (from the Russian chin according to the Tsarist Table of Ranks). The aim is to show how the eruptive versus the hierarchical readings of “tatarski czyn” have influenced the opinions on Norwid’s dialogic treatise Promethidion (1851) and, more generally, on his criticism of the utopian thought of Polish Romanticism and of Russian po-litics. It was Adam Mickiewicz who in the 1820s and 1830s pointed to the homonymy between czyn and chin and its potential in enacting ambivalences between the seemingly incommensurable imaginaries of eruption and hierarchy. Moreover, Mickiewicz already linked both understandings of czyn with a stereotypical Tatar, or Mongolian, “Asianness.” In this respect, Norwid’s formula is fairly conventional. What is genuinely original, however, is how Norwid turns Mickiewicz’s earlier ideas against those of the later Mickiewicz who, in his Paris Lectures on the Slavs (1840–1844), seems to glorify the “Tatar deed.” In contrast to the “bloody ladder” of Russian bureaucracy and the irrational tendency in Mickiewicz’s activism, Norwid suggests a “gradual labor” culminating in, not erupting with, the deed (Promethidion). This aspect of Norwid’s metaphorical thought is shown in a parallel reading with the philosopher August Cieszkowski who, in his Prolegomena to Historiosophy (1838), conceptualized history as a “texture of deeds” leading to institutions. Similarly, Norwid’s positive notion of the deed, i.e. his revision of Romantic activism, should be situated beyond the alternatives of eruption and hierarchy.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2019, 37; 17-42
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Habitus w koncepcji Arystotelesa i jego średniowiecznych komentatorów
Habitus in Philosophy of Aristotle and His Medieval Commentators
Autorzy:
Płotka, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945780.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
habitus
philosophy of action
medieval philosophy
Aristotle
Thomas Aquinas
Gerald Odonis
Duns Scotus
Buridan
filozofia działania
średniowieczna filozofia
Arystoteles
Tomasz z Akwinu
Jan Duns Szkot
Jan Burydan
Opis:
The purpose of this article is to present a theory of habitus in the philosophy of Aristotle and his medieval commentators. The first part of the article – which is the introduction to the problems of habitus – displays Aristotelian account. In the second part I present the development of this concept in the thirteenth century followers of Aristotle, i.e. Albert the Great and Thomas Aquinas. The third part is devoted to the discussion of late medieval modification of the Aristotelian theory in account of Gerald Odonis, John Duns Scotus, John Buridan and Paul of Worczyn.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2015, 31 (4)
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przedmiot badań historyka. Na marginesie „O czynnościach i wytworach” Kazimierza Twardowskiego
The subject of historian’s research. On the sidelines of the Twardowski “Actions and Products”
Autorzy:
Rzewuski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/577735.pdf
Data publikacji:
2016-09
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Twardowski
czynności
wytwory
IPN
filozofia historii
action
products
philosophy of history
Opis:
W artykule została użyta metoda naukowej analizy, zaprezentowana przez Kaźmierza Twardowskiego w pracy „O czynnościach i wytworach”. Użyto jej do przebadania procesu interpretacji archiwaliów (na przykładzi e znajdujących się w IPN teczek dochodzeniowych). W artykule autor pokazuje, jak ta metoda może okazać się pomocna dla historyków w przypadkach, w których interpretacja jest skomplikowana.
In the paper was used Kazimierz Twardowski’s method of scientifi c analysis form the paper Actions and Products to analyze process of interpreting archival folders (for example IPN process of inspection). In the paper author show how this method can be useful for historians in complicated cases of interpretation.
Źródło:
Zagadnienia Naukoznawstwa; 2016, 52, 4(210); 561-570
0044-1619
Pojawia się w:
Zagadnienia Naukoznawstwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
HABERMAS’ COMMUNICATIVE ACTION AND ITS PLATONIC, BIBLICAL AND METAPHYSICAL CONSOLIDATION AN INTRODUCTION TO DEMOCRATICAL POLITICAL PHILOSOPHY
Autorzy:
Paradowski, Ryszard
Paradowska, Wiera
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594438.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
communicative action
Habermas
Plato’s dilemma
Biblic pattern of antropogenesis
democratic political philosophy
dialectical metaphysics of choice
Opis:
In this paper we would like to present a certain philosophical concept, which may be related to some contemporary philosophical controversies (and to political philosophy’ controversies included) concentrated around such problems as, the meaning of metaphysics and as the understanding of freedom. We are going also to say a word about the particularity of the philosophical understanding of reality, including the status of intention for agreement. The concept we present further for additional foundation of the Habermas’ idea of communicative action is a compound of metaphysics itself, and of our own concept of metaphysics, and of the two particular questions – interpretation of Plato’s philosophy as well as interpretation of the Biblical message about anthropogenesis.
Źródło:
Polish Political Science Yearbook; 2014, 43; 389-404
0208-7375
Pojawia się w:
Polish Political Science Yearbook
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Man in The Universal Encyclopedia of Philosophy
Autorzy:
Krąpiec, Mieczysław A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/507460.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
International Étienne Gilson Society
Tematy:
man
soul
body
creation
death
resurrection
person
decision
nature
second nature
action
morality
fulfillment
Aristotle
Thomas Aquinas
Jesus Christ
Christian philosophy
Christian anthropology
Thomistic personalism
Universal Encyclopedia of Philosophy
Opis:
The author attempts to first review the most general and culturally important statements on the subject of man, and then present the developed and rationally justified conception of man as a personal being who, by his action, transcends nature, society, and himself. This conception, unique in world literature, finds its expression in St. Thomas Aquinas’s Summa Theologiae, which presents a justifying context for man’s origin and life, ontic structure, individual and social actions, and his eschatic fulfillment by the intervention of the Incarnate God—Jesus Christ. In his Summa, Aquinas not only considers and rationally justifies all the basic aspects of the nature of man who transcends the world by his conscious and free action, but also takes into consideration various anthropological theories developed in ancient Greece and Rome.
Źródło:
Studia Gilsoniana; 2018, 7, 4; 597-664
2300-0066
Pojawia się w:
Studia Gilsoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat epistemologii Jürgena Habermasa
Remarks on Jürgen Habermas’ Epistemology
Autorzy:
Romaniuk, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341577.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
Habermas
epistemology
general ontology
philosophy of language
the critical theory
rational reconstruction
hermeneutical reconstructionism
social ontology
communicative action
communicative rationality
weak transcendentalism
Opis:
W tekście mowa jest o Habermasowskiej epistemologii w dwóch wymiarach. W wymiarze historii filozofii Habermas reprezentuje szeroko uznawany pogląd, że epistemologia jest dziedziną, która wyparła ontologię ogólną, czyli metafizykę, a także dość szczególny pogląd, że sama została wyparta przez filozofię określoną przez paradygmat lingwistyczny; lepiej byłoby mówić, że uległa przekształceniu w wyniku zwrotu lingwistycznego. W wymiarze ewolucji Habermasa poglądów epistemologicznych i w ogóle stosunku do kwestii epistemologicznych odnotowuję kilka faz. Najpierw teoria poznania występuje jako wyróżniony aspekt teorii społecznej uprawianej w „interesie emancypacji” społecznej i polega na ostrej krytyce empiryzmu, zwłaszcza jako stanowiska określającego perspektywy badawcze nauk społecznych, i nie tak ostrej krytyce hermeneutyki, z powodu jej konserwatywnej orientacji. Następnie Habermas porzuca teoriopoznawczą perspektywę krytycznej teorii społecznej na rzecz ontologii społecznej, gdzie poddaje tak zwanej racjonalnej rekonstrukcji całe spektrum „wiedzy kulturowej”, na którą składają się trzy „wymiary ważnościowe” działań komunikacyjnych i typy komunikacyjnej racjonalności: kognitywnoinstrumentalny, normatywny i ekspresywny, charakteryzujące się „równym stopniem źródłowości” i autonomizujące się wobec siebie w epoce nowoczesnej (przy czym racjonalność pierwszego typu jest tylko po części komunikacyjna). Wreszcie, na tym nowym gruncie ontologicznym (mowa o ontologii regionalnej), wraca do klasycznej problematyki epistemologicznej, by jeszcze raz zająć stanowisko wobec empiryzmu i hermeneutyki, i określić własne. Krytyka empiryzmu (a raczej krytyka Poppera, którego dystans wobec empiryzmu zostaje dostrzeżony) jest teraz znacznie stonowana, własne stanowisko pragmatystyczne (odnoszące się do nauk przyrodniczych) skorygowane w duchu „słabego transcendentalizmu” (który wydaje się zbliżać Habermasa do korespondencyjnej teorii prawdy), a co do nauk społecznych i filozofii społecznej, następuje, w nawiązaniu do tak zwanego „zwrotu interpretatywnego” w socjologii, otwarcie wobec hermeneutyki pod hasłem „hermeneutycznego rekonstrukcjonizmu”.
In the paper Habermas’ epistemology is viewed in two dimensions. In the dimension of the history of philosophy Habermas represents the widespread view claiming that epistemology has superseded the general ontology or metaphysics, and the more peculiar view that epistemology has been superseded by the linguistic philosophy, or rather transformed in it as the result of linguistic turn. In the dimension of the evolution of Habermas’ epistemological views, and his attitude towards epistemological questions in general, several phases are to be distinguished. In the first one, theory of knowledge appears as a favoured aspect of the social theory practiced in the “interest of social emancipation”, and it consists in the slashing criticism of empiricism, especially as a standpoint that determines the research perspectives of social sciences; and not the so slashing criticism of hermeneutics on account of its conservative orientation. In the second phase, Habermas gives up the epistemological perspective of critical social theory on behalf of a social ontology where he performs the rational reconstruction of the whole spectrum of “cultural knowledge”, that is, composed of the three “validity dimensions” of communicative action and three types of communicative rationality: cognitive-instrumental, normative and expressive rationality, each of them being characterized by “co-originality” (Gleichursprünglichkeit) (the first type of rationality is only partially communicative). In the third phase, standing on this new ontological ground, he returns to the classical epistemological problems, to elaborate an attitude toward empiricism and hermeneutics, and to define anew his own position in the field. His criticism toward empiricism is now markedly toned down; Habermas’ own pragmaticist position (referring to natural sciences) is corrected in the spirit of “weak transcendentalism” (which seems to bring Habermas’ position closer to the correspondence theory of the truth). As for social sciences and social philosophy, an opening toward hermeneutics under the banner of “hermeneutical reconstructionism” occurs, in connection with “interpretative turn” in sociology.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2013, 1; 9-34
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieczne problemy (nie)działania Boga w świecie oraz godzenia „Boga filozofii” z „Bogiem objawienia”. Refleksje na kanwie książki Miłosza Hołdy Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu
The Eternal Problems Of God’s (In)activity in the World and How to Reconcile the “God of Philosophy” with the “God of Revelation”. Reflections Based on Miłosz Hołda’s Book Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu
Autorzy:
Słomka, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232761.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
absconditheism
God’s hiddenness
God’s action in the world
the God of philosophy
the God of revelation
absconditeizm
ukrycie Boga
działanie Boga w świecie
Bóg filozofii
Bóg objawienia
Opis:
W książce Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu (Kraków: Wydawnictwo WAM 2020) Miłosz Hołda wnikliwie przedstawia poruszaną problematykę i proponuje ciekawe rozwiązania. Stanowiąc ambitną próbę wypracowania oryginalnego stanowiska w ważnym obszarze myśli chrześcijańskiej, publikacja domaga się krytycznej refleksji i uwypuklenia istotnych problemów, co jest celem niniejszego tekstu. Chodzi zwłaszcza o dwie kwestie o kluczowym znaczeniu dla teizmu: (nie)działanie Boga w świecie oraz godzenie „Boga filozofii” z „Bogiem objawienia”. W pierwszym z wymienionych zagadnień podstawowym problemem jest (częściowo) niewłaściwe podejście do przyrodniczego obrazu świata oraz do filozofii nauki i teologii nauki. W drugim obszarze głównym mankamentem analiz Hołdy jest rozbieżność między manifestowanym poparciem dla teizmu klasycznego a brakiem krytycznego spojrzenia na te jego elementy, które utrudniają, w niektórych zaś aspektach uniemożliwiają, wyrażenie istotnych treści judeochrześcijańskiego objawienia. Zawarte w artykule uwagi nie obalają w całości głównych tez stawianych przez Hołdę, lecz prowadzą do ich modyfikacji, dowartościowującej przyrodniczy obraz świata.
In the book Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu [The Spring and the Night: An Introduction into Contemporary Absconditheism] (Kraków: Wydwnictwo WAM, 2020), Miłosz Hołda thoroughly presents the discussed issues and proposes interesting solutions. When being an ambitious attempt to elaborate an original position in an vital area of Christian thought, the publication calls for critical reflection and highlighting main problems, which is the purpose of this text. It is especially about two questions of key importance for theism: God’s (in)activity in the world and how to reconcile the “God of philosophy” with the “God of revelation.” In the first one, the basic problem consists not only in the (partially) incorrect approach to the scientific picture of the world, but also to the philosophy of science and theology of science. In the second area, the main shortcoming of Hołda’s analyzes is the discrepancy between the manifested support for classical theism and the lack of a critical look at its elements that make it difficult, and in some aspects impossible, to express the essential content of the Judeo-Christian revelation. The remarks contained in the article do not completely refute the principal theses put forward by Hołda, but lead to their modification, and emphasize the value of a scientific worldview.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2023, 71, 1; 437-451
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antropologia filozoficzna Arnolda Gehlena jako model krytyki społeczeństwa
Arnold Gehlen’s Philosophical Anthropology as a Model of Society Critique
Autorzy:
Czerniak, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342313.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
filozofia człowieka
antropologia filozoficzna
zalew bodźców
nadwyżka popędowa
język
instytucje społeczne
działanie
nowy subiektywizm
philosophy of man
philosophical anthropology
flood of stimuli
instinct overcapacity
language
social institutions
action
new subjectivism
Opis:
Autor wyróżnia trzy różne wykładnie pojęcia i zarazem nurty rozwojowe antropologii filozoficznej oraz zastanawia się nad relacjami łączącymi je z krytyczną filozofią społeczną. Przechodzi następnie do eksplikacji głównych założeń antropologii filozoficznej Arnolda Gehlena i szuka odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób rzutowały one na kategorialną swoistość jego krytyki społeczeństwa ponowożytnego pod pojęciowym szyldem współczesnego „kryzysu instytucji”. Autor uszczegóławia te analizy odwołując się do pracy Gehlena Die Seele im technischen Zeitalter oraz do przeprowadzonych w niej analiz tzw. nowego subiektywizmu. Artykuł kończy krytyczna konkluzja, w której rozważane są pewne ideowe niespójności stanowiska filozoficznego Gehlena.
The author distinguishes three notions of philosophical anthropology and at the same time three developmental streams of this domain. He considers the relations linking philosophical anthropology with critical social philosophy. Next, he explicates the main assumptions of Arnold Gehlen’s philosophical anthropology, and searches for an answer to the following question: how those assumptions influence the categorical specificity of Gehlen’s critique of the postmodern society embraced in the notion of contemporary institutions crisis. The author elaborates those analyses by referring to Gehlen’s work Die Seele im technischen Zeitalter and to the carried out there analyses of the so called new subjectivism. The article is concluded by critical investigations on some ideational inconsistencies of Gehlen’s philosophical position.
Źródło:
Filozofia i Nauka; 2015, 3; 57-75
2300-4711
2545-1936
Pojawia się w:
Filozofia i Nauka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kryzys zdrowotny w Polsce w okresie pandemii – wnioski - głos w dyskusji zainicjowanej przez NIK
Health Crisis in Poland During the Pandemic – Conclusions
Autorzy:
Szymborski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231329.pdf
Data publikacji:
2023-02-28
Wydawca:
Najwyższa Izba Kontroli
Tematy:
recesja zdrowotna
pandemia COVID-19
katastrofa zdrowotna
nadmierna umieralność
bankructwo rynkowego systemu zdrowotnego
filozofia zdrowia
health recession
COVID-19 pandemic
health disaster
excessive mortality
bankruptcy of the market health system
health philosophy
need for action
Opis:
W okres pandemii ludność Polski weszła w stanie recesji zdrowotnej. W pracy poddano pod dyskusję związek dysfunkcji realizowanego od początku XXI wieku rynkowego systemu zdrowotnego ze spowalnianiem od 2002 r. i zahamowaniem od 2015 r. przewidywanej długości życia oraz ze wzrostem wskaźników umieralności. Marginalizacja zdrowia publicznego, niedostatki promocji zdrowia, profilaktyki chorób i opieki zdrowotnej doprowadziły jeszcze przed pandemią do wzrostu zachorowalności i umieralności z powodu chorób, którym można skutecznie zapobiegać, zwłaszcza związanych ze spożywaniem alkoholu i tych o podłożu infekcyjnym. Te same uwarunkowania przyczyniły się do nasilenia katastrofy zdrowotnej w okresie pandemii, mierzonej spadkiem przewidywanej długości życia o dwa lata i nadmierną umieralnością. Oba te wskaźniki należały do jednych z najgorszych w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, w przeciwieństwie do wskaźników w krajach skandynawskich. W okresie pandemii pojawiły się poważne wątpliwości co do funkcjonowania krajowego przywództwa w dziedzinie zdrowia publicznego. W pracy zestawiono autorskie propozycje pilnych badań i analiz oraz tematów do otwartej, interdyscyplinarnej debaty na ten temat.
Before the pandemic COVID-19, the Polish population was in a state of health recession. The paper discusses the relationship between the dysfunction of the market health system implemented at the beginning of the 21st century and the stalling (since 2002), and then freezing (since 2015) of the increase in life expectancy in Poland. Public health marginalization, shortcomings in health promotion, disease prevention and health care led to an increase in morbidity and mortality from effectively preventable diseases before the pandemic, especially alcohol-related and infections-related diseases. The same conditions contributed to the exacerbation of the health disaster during the pandemic, as measured by a 2-year decline in life expectancy and excessive mortality. Both of these indicators were among the worst in the OECD countries, in contrast to the Scandinavian states. During the pandemic, serious doubts arose as to the functioning of national leadership in the field of public health. The work presents original, and thus subjective, proposals for urgent research and analysis as well as topics for an open, interdisciplinary debate. According to the author, the following issues cannot be taboo in such a discussion: Does the neoliberal, dysfunctional health system undermine the health of the Polish population? Will the dramatic experiences of the pre-pandemic health recession and the current health disaster help shift the market-oriented health system to the service of the common good? How does neoliberal newspeak affect social awareness and actions taken in the field of health? The epidemiological situation observed in recent years in Poland and the unacceptably high excessive mortality rate during a pandemic should be a reason for immediate action in the field of public health and other public policies. Without this, further economic and social development of the country will be impossible. For example, the Government should ensure national leadership in the field of public health by establishing and locating the institution of the Government Plenipotentiary for Public Health, specifying the Plenipotentiary’s tasks, including the administration of the Public Health Fund to prevent and deal with such destructive phenomena as the COVID-19 pandemic. and epidemics of non-communicable diseases. Only as a result of an open, multifaceted discussion can we expect a reliable assessment of the health situation of Polish women and Poles in recent decades and the development of good solutions for the future. Efforts of state authorities, public institutions, the health establishment, scientific and professional communities, as well as the entire society, to reorganize the health system, should be accompanied by recollections, self-reflection and a sense of moral obligation towards the victims of recession and health disaster, as well as reflection on the a human being’s ontological status in the health system.
Źródło:
Kontrola Państwowa; 2023, Vol. 68, 1 (408); 78-105
0452-5027
Pojawia się w:
Kontrola Państwowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies