Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "natural aggregates" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Ocena atrakcyjności górniczej udokumentowanych złóż kruszyw naturalnych żwirowych
Evaluation of the mining attractiveness of reported natural aggregates deposits
Autorzy:
Górecki, J.
Sermet, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/183373.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
złoża kruszyw naturalnych żwirowych
ocena atrakcyjności górniczej
natural aggregates deposits
evaluation of mining attractiveness
Opis:
The paper presents a new proposition of point evaluation of geological and environmental conditions of natural aggregates deposits exploitation. 14 factors were taken into account: 8 geological (geological-mining) and 6 environmental. The results were divided into 3 groups: 1) attractive deposits, easy for development, 2) average mining difficulties, 3) non-attractive, hard or impossible for use (to exploit).
Źródło:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 2009, 35, 2/1; 139-144
0138-0974
Pojawia się w:
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kruszywa naturalne w Unii Europejskiej – produkcja w latach 1980–2011
Natural aggregates in EU – the production in 1980–2011
Autorzy:
Kozioł, W.
Ciepliński, A.
Machniak, Ł.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215993.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
kraje europejskie
kruszywa naturalne
ekonometria
analiza produkcji
European countries
natural aggregates
econometrics
production analysis
Opis:
Celem pracy było zbadanie wielkości produkcji kruszyw naturalnych w krajach Unii Europejskiej na przestrzeni ostatniej dekady. W najnowszej historii rozwoju produkcji kruszyw w krajach europejskich można wyróżnić dwa podstawowe okresy: okres przedkryzysowy do około 2005 roku i okres zaznaczającego się światowego kryzysu finansowo-gospodarczego po roku 2008. Sektor produkcji kruszyw w Europie wytwarza rocznie około 3 mld Mg kruszyw o wartości około 20 mld euro. Zdecydowana większość kruszyw (około 91%) pochodzi ze złóż naturalnych, w tym kruszywa łamane – 50,0%, a kruszywa żwirowo-piaskowe – 41,0%. Na pozostałą część składają się kruszywa pochodzące z recyklingu (około 5%) oraz kruszywa morskie i sztuczne (po około 2%). Przemysł kruszyw w Europie obejmuje około 17 tys. firm pozyskujących kruszywo w około 29 tys. kopalń i odkrywek, zatrudniając bezpośrednio i pośrednio około 280 tys. osób. Przeprowadzona analiza wykazała przede wszystkim, że w Unii Europejskiej oraz w krajach stowarzyszonych z UEPG ilość wytwarzanych kruszyw w poszczególnych krajach wykazuje zmienne tendencje, zarówno wzrostowe jak i spadkowe, a w znacznej grupie krajów pozostaje na mniej więcej stałym poziomie. Obraz ten został jednak zakłócony światowym kryzysem ekonomicznym, w wyniku którego produkcja kruszyw w większości krajów europejskich uległa po 2008 roku zmniejszeniu i niestety, tendencja ta trwa nadal chociaż z różnym natężeniem. Na tym tle Polska wyróżnia się korzystnie z systematycznie rosnącą (do roku 2011) produkcją kruszyw. Średnia europejska produkcji kruszyw na mieszkańca wynosiła w 2011 około 5,8 Mg/osobę i w porównaniu do 2006 roku (7 Mg/mieszkańca) spadła o ponad 17%. W Polsce w latach 2006–2011 produkcja kruszyw wzrosła z około 4,4 Mg/osobę do 9,1 Mg/osobę, a więc o około 107%. Duży wpływ miała na to rekordowa produkcja kruszyw w 2011 roku w ilości 345 mln Mg (wzrost w porównaniu do 2010 r o 36,9%).
The examination of the amount of the natural aggregates production in the European Union countries in the last decade was the aim of this research. In the modern history of development of natural aggregates production in European countries we can distinguish two major period. First period includes time before the economical crisis (up to year 2005). The second period correspond to economical crisis after year 2008. The annual production of aggregate in Europe is around 3 billion Mg valued ca. 20 billion euro. The majority of aggregates (around 91 %) is derived from natural deposits. Crushed aggregates constitute around 50% and sand&gravel aggregates about 41%. The remaining amount is made up artificial aggregates (around 2%), recycled aggregates (around 5%) and marine aggregates around 2%). The aggregates industry in Europe includes around 17 000 companies which extract around 29 000 open pit mines. This extraction chain gives around 280 000 workplaces. The conducted analysis has shown that the quantity of produced aggregates in individual countries presents changeable tendency. It has been increasing and decreasing in the EU and UEPG countries, but in most of them the tendency of produced aggregates has stayed on the stable level. However the picture had been disturbed by the world economic crisis. After 2008 the production of aggregates in the majority of European countries decreased and this tendency lasts still, though with various intensity. Nevertheless, Poland distinguished itself with systematically growing production of aggregates (till 2011). The average per capita production in Europe in 2011 was around 5.8 Mg/per capita. Comparing to year 2006 (ca. 7.0 Mg/per capita) the production decreased by about 17%. In Poland in years 2006–2011 the aggregates per capita production increased from 4.4 Mg up to around 9.1Mg. i.e. by about 107%. Year 2011 had the main influence on this trend – aggregates production amounted to around 345 million Mg (increase by about 36.9% comparing to year 2010).
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2014, 30, 1; 53-68
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
20 lat kruszyw w polskiej gospodarce : historia, teraźniejszość, przyszłość
20 years of aggregates in Polish economy : history, the present, future
Autorzy:
Kabziński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/349807.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
rynek kruszyw naturalnych
surowce skalne
górnictwo odkrywkowe
natural aggregates market
rock minerals
opencast mining
Opis:
Bez powietrza, wody i kruszyw, nie ma życia i działalności gospodarczej. Produkcja kruszyw, taniego, powszechnego, dostępnego, niezbędnego materiału budowlanego, jest odpowiedzią na zapotrzebowanie gospodarki, w tym rozwoju budownictwa. Okres od początku transformacji politycznej i gospodarczej w roku 1989, jest przykładem cyklów spadku, również ustania zapotrzebowania, stabilizacji, wzrostu, a nawet okresowych niedoborów. Stwierdzona jest zależność wzrostu PKB i wzrostu zapotrzebowania na kruszywa. Obecnie, kruszywa to zarówno kruszywa naturalne (w tym łamane i żwirowo-piaskowe), ale również kruszywa sztuczne i z recyklingu. Przewaga ilościowa pierwszych nie upoważnia do nie pamiętania o pozostałych. 20 lat doświadczeń charakteryzuje różnorodność działania wśród producentów kruszyw. Od różnego przebiegu procesów przekształceń własnościowych, poprzez zmiany techniczno-technologiczne, dochodzenie do standardów europejskiej jakości kruszyw, po osiągnięcie przyzwoitego poziomu europejskiego całej branży. W artykule zamierzam zaprezentować doświadczenia, oceny i prognozy, wynikające z działania w wiodącej organizacji branżowej, jaką jest Polski Związek Pracodawców Producentów Kruszyw, od ponad 17 lat ściśle związany z reprezentatywną grupą producentów o znacznym zróżnicowaniu rodzajowo-ilościowym produkcji, ale również strukturze kapitałowej i sposobie funkcjonowania. Przedstawię prognozy w zakresie potrzeb rynku i możliwości produkcyjnych oraz zagrożenia, które mogą być przeszkodą w realizacji podstawowego obowiązku branży, jakim jest pełna rodzajowo - ilościowa zaspokojenie potrzeb rozwijającej się gospodarki. W artykule uwzględnione zostaną doświadczenia innych krajów, starych i nowych członków Unii Europejskiej oraz doświadczenia Polski, wynikające z 6-letniej obecności w jej strukturach.
Without air, water and... aggregates there is no life and economic activity. The production of aggregates, cheap, common, available building material is the answer for the economy's demand, including the construction industry. The time from political and economical transformation of 1989 is the example of cyclical downfalls, stabilizations and growth periods, even with insufficient supply times. There is a proven dependence between GDP and the demand for aggregates. Nowadays, aggregates are both natural (including crushed and sand-gravel aggregates) and artificial, including those from recycling. The quantitative majority of the former does not allow to ignore the latter. During last 20 years the aggregate industry gathered different experiences. From the processes of ownership changes, through technical and technological changes, implementing European standards of aggregate quality to becoming a decent player in the European aggregate industry. The paper presents experiences, evaluations and prognosis the come out of the activity of industry's leading organization - Polish Association of Aggregates Producers Employers that is closely related with the representative group of producers with different quality and quantity of production, but also different capital structure and way of functioning. The prognosis about market demand and production capacity is presented together with threats that may become obstacles in fulfilling the industry's most important task: providing the growing economy with aggregates. The paper describes the experiences of other countries, both old and new members of European Union and Polish experiences that come out of our six- year presence in its structures.
Źródło:
Górnictwo i Geoinżynieria; 2010, 34, 4; 259-277
1732-6702
Pojawia się w:
Górnictwo i Geoinżynieria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cost-Benefit Analysis of Using Recycled Coarse Aggregate In Plain and Fiber Reinforced Concrete
Autorzy:
Awchat, Ganesh Deoraoji
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2023312.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
Tematy:
compressive strength
recycled aggregate concrete
natural aggregates concrete
steel fibres
state schedule of rates
Opis:
The tendency of demolition has increased to improve economic gains, functional and structural performance, and unloading expenses due to the inaccessibility of an appropriate site in a nearby area. As a result, effective utilization of construction and demolition waste materials in the form of a Recycled Coarse Aggregate of 20 mm & 10 mm is possible while conserving non-renewable natural resources. Even though recycled coarse aggregate (RCA) is a cost-effective material that provides solutions to solid waste management, it is also viewed as second-rate in terms of its basic properties compared to natural coarse aggregate (NCA). This study attempted to design two mix proportions for natural aggregate concrete (NAC) and recycled aggregate concrete (RAC). RAC supplemented with Hooked Steel Fibers at a rate of 0%, 0.25%, 0.5%, and 0.75% per cubic metre. Compressive strength considered a benefit parameter, whereas the state schedule of rates (SSR), 2020-21, was used to estimate cost. The experimental results discovered that RAC with 0.25% steel fibres(SF) per cubic metre found 7.27% less compressive strength results than NAC in Mix-1 of M25 grade, whereas it is 11.64% less compared to NAC of Mix-2 of M40 grade at 28 days, respectively. This related decrease in compressive strength compared to NAC is within the acceptable limit of Indian Standards. At the same time, cost analysis of RAC with 0.25% steel fibres per cubic metre observed 1.26% and 2.16% more than NAC of M25 & M40. It revealed that 0.25% SF per metre cube in RAC provides an economically viable solution in terms of cost and benefits compared to NAC of a similar mixture.
Źródło:
Advances in Science and Technology. Research Journal; 2021, 15, 3; 233-242
2299-8624
Pojawia się w:
Advances in Science and Technology. Research Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dokumentowanie i eksploatacja złóż surowców skalnych w rejonie Działoszyna (przypadek złóż Trakt Kamioński)
Exploration and extraction of raw material resources in the Działoszyn area (case study of trakt Kamioński Deposits)
Autorzy:
Mirkowski, Z.
Mirkowska, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/169809.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
wapienie
kruszywa naturalne
kopalina towarzysząca
Wyżyna Wieluńska
limestone
natural aggregates
accompanying mineral
Wieluń Upland
Opis:
W budowie geologicznej obszaru Wyżyny Wieluńskiej, stanowiącej przedłużenie Wyżyny Śląsko-Krakowskiej dominują utwory zlodowacenia środkowopolskiego (zlodowacenia Warty) w postaci piasków i żwirów wodnolodowcowych i lodowcowych z mniejszym udziałem glin zwałowych. Pod pokrywą utworów plejstocenu zalegają wapienie jury górnej, które lokalnie, w licznych miejscach wychodzą na powierzchnię. Rejon Działoszyna jest bardzo intensywnie zagospodarowany górniczo, a przedmiotem eksploatacji są kruszywa naturalne utworów plejstoceńskich oraz wapienie jurajskie, stosowane do produkcji wapna, cementu, wapna rolniczego oraz kamieni budowlanych i kruszywa drogowego. Odzwierciedleniem budowy geologicznej jest sytuacja na złożu Trakt Kamioński, w którym wydobycie obejmuje plejstoceńskie kruszywa naturalne oraz wapienie jurajskie jako kopalinę towarzyszącą.
The geological structure of the area of the Wieluń Upland (the extension of the Silesian-Cracow Upland) is dominated by Riss glacial (Warta glacial) deposits, which are fluvioglacial and glacial sands and gravels with a smaller share of glacial clay. Under the Pleistocene cover there are limestones of the Upper Jurassic, which locally appear in numerous places on the surface. The Działoszyn area is very intensively exploited and the mineral resource of extraction are the Pleistocene aggregates and Jurassic limestones, used for the production of lime, cement, agricultural lime and construction stones and aggregates for road construction. Trakt Kamioński deposits including Pleistocene natural aggregates and Jurassic limestones (accompanying mineral) is typical for geological structure of the area.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2018, 59, 3; 78-83
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wydobycie i produkcja kruszyw naturalnych w Polsce i w Unii Europejskiej
Extraction and production of natural aggregates in Poland and the European Union
Autorzy:
Kozioł, W.
Ciepliński, A.
Machniak, Ł.
Jacaszek, C.
Borcz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/166318.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
górnictwo odkrywkowe
kruszywa naturalne
produkcja surowców skalnych
opencast mining
natural aggregates
production of rock materials
Opis:
Przedstawiono aktualną strukturę i wielkość produkcji kruszyw naturalnych w krajach europejskich, zwracając szczególną uwagę na produkcję kruszyw żwirowo-piaskowych i łamanych, których udział w łącznej produkcji kruszyw stanowi ponad 91 %. Polska ma ponad 9 % udziału w produkcji tych kruszyw w Europie. Podano tendencje zmian strukturalnych w produkcji kruszyw w poszczególnych regionach (województwach) Polski oraz kategoriach wielkości zakładów górniczych.
This paper presents the current structure and rate of production of natural aggregates in European countries with special attention to production of sand and gravel and crushed stone, of which share in the total production of aggregates is above 91 %. Poland has about 9 % share in production of these aggregates in Europe. The structural trends of changes in the production of aggregates in regions (provinces) of Poland and in mine size categories were given.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 10; 23-29
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analysis of the socio-environmental policy of selected mining companies on the basis of non-financial reporting
Analiza polityki społeczno-środowiskowej wybranych przedsiębiorstw górniczych na podstawie sprawozdawczości niefinansowej
Autorzy:
Woźniak, Justyna
Pactwa, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/215999.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
natural aggregates deposits
crushed aggregates deposits
Global Reporting Initiative
rational management
złoża kruszyw naturalnych
złoża kruszyw łamanych
GRI
racjonalna gospodarka
Opis:
The article presents the socio-environmental policy of the selected entities operating in the rock raw materials industry. Integrated reports prepared by mining entrepreneurs may be a source of verification of the “raw materials policy”, identified as a manifestation of the care of these entities for the environment and society. Rational deposit management is closely related to the raw material policy. The preparation of integrated reports is compulsory from as of January 2017 (in accordance with Directive 2014/95/EU) for large companies in the EU. These are companies that fulfil the criterion of the number of employees (500 persons for public interest entities required under the Directive to extend non-financial information) and the balance sheet total (>EUR 20 million EUR) or net income (>EUR 40 million EUR). This obligation mainly applies to mining enterprises involved in mining and processing hard coal, lignite or copper ore. The mining of non-energy raw materials is no less important. The rock raw materials are used, among others, in road construction, railways or construction, in the form of aggregates, and stone elements, and also in the paper, cosmetic and ceramic industries. The article aims to analyze the socio-environmental policy of mining entrepreneurs dealing with the exploitation of rock raw materials in accordance with latest GRI guidelines (Global Reporting Initiative – G4). The scope of activities was compared in accordance with the principles of sustainable development of three large companies operating in the Polish mining industry: Cemex, Górażdże Heidelberg Cement Group and Lafarge. They compared the extent to which and the form in which non-financial data are is presented. It was presented and included which of the mentioned companies take into account the full value chain in the reporting process, from mining operations to processing and sale products, into account.
Artykuł prezentuje istotę racjonalnej gospodarki złożem wybranych podmiotów działających w branży surowców skalnych, w kontekście środowiskowym i społecznym. Zintegrowane raporty przygotowywane przez przedsiębiorców górniczych mogą być źródłem weryfikacji „polityki surowcowej”, interpretowanej jako przejaw dbałości podmiotów o środowisko i społeczeństwo. Racjonalna gospodarka złożem ściśle związana jest z polityką surowcową. Przygotowanie ww. raportów jest obowiązkowe od stycznia 2017 r. (zgodnie z dyrektywą 2014/95/UE) dla dużych przedsiębiorstw na terenie Unii Europejskiej. Są to przedsiębiorstwa, które spełniają kryterium liczby zatrudnianych pracowników (500 osób dla jednostek zainteresowania publicznego, mających zgodnie z dyrektywą obowiązek rozszerzenia informacji niefinansowych) oraz kwoty sumy bilansowej (>20 mln EUR) lub przychodów netto (>40 mln EUR). Tym samym obowiązek ten dotyczy głównie krajowych przedsiębiorstw górniczych zajmujących się wydobyciem i przetwórstwem węgla kamiennego, węgla brunatnego czy rud miedzi. Nie mniej istotne jest górnictwo kopalin skalnych (nieenergetycznych). Dostarcza ono surowców wykorzystywanych m.in. w drogownictwie, kolejnictwie czy budownictwie, w postaci kruszyw, a także elementów kamiennych, jak również są stosowane w przemyśle papierniczym, kosmetycznym czy ceramicznym. Artykuł ma na celu analizę polityki społeczno-środowiskowej przedsiębiorców górniczych zajmujących się eksploatacją surowców skalnych i sporządzających raporty zgodnie z wytycznymi GRI (Global Reporting Initiative – G4). Porównano w nim i zweryfikowano zakres działań zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju trzech dużych międzynarodowych firm funkcjonujących w warunkach krajowej branży górniczej: Cemex, Górażdże Heidelberg Cement Group oraz Lafarge. Porównano, w jakim zakresie i w jakiej formie prezentowane są dane niefinansowe. Przedstawiono, które z wymienionych przedsiębiorstw uwzględniają w procesie raportowania pełen łańcuch tworzenia wartości, od działalności wydobywczej po procesy przeróbcze i sprzedaż produktów.
Źródło:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2019, 35, 1; 177-194
0860-0953
Pojawia się w:
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Górnictwo kruszyw w Polsce – szanse i zagrożenia
Mining of Aggregates in Poland – Opportunities and Threats
Autorzy:
Kozioł, W.
Machniak, Ł.
Borcz, A.
Baic, I.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971141.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
kruszywa naturalne
eksploatacja odkrywkowa
baza surowcowa
analiza rynkowa
natural aggregates
surface exploitation
material resources
market analysis
Opis:
Niniejszy artykuł przedstawia rozwój wydobycia i produkcji kruszyw w Polsce na tle kształtowania się produkcji kruszyw w wybranych krajach Unii Europejskiej. Kruszywa mają szerokie zastosowanie w wielu branżach przemysłowych. Są największą na świecie grupą eksploatowanych kopalin, a ich globalne wydobycie szacowane jest na poziomie ponad 20 mld Mg rocznie, z czego w Europie kształtuje się na poziomie 3,7 mld Mg/rok. W Polsce produkcja kruszyw w 2015r wyniosła ponad 0,23 mld Mg/rok i od lat 90. XX wieku wzrosła prawie czterokrotnie. W artykule zwrócono uwagę na rolę i znaczenie kruszyw naturalnych w gospodarce krajowej. Scharakteryzowano zmiany regionalne i jakościowe wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce. W latach 2011–2015 wydobycie kruszyw naturalnych uległo głównie spadkowi – w czterech województwach nawet ponad 50%. Województwa utrzymują generalnie stałe pozycje w rankingu jeżeli chodzi o produkcję kruszyw łamanych. Istotną część artykułu stanowi analiza szans i zagrożeń produkcji kruszyw w Polsce, której nie grozi tak drastyczny spadek zapotrzebowania na kruszywa jak innym krajom Europy. Wynika to z faktu możliwości korzystania ze środków unijnych w najbliższych latach, jednak i po tym okresie prognozuje się nadal spore zapotrzebowanie wynikające z konieczności: rozbudowy i powiększenia obszarów szybkich dróg i obwodnic dużych miast, budowy inwestycji energetycznych oraz konieczności budowy mieszkań, których w Polsce jest zdecydowanie za mało. Niemniej pojawiają się również utrudnienia wynikające choćby z pogarszania się jakości złóż kruszyw naturalnych, czy wzrost głębokości eksploatacji i konieczność urabiania złóż trudno urabialnych, które wymagają zmiany technologii wydobycia, co przekłada się na wzrost kosztów produkcji. Istotnym elementem jest brak możliwości modyfikowania parków maszynowych przez kopalnie o dużych możliwościach produkcyjnych, w których sprzedaż kruszyw po niskich cenach wystarcza zaledwie na pokrycie kosztów zmiennych produkcji.
This article presents the development of extraction and production of natural aggregates in Poland on the background of the formation of aggregates production in selected countries of the European Union. Aggregates are widely used in many industrial sectors. They are the world's largest group of exploited minerals, and their global production stands at more than 20 billion Mg per year, of which Europe stands at 3,7 billion Mg/year. In Poland, the production of aggregates stands at over 0,23 billion Mg/year (2015 year), and since the 90s of the twentieth century it grew almost four times. In this article attention was paid to the role and importance of natural aggregates in the national economics. Changes in the regional and qualitative extraction of sand and gravel aggregates in Poland were characterized. In period 2011–2015 extraction of natural aggregates has mostly decreased – in four provinces even more than 50%. The voivodeships remain generally on fixed positions in the ranking when it comes to the production of crushed stones aggregates. An important part of the article is description of the opportunities and threats of aggregates production in Poland, which threatened not so drastic decrease in demand for aggregates like in the other countries of Europe. This is due to the possibility of using EU funds in the coming years, however and after this period forecasts are showing still considerable demand resulting from the need to: expansion and enlargement of areas of fast roads and bypasses of major cities, construction of energy investments and the need for housing constructions, which in Poland are definitely not enough. However, there are also difficulties resulting even with the deterioration in the quality of deposits of natural aggregates, or an increase in the depth of exploitation and the need for excavate of deposits difficult to mine that require changes in production technology, which results into an increase in production costs. An important element is the lack of ability to modify machine parks by mines with high production capacity, in which the aggregate trade at low prices is sufficient just to cover the variable costs of production.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2016, R. 17, nr 2, 2; 175-182
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Extraction, Production and Consumption of Gravel and Sand Aggregates in Poland – an Attempt to Assess National and Regional Balances
Wydobycie, produkcja i zużycie kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce – próba oceny bilansów krajowych i regionalnych
Autorzy:
Kozioł, Wiesław
Baic, Ireneusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/318079.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
piaski
żwiry
kruszywa naturalne
bilans krajowy i regionalny
sands
gravels
natural aggregates
national and regional balances
Opis:
Natural aggregates are the basic group of extracted minerals. In Poland, their share in the extraction of solid minerals over 30 years (1989–2018) increased from about 24% to 54%. Current aggregate production is about 300 million Mg and in 2019 it will probably exceed the record volume of 2011 – over 330 million Mg. In the extraction and production of aggregates in Poland, there is a decisive preponderance of gravel and sand aggregates – their share in the total production of natural aggregates amounts to 70–75%. The remaining part consists of crushed-stone aggregates produced from compact and moderately compact rocks of magma origin (basalts, granites, gabbro and diabases, melaphyres, porphyry, syenites, etc.), sedimentary rocks (dolomites, limestones, sandstones, etc.), and metamorphic rocks (amphibolites, migamatites, gneisses, serpentinites, etc.). A gradual deterioration in the quality of the raw material base of gravel and sands as well as a simultaneous increase in the demand of the construction industry for the best quality thick aggregate fractions (5/8mm, 8/11, etc.) has a significant impact on the rise in the amount of hard to sell and unsalable (waste) fractions of aggregates produced in Poland. This applies especially to gravel and sand aggregates in whose deposit the share of fine fractions (below 2 mm) is systematically increasing, while the demand for them in the construction sector is limited and they are often treated as useless (waste) material. Since it is practically unknown what is the production and consumption of these aggregates, an attempt was made to assess the amount of extracted and produced sand and gravel fractions of natural aggregates in Poland. The deficit of natural aggregates in many countries and regions as well as the limited aggregate resources in Poland and increasing difficulties in obtaining licenses for their extraction indicate the need for selective storage of sand aggregate assortments instead of “melting” them in post-mining excavation pits. The presented research results should contribute to the development of more accurate market forecasts regarding the demand for and production of natural aggregates in Poland and in individual regions, especially when it comes to gravel and sand aggregates, including also fine fractions.
Kruszywa naturalne są podstawową grupą wydobywanych kopalin. W Polsce ich udział w wydobyciu kopalin stałych w ciągu 30 lat (1989–2018) zwiększył się z ok. 24 do 54%. Obecne wydobycie kruszyw wynosi około 300 mln Mg i w 2019 r prawdopodobnie przekroczy rekordową wielkość z roku 2011 – ponad 330 mln Mg. W wydobyciu i produkcji kruszyw w Polsce zdecydowana przewagę mają kruszywa żwirowo- piaskowe, ich udział w produkcji kruszyw naturalnych ogółem stanowi 70–75%. Pozostałą część stanowią kruszywa łamane produkowane ze skał zwięzłych i średnio zwięzłych pochodzenia magmowego (bazalty, granity, gabra-diabazy, melafiry, porfiry, sjenity i in.), osadowego (dolomity, wapienie, piaskowce i in.) i metamorficznego (amfibolity, migmatyty, gnejsy, serpentynity i in.). Stopniowe pogarszanie się jakości bazy surowcowej żwirów i piasków i równocześnie wzrost zapotrzebowania budownictwa na najlepsze jakościowo grube frakcje kruszyw (5/8mm, 8/11, itd.), ma duży wpływ na wzrost frakcji trudno zbywalnych i niezbywalnych (odpadowych) produkowanych kruszyw. Dotyczy to szczególnie kruszyw żwirowo – piaskowych w zasobach których systematycznie wzrasta udział frakcji drobnych (poniżej 2 mm), na które jest ograniczone zapotrzebowanie budownictwa i często traktowane są jako materiał nieużyteczny (odpadowy). Ponieważ praktycznie nie wiadomo jaka jest produkcja i zużycie tych kruszyw podjęto próbę oceny w skali kraju i poszczególnych regionów (województw, stref regionalnych) ilości wydobywanych i produkowanych frakcji piaskowych i żwirowych kruszyw naturalnych w Polsce. Deficyt kruszyw naturalnych w wielu krajach i regionach oraz ograniczone zasoby kruszyw w Polsce i coraz większe trudności z uzyskaniem koncesji na ich wydobycie wskazują na potrzebę selektywnego składowania piaskowych asortymentów kruszyw zamiast ich „topienia” w wyrobiskach poeksploatacyjnych. Wyniki badań powinny przyczynić się do opracowania w następnych latach dokładniejszych prognoz rynkowych zapotrzebowania i produkcji w Polsce i w poszczególnych regionach kruszyw naturalnych w tym szczególnie kruszyw żwirowo – piaskowych z uwzględnieniem również frakcji drobnych.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2019, 21, 1/2; 65-74
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowiskowe aspekty eksploatacji kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody w Polsce
Environmental Aspects of Sand and Gravel Aggregates Exploitation from under the Water in Poland
Autorzy:
Kozioł, W.
Baic, I.
Góralczyk, S.
Machniak, Ł.
Borcz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1813909.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
Tematy:
górnictwo odkrywkowe
kruszywa naturalne
oddziaływanie na środowisko
przywracanie naturze
surface mining
natural aggregates
environmental impact
restoration to nature
Opis:
Przemysłowa działalność człowieka w różnym stopniu oddziałuje na środowisko naturalne. Górnictwo związane z odkrywkową eksploatacją kopalin, charakteryzuje się przede wszystkim przekształcaniem morfologii terenu, ale również często wpływa na stosunki wodne (konieczność odwadniania złoża), na zasiedlenie obszarów przyległych przez różne gatunki zwierząt, ptaków, płazów, a także na lokalną florę. Szeroki zakres zastosowań a także wielkość popytu na kruszywa naturalne żwirowo-piaskowe i łamane powoduje, iż stanowią największą grupę wydobywanych i zużywanych w świecie surowców mineralnych. W Polsce zdecydowaną przewagę mają żwiry i piaski. Górnictwo kruszyw naturalnych żwirowo-piaskowych w Polsce związane jest w większości (ok. 3/4 kopalń) z eksploatacją prowadzoną spod lustra wody. Kopalnie tego typu nie mają praktycznie wpływu na poziom zwierciadła wód podziemnych nie powodując osuszania przyległych akwenów oraz terenów objętych ochroną. W przeciwieństwie do wielu obszarów, w których działalność człowieka związana jest np. ze wzmożoną turystyką i rekreacją, z produkcją odpadów w obszarach przyrodniczo cennych i innych aktywności człowieka, w tym związanych z urbanizacją, w których dochodzi do dewastacji lokalnego środowiska, prowadzenie działalności wydobywczej obliguje na przedsiębiorcy górniczym w ramach obowiązkowej rekultywacji terenów poeksploatacyjnych konieczność przywracania naturze obszarów cennych, co często w efekcie polepsza stan środowiska. Oczywiście również w górnictwie dochodzi do zaniedbań związanych z ochroną przyrody. Jednak pomimo początkowego i trwającego niejednokrotnie podczas prowadzenia eksploatacji wpływu na zmniejszenie liczebności gatunków zwierząt i roślin, takie przekształcanie środowiska daje nierzadko dużo skutków pozytywnych często przyczyniając się do tworzenia nowych i bogatszych siedlisk w stosunku do tych, które dotychczas występowały na badanym obszarze. Artykuł przedstawia podział technologii wydobywczych stosowanych w Polsce do eksploatacji żwirów i piasków i skalę ich oddziaływania na środowisko. Wytypowano technologie eksploatacji, które najmniej oddziałują na środowisko naturalne. Podano najważniejsze kryteria wrażliwości ekologicznej, które są niezbędne do podjęcia oceny oddziaływania eksploatacji na środowisko. Są to kryteria, które podawane są między innymi w wytycznych UE dotyczących obszarów związanych z ochroną rzadkich gatunków zwierząt i roślin. Krajowe górnictwo kruszyw żwirowo-piaskowych eksploatowanych spod wody oparte jest o rozwiązania techniczne, które nie wpływają na obniżanie zwierciadła wód. Siła oddziaływania kopalń na środowisko w stosunkowo małym stopniu zależna jest od czynników technicznych, zależy zaś głównie od innych czynników, w tym od samego środowiska, które podlega ochronie. Dotychczasowa praktyka górnicza wskazuje, że dzięki odpowiednio zaprojektowanej i wykonanej rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych tereny pogórnicze stają się schronieniem rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków, gadów, płazów itp. Obszary te w wielu przypadkach można określić mianem wybitnych ostoi przyrody, chroniących zjawiska przyrodnicze nie występujące lub bardzo rzadko występujące gdzie indziej. Prowadzone prace we Francji, w Niemczech a również i w Polsce potwierdziły, że niektóre gatunki chronione, które w tych krajach lub regionach były bardzo nieliczne, znajdują schronienie w nowych siedliskach mieszczących się w dawnych lub też w czynnych wyrobiskach odkrywkowych. Za granicą mamy przykłady, że byłe wyrobiska włączane są do obszarów Natura 2000.
Industrial human activities impacts in different levels on the environment. Mining related to the surface exploitation of minerals, is mainly characterized by the transformation of the terrain morphology, but also often affects water conditions (the necessity of deposits dewatering), for settlement adjoining areas for different species of animals, birds, amphibians, as well as the local flora. Wide range of applications as well as the demand for sand and gravel and crushed stones natural aggregates causes that they represent the largest group of extracted and consumed minerals in the world. In Poland decisive advantage have gravels and sands. Mining of these aggregates in Poland is related mainly (approx. 3/4 of mine) to the operations from under the water. Mines of this type do not have a real impact on the level of groundwater without causing drainage adjacent basins and protected areas. Unlike many areas in which human activity is related to for example with increased tourism and recreation, the production of waste in environmentally valuable areas and other human activities, including those related to urbanization, which comes to the devastation of the local environment, mining activities obliges mining entrepreneurs for mandatory reclamation, which need to restore valuable nature areas, often resulting in improving the environment. Of course, also in the mining industry it comes to failures related to nature conservation. However, despite the initial and ongoing frequently, during exploitation, impact on reducing the number of animals and plants species, including the transformation of the environment, often gives a lot of positive effects contributing to the creation of new and richer habitats in comparison to those that so far have been observed in studied areas. The article presents the division of mining technologies used in Poland to exploitation of gravels and sands and the scale of their impact on the environment. Technologies of exploitation were selected which has the lowest impact on the environment. The most important criterias of environmental sensitivity, that are needed to make impact assessment of exploitation on the environment, were given. These are the criterias that are given among other things in the EU guidelines on areas related to the protection of animals and plants rare species. Polish mining of sand and gravel aggregates exploited from under the water is based on technical solutions that do not affect lowering of the groundwater level. The impact of mines on the environment in a relatively low degree is dependent on technical factors and it mostly depends on other factors, including the environment itself which is subject to be protected. The current practice of mining shows that with properly designed and made reclamation of excavation workings mining areas have become shelter for rare and endangered species of birds, reptiles, amphibians, etc. These areas in many cases can be described as outstanding wildlife shelters, protecting natural phenomena which do not occur, or are very rare elsewhere. Work carried out in France, Germany and Poland also confirmed that some protected species which in those countries or regions were very rare found shelter in the new habitats coming up in the old or in operating workings of surface mines. Outside Poland we have examples of the former workings which are included in the Natura 2000 areas.
Źródło:
Rocznik Ochrona Środowiska; 2017, Tom 19; 731-744
1506-218X
Pojawia się w:
Rocznik Ochrona Środowiska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza struktury wielkości powierzchni złóż surowców skalnych
The analysis of structure of the size of area for deposits of rock raw materials
Autorzy:
Machniak, Ł
Borcz, A.
Kozioł, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/171202.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
surowce skalne
górnictwo odkrywkowe
kruszywa naturalne
wielkość złóż
rock raw materials
surface mining
natural aggregates
area of deposits
Opis:
W artykule przedstawiono porównawczą charakterystykę wielkości zasobów, wydobycia, powierzchni oraz liczby eksploatowanych złóż surowców skalnych w podziale na następujące grupy kopalin: okruchowe, zwięzłe oraz ilaste. Przedstawiono również dane dotyczące rozkładu wielkości złóż oraz relacji powierzchni złóż względem powierzchni kraju, województw, jak również obowiązujących form ochrony przyrody. Jako narzędzie do przeprowadzenia analiz wykorzystano oprogramowanie MapInfo Professional. Dane do określenia powierzchni złóż pobrano w formie grafiki wektorowej ze strony internetowej Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie.
The article presents comparative characteristics of the size of resources, extraction, area and the number of exploited deposits of rock raw materials, divided into the following minerals: clastic, cohesive and clay. It also presents data on the distribution of deposits size and their relationship to the area of country, provinces, as well as to area of existing forms of nature protection. As a tool to perform analysis MapInfo Professional software was used. The main reference data to determine the area of deposits in the form of vector graphics were collected from the website of the Polish Geological Institute in Warsaw.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2015, 56, 3; 52-57
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksploatacja kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody. Część 2 – Analiza ekonomiczna doboru technologii wydobycia
Exploitation of sand and gravel aggregates from under the water. Part 2 – economic analysis for mining technology selection
Autorzy:
Lieske, C.
Kozioł, W.
Borcz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164925.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
eksploatacja odkrywkowa
kruszywa naturalne
eksploatacja spod wody
rentowność produkcji kruszyw
surface mining
natural aggregates
exploitation from under the water
profitability of aggregates production
Opis:
W pierwszej części artykułu (Lieske i in. 2017) scharakteryzowane zostały technologie eksploatacji spod wody stosowane w polskim i niemieckim górnictwie odkrywkowym naturalnych kruszyw żwirowo-piaskowych. Dla wybranych technologii podano wartości możliwych do uzyskania wskaźników techniczno-ekonomicznych wraz z analizą kosztów wydobycia. Treść artykułu stanowi kontynuację tematyki doboru technologii wydobycia kruszyw, która zawiera głównie porównawczą analizę rentowności przykładowo zastosowanych technologii. Do tego celu wykorzystano podstawowe wskaźniki stosowane w ekonomicznych ocenach inwestycji (próg rentowności – BEP, wartość zaktualizowana netto – NPV, wewnętrzna stopa zwrotu – IRR). Uzyskane wyniki powinny być przydatne do oceny i racjonalnego wyboru właściwych technologii wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody.
The first part of this paper (Lieske et al. 2017) describes the technologies used in Polish and German surface mining of sand and gravel natural aggregates, exploited from under the water. Also the values of the technically and economically feasible indicators for the selected technologies, along with the analysis of mining costs, are given. The content of the paper is a continuation on natural aggregates extraction technology selection, which mainly contains comparative analysis of profitability of exemplary technologies. For this purpose, basic indicators used in economical evaluations of investments (break-even point, net present value, internal rate of return) were used. The obtained results should be useful for the evaluation and rational choice of appropriate extraction technology of sand and gravel aggregates from under the water.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2017, 73, 5; 1-7
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Charakterystyka morfometryczna zbiorników poeksploatacyjnych surowców skalnych
Morphometrical characteristic of rock materials pit lakes
Autorzy:
Molenda, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/170068.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego
Tematy:
zbiornik poeksploatacyjny
eksploatacja odkrywkowa
kruszywa naturalne
granit
piasek
plan batymetryczny
pit lake
opencast mining
natural aggregates
granite
sand
bathymetry
Opis:
Bardzo często, po zakończeniu eksploatacji dochodzi do zatopienia wyrobisk odkrywkowych. W następstwie powstają zbiorniki poeksploatacyjne. W artykule przedstawiono charakterystykę morfometryczną wybranych zbiorników poeksploatacyjnych związanych z wyrobiskami surowców skalnych. Zbiorniki cechuje zróżnicowana morfometria uzależniona zarówno od rodzaju eksploatowanego surowca jak i sposobu wydobycia. Charakterystyczną cechą zbiorników powstałych w następstwie zatopienia wyrobisk skał litych są bardzo strome, często pionowe, podwodne stoki i znaczna głębokość. Cechuje je również duże zróżnicowanie morfometrii dna. Akweny powstałe w wyrobiskach skał luźnych cechują łagodniejsze stoki, mniejsza głębokość, a także mniejsze zróżnicowanie morfometrii dna.
When the life of an excavation pit comes to an end it often gets flooded. As a result, excavation reservoirs develop. The article presents the hydrographic characteristics of the reservoir of that type in Poland (associated with building raw materials excavations). The maximum depth of the basin is 27,2 m. The reservoir created in the disused granite excavation. Characteristic features of the basin include very steep underwater slopes and varied morphometry of the bottom.
Źródło:
Górnictwo Odkrywkowe; 2015, 56, 6; 63-67
0043-2075
Pojawia się w:
Górnictwo Odkrywkowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Eksploatacja kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody – porównanie technologii. Część 1
Exploitation of sand and gravel aggregates from under the water – comparison of technologies. Part 1
Autorzy:
Lieske, C.
Kozioł, W.
Borcz, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/165313.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
eksploatacja odkrywkowa
kruszywa naturalne
eksploatacja spod wody
koszty wydobycia
surface mining
natural aggregates
exploitation from under the water
extraction costs
Opis:
W artykule zaprezentowano podział technologii eksploatacji kruszyw żwirowo-piaskowych ze szczególnym zwróceniem uwagi na wydobycie spod wody, które w przeciągu ostatnich 40 lat zwiększyło swój udział o ponad 20%. Wynika to głównie z uwarunkowań złożowych związanych ze wzrostem głębokości eksploatacji. Przedstawiono porównanie wybranych technologii wydobycia. Do analizy wykorzystano dane przemysłowe z kopalń polskich i niemieckich. Dla przykładowego złoża zaprezentowano analizę kosztów wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych za pomocą zgarniarki linowej i pogłębiarki ssącej, a następnie podano porównanie wielkości wydobycia i jednostkowych kosztów eksploatacji dla czterech typów złóż i ośmiu sposobów wydobycia (po dwa dla każdego typu złoża). Uzyskane wyniki powinny być przydatne do oceny i wyboru właściwych technologii wydobycia kruszyw żwirowo-piaskowych spod wody.
This paper presents the division of exploitation technologies of sand and gravel aggregates, with particular attention to mining from under the water, which in the past 40 years has increased its share by more than 20%. This is mainly due to the depositional conditions related to increase in the depth of exploitation. The paper also presents a comparison of selected technologies of aggregates extraction from under the water. For the analysis, data from Polish and German mines were used. Basing on a sample deposit, an analysis of the costs of sand and gravel aggregates extraction were presented, where a dragline scraper and suction dredger were used, and then a comparison of production and unit operating costs for four types of deposits and eight methods of extraction (two for each type of deposit) was performed. The obtained results should be useful for the evaluation and selection of appropriate production technology of sand and gravel aggregates exploited from under the water.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2017, 73, 4; 62-69
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The process of mined land reclamation in natural aggregate quarries exemplified by the sand and gravel quarry Dębina Łętowska
Proces rekultywacji w kopalniach kruszyw naturalnych na przykładzie kopalni piasków i żwirów Dębina Łętowska
Autorzy:
Chudzik, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/348701.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:
kruszywa naturalne
fundusz likwidacji zakładu górniczego
miejscowy plan
rekultywacja
natural aggregates
mined land reclamation
mining enterprise liquidation fund
mined land development
Opis:
This articles looks at the formal and legal aspects of mined land reclamation, as exemplified by the sand and gravel open pit Dębina Łętowska. In addition to the formal side, the practical aspect of planning and designing mined land reclamation will also presented here, along with the impact of the process of mined land reclamation on costs with the optimum designing which takes into account both mining and reclamation. This paper also deals with the importance of discussion about mined land development with the local community and the impact of changes of the mined land reclamation. Finally the paper looks at the purpose of mining operations and tasks the faced by the designers.
W artykule przedstawiono formalno-prawny proces prowadzenia rekultywacji na przykładzie kopalni kruszyw naturalnych Dębina Łętowska. Pokazano również praktyczną stronę planowania i projektowania rekultywacji. Omówiono wpływ optymalnego projektowania na linii eksploatacja - rekultywacja na koszty rekultywacji. Pokazano wagę współpracy przedsiębiorcy górniczego z władzami samorządowymi i społecznością lokalną w odniesieniu do przyszłego sposobu zagospodarowania terenu. Zwrócono uwagę na wpływ zmiany kierunku rekultywacji podczas prowadzenia eksploatacji na zadania jakie stoją przed projektantami.
Źródło:
AGH Journal of Mining and Geoengineering; 2012, 36, 1; 89-96
1732-6702
Pojawia się w:
AGH Journal of Mining and Geoengineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies