Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "KUDYBA, WOJCIECH" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 32
Tytuł:
O Norwidowych poszukiwaniach formy poematu
About Norwid’s search of the poem form
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16729528.pdf
Data publikacji:
2020-05-07
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
poematy narracyjne Norwida
Wesele
Ziemia
Szczesna
Epimenides
Emil na Gozdawiu
A Dorio ad Phrygium
Assunta
Wędrowny Sztukmistrz
Norwid’s narrative poems
The Wedding
The Land
Emil of Gozdawie
The Traveling Magician
Opis:
Magdalena Woźniewska-Działak’s treatise (Poematy narracyjne Cypriana Norwida. Konteksty literackokulturalne, estetyka, myśl [Narrative poems by Cyprian Norwid. Literary-cultural contexts, esthetics, thought] (Kraków 2014) is devoted to Norwid’s narrative poems. The author justly demands that we pay our attention especially to those poems that are rather signals than fulfillments of the author’s dreams about a full form of the poem. The work refers to the good traditions of the Catholic University of Lublin “school of interpretation of Norwid”, and also is open to new research tools taken from cultural studies. Owing to the efforts made by the Warsaw researcher, the small poems by the author of Assunta get a new splendor and encourage one to read them. Under her pen nearly all of them reveal existential, moral and metaphysical senses anew. The book returns them to our awareness. Well written, the book is likely to find its way to a broad mass of readers of Norwid’s works.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2015, 33; 303-311
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Złe miejsca w poezji Jana Polkowskiego
Bad places in poems by Jan Polkowski
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013691.pdf
Data publikacji:
2014-06-02
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Jan Polkowski
złe miejsca
dystopia
demaskacja
bad places
unmasking
Opis:
The problem of uprooting is clearly present in poems by Jan Polkowski. The author presents a society expropriated from places of their belonging. People have lost the places which support the bonds of community and help to protect and develop both their individual as well as collective identity. These bad places are where the history operates. The poet reinterprets the places in order to expose the evil of ideology.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2014, 4(7); 279-290
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aksjologia literacka w pismach Jerzego Stempowskiego
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/961504.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Jerzy Stempowski
aksjologia literacka
krytyka literacka
Opis:
For Stempowski the act of reading is inevitably linked to assessment and valuation. In his writings the poetics of reading takes shape of a specific axiology of reception. It becomes the theory of worthful reading. Looking from a perspective of an amateur reader allowed for the essayist to recognize the fragile bases of literary criticism, the dogmatism of a theoretic approach, and finally, the literary historians’ insensitivity to the contextual and situational values of the analysed works. It is precisely this attachment to the amateurish, i.e. affective and ‘loving’, relation with a piece of written work that prompted Stempowski to search for a look at literature that would not kill the joy of reading; one that would not limit the cognitive horizons and would also take into account the contextuality of literary works and their inevitable relation with the extra-literary reality that the reader is plunged into.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2013, 14, 1; 29-39
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“The Sacred” and “Spirituality” in Polish Literary Research
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440896.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
methodology of literary criticism
history of literary criticism
sacred
religion
spirituality
Opis:
The article was devoted to the methodology of research on the relationship between literature-religion. Its aim is a critical reflection on the use of the category of ‘the sacred’ in the research. In Poland, in 70. of the last century, ‘the sacred’ has become the vital category for reflections on the religious aspects of literature (eliminating such terms as ‘catholic literature’ and ‘religious literature’). The historiographical method is used in the article. The author presents the steps of the presence of the category ‘the sacred’ in the humanities, especially in the Polish literature studies. The main results of the analysis: sacrological research had prepared us to meet study of literature and cultural studies. Many factors point to the fact that sacral research was one of the first attempts to build a bond between literary and cultural studies. The term ‘the sacred’ did not have classification or typological aim (such function was sometimes assigned to ‘religious literature’ term). Its wide range allowed activities that led to identification of the religious profile of the literary work. Its primary context was not any ideology or religious doctrine, but cultural anthropology, so it demanded culture studies competence more than being involved in world outlook. The wide range of the notion – completely natural and desirable in the anthropology of culture – did not have to be something obvious in the research of separate literary works, at times evoking the image of the world strictly connected with particular religion, or even particular worship. The answer to this was Stefan Sawicki’s offer to replace ‘the sacred’ category when analysing such works with other terms. Organizational measures undertaken by the founder of Lublin school of sacral research were soon verified by the reality of academic discussion – subject, as each discussion, to the rules of terminology fashion. ‘The sacred’ became fashionable term for some time – used and overused, perhaps. It became the key-word to open all possible references to religious sphere in literary works. It was applied not only where the layer of religious meaning remained generalized in the text, but also in those which were distinctly involved in the symbolic world of a specific religion. There were of course attempts to introduce new notion where the context demanded it. Taken in the article analyzes the concept of the sacred in literary studies have been limited mainly to the area of Polish literary criticism. The text encourages further research. It has practical significance. It explains the methods, can serve students and other readers (such as teachers or students) to acquire the skills to interpret literary texts. The author is not only critically discusses the use of the sacred in the research literature, but also proposes a new research tools in the form of the category of “spirituality”.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 1(1); 41-57
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sacrum i „duchowość” w polskich badaniach literackich
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440922.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
metodologia badań literackich
historia badań literackich
sacrum
religia
duchowość
methodology of literary criticism
history of literary criticism
sacred
religion
spirituality
Opis:
The article was devoted to the methodology of research on the relationship between literature-religion. Its aim is a critical reflection on the use of the category of the sacred in the research. In Poland, in 70. of the last century, sacred has become the vital category for reflections on the religious aspects of literature (eliminating such terms as ‘catholic literature’ and ‘religious literature’). The historiographical method is used in the article. The author presents the steps of the presence of the category sacred in the humanities, especially in the Polish literature studies. The main results of the analysis: sacrological research had prepared us to meet study of literature and cultural studies. Many factors point to the fact that sacral research was one of the first attempts to build a bond between literary and cultural studies. The term sacrum did not have classification or typological aim (such function was sometimes assigned to ‘religious literature’ term). Its wide range allowed activities that led to identification of the religious profile of the literary work. Its primary context was not any ideology or religious doctrine, but cultural anthropology, so it demanded culture studies competence more than being involved in world outlook. The wide range of the notion – completely natural and desirable in the anthropology of culture – did not have to be something obvious in the research of separate literary works, at times evoking the image of the world strictly connected with particular religion, or even particular worship. The answer to this was Stefan Sawicki’s offer to replace the sacrum category when analysing such works with other terms. Organizational measures undertaken by the founder of Lublin school of sacral research were soon verified by the reality of academic discussion – subject, as each discussion, to the rules of terminology fashion. Sacrum became fashionable term for some time – used and overused, perhaps. It became the key-word to open all possible references to religious sphere in literary works. It was applied not only where the layer of religious meaning remained generalized in the text, but also in those which were distinctly involved in the symbolic world of a specific religion. There were of course attempts to introduce new notion where the context demanded it. Taken in the article analyzes the concept of the sacred in literary studies have been limited mainly to the area of Polish literary criticism. The text encourages further research. It has practical significance. It explains the methods, can serve students and other readers (such as teachers or students) to acquire the skills to interpret literary texts. The author is not only critically discusses the use of the sacred in the research literature, but also proposes a new research tools in the form of the category of "spirituality" .
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 1(1); 59-77
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
[Rev.:] Nieukerken Arent, van~, Perspektywiczność sacrum ; szkice o Norwidowskim romantyzmie, Fundacja „Centrum Międzynarodowych Badań Polonistycznych”, Instytut badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa : Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2007, s. 395, indeks, summary, seria: Badania Polonistyczne za Granicą. t. 17
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/441076.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Norwid Cyprian (1821-1883)
Słowacki Juliusz (1809-1849)
Krasiński Zygmunt (1812-1859)
literary history
romanticism
Holy
sacred
epistemology
perspective
Opis:
Arent van Nieukerken od wielu lat uczestniczy w pracach polskiego środowiska norwidologicznego, jest autorem wielu cennych artykułów, i ogłoszonej obszernej rozprawy Perspektywiczność sacrum. Szkice o norwidowskim romantyzmie. (Warszawa 2007). We wstępie do niej natrafiamy na wyjaśnienie: „pojawiło się więc wyzwanie, żeby twórczość Norwida interpretować mniej anachronicznie. Należało w związku z tym po pierwsze ujmować immanentnie świat przedstawiony Norwidowskich utworów, rodzaj podmiotowości cechującej obracających się w nim protagonistów, wreszcie status autora, następnie zaś ów organizujący się wokół pewnej odmiany sacrum świat rozpatrywać w kontekście światoodczucia (polskiego) romantyzmu. Taki właśnie był rodowód niniejszej książki […]” (s.10). Sacrum perspektywiczne. Wydaje się, że kilka uwag wypada poświecić samemu tytułowi rozprawy. Pojawiają się w nim dwie kategorie – kluczowe dla podjętych w pracy decyzji metodologicznych. Od sposobu ich rozumienia uzależniony jest model podjętych analiz. Najpierw zatem „perspektywiczność”. Autor wyjaśnia, że pojęcie to zadomowione jest w epistemologii, a jego źródłem są pisma Friedricha Nietzschego (por. uwagi na s. 31-32) – nie tłumaczy jednak obszerniej filozoficznych kontekstów terminu wydobywanych w pracach poświęconych autorowi Wiedzy radosnej. Pojawia się w nich przede wszystkim problem nietzscheańskiego relatywizmu, a także opinia, że ów relatywizm ma charakter niedogmatyczny, tj. nie odrzuca pojęcia prawdy, akcentując fakt, że nie jesteśmy w stanie poznać jej w sposób absolutny, a każda ludzka próba jej zrozumienia jest nieuchronnie „perspektywiczna”, tzn. pozostaje uwikłana w konteksty. Nie posiadając ostatecznej perspektywy poznawczej, skazani jesteśmy na porównywanie rozmaitych perspektyw ze sobą, tylko w taki sposób jesteśmy bowiem w stanie uwolnić się od poznania stereotypowego, od pokusy absolutyzacji jednego z punktów widzenia, osiągając coraz głębszy wgląd w rzeczywistość. Wiele wskazuje na to, że właśnie tak rozumie perspektywiczność autor omawianej rozprawy. Odnoszę nawet wrażenie, że omijając zagadnienie relatywności poznania, akcentuje przede wszystkim napięcie pomiędzy poznaniem świadomym siebie i siebie nieświadomym, zamkniętym i otwartym-pytającym, stereotypowym i „perspektywicznym”. Tytułowa formuła Perspektywiczność sacrum ma, w moim przekonaniu, charakter eliptyczny. Tok rozważań przyjętych w rozprawie (konsekwentnie eksponujący wątki teoriopoznawcze) pozwala przypuszczać, że chodzi autorowi właśnie o perspektywiczność postrzegania sacrum. Chodzi w dysertacji – tak myślę – o ukazanie, na ile wpisane w utwory Norwida modele poznawania transcendencji różnią się od postrzegania nieperspektywicznego i jaką wizję człowieka i jego egzystencji implikują. Ostatnie spośród wskazanych pytań można by sformułować odwołując się do kategorii heideggerowskich: kim jest byt, którego istotą jest rozumienie perspektywiczne? Nie tylko myśl Heideggera, ale i sposób jej prowadzenia stanowią ważne, choć nie zawsze wyraźnie przywoływane tło podejmowanych w książce rozważań. A sposób rozumienia kategorii sacrum? Jej korzenie tkwią w pracach o nachyleniu kulturoznawczym, uchwytujących transkulturowe cechy doświadczeń religijnych – ich komponentów „podmiotowych” i „przedmiotowych”. Nowoczesną definicję sacrum zawdzięczmy Rogerowi Caillois i jego książce pt. Człowiek i sacrum. Szczególny impet nadał temu terminowi Mircea Eliade. To właśnie dzięki niemu stał się on dobrem wspólnym całej humanistyki, w tym – literaturoznawstwa (w Polsce kategorię tę spopularyzowała tzw. „lubelska szkoła” badań sakrologicznych, której założycielem był Stefan Sawicki). Czy w omawianej rozprawie ma ona jednak takie samo znaczenie, jak w pracach filozofów religii i polskich badaniach literackich? Wydaje się, że nie. Autor nie określa sposobu jej rozumienia, przyjętego w podjętych przez siebie analizach. Ponieważ jednak semantyka pojęcia nieuchronnie obecna jest w nich w sposób implicytny, można pokusić się o próbę wyśledzenia intencji badacza. Brak w rozprawie odniesień do prac religioznawczych, pojawiają się natomiast wyraźne odniesienia do teorii poznania. Pozwala to mniemać, że sacrum jest w pracy dra Nieukerkena uwikłane przede wszystkim w kontekst filozofii, jawi się jako korelat procesów poznawczych, a nie jako komponent religijnego doświadczenia (racjonalizowanego niekiedy w skomplikowanych systemach teologicznych). Jego synonimami są w pracy właśnie kategorie filozoficzne – jak Transcendencja czy Absolut. Nie oznacza to oczywiście, że nie pojawia się w dysertacji kategoria egzystencji. Jest wręcz przeciwnie, wydaje się ona kluczowa. Pojmowana jest jednak – jeśli dobrze odczytuję intencje autora – po heideggerowsku, jako realizacja procesu rozumienia. We wprowadzeniu czytamy: „Rozwiązując sakralną zagadkę swojego bytu poprzez objawienie sakralnej istoty świata, człowiek ujmuje siebie jako istotę pytającą – pyta zaś o istotę bytu pytającego o egzystencję «kapłana bezwiednego i niedojrzałego»” (s. 13). Zasadniczym metodologicznym zapleczem badań dra Nieukerkena jest historia idei. Jeśli dobrze rozumiem zamysł autora, chodzi mu o pokazanie sporu Norwida z jego własną współczesnością – o koncepcję człowieka i jego losu. Ściślej rzecz ujmując – o to, w jaki sposób można bronić transcendentnych podstaw osobowości wobec roszczeń tych spośród nowoczesnych prądów kulturowych, które programowo wykluczają z pola widzenia perspektywę sakralną. W rozległej, trudnej już dziś do ogarnięcia literaturze przedmiotu Norwidową linię obrony przedstawiano dotąd m.in. na tle dziewiętnastowiecznych i współczesnych nurtów teologicznych, wskazywano także na związki koncepcji poety z dawnym i nowoczesnym personalizmem. Omijając najbliższe „środowisko interpretacyjne” badań nad Norwidem, autor rozprawy sytuuje twórczość poety w pobliżu wybranych elementów myśli nietzscheańskiej (i jej ponowoczesnych interpretacji) – a także pośród tych spośród odgłosów współczesnej teologii, które bywają inspirowane aparatem pojęciowym Martina Heideggera (myślę m.in. o poglądach Paula Tillicha, choć jego nazwisko nie pojawia się w rozprawie). Wydaje się, w każdym razie, że podjętej w rozprawie decyzji o rezygnacji z dość klarownego układu odniesienia, jakim jest dorobek norwidologii, towarzyszy także decyzja o „zaszyfrowaniu” kontekstu filozoficznego. Czytelnik odnosi wrażenie, że idea, której obecność próbuje się wytropić w pismach poety, jest co prawda inspirowana pismami filozofów, jawi się jednak przed nami w kształcie tak dalece przetworzonym, że skłonni jesteśmy uznać, iż jej twórcą jest przede wszystkim autor rozprawy. Mamy zatem w książce do czynienia z rozmaitymi mechanizmami autonomizacji dyskursu badawczego z myślą żarliwą, monologową, dyktowaną pasją i właśnie dlatego przechodzącą pospiesznie obok kontekstów ułatwiających jej zrozumienie, ledwo napomykającą o swoich źródłach, rozpędzoną, niepowstrzymaną, przekraczającą granice rozdziałów, aneksową, nieustannie podróżującą, nie tylko dyskursywną, ale i ekskursywną (słusznie rozmaite fragmenty autor nazywa ekskursami). Jej autor nieustannie w zaskakujący sposób przemieszcza się od analiz konkretnych tekstów i fraz do ogólniejszych refleksji – odnosząc pierwsze do drugich, aby się wzajemnie oświetlały. Ciągle także przenosi uwagę z jednego zjawiska na drugie, z fragmentu tekstu na fragment kontekstu, z pewnych ogólnych rozważań nad poznaniem i egzystencją na szczegółowe uwagi dotyczące jednego drobnego fragmentu literackiego dzieła. Nie tylko zatem utrudnia czy nawet – w pewnych momentach – uniemożliwia dialog, ale i stawia czytelnika w niełatwej sytuacji poznawczego fiaska. Zostawiając go daleko za sobą, zmusza do wędrówki mozolnej, bo oświetlanej jedynie ciemnym blaskiem przekonania, że każda próba re-konstrucji jego poglądów musi być próbą autentyczną – to znaczy: nieudaną i nieudolną. Perspektywy uchylenia się od obowiązku zreferowania myśli autora wydają się niezwykle atrakcyjne… Niech będzie mi wolno jednak choć w niewielkim stopniu do niej nawiązać. Z rozmaitych fraz powracających w autorskim dyskursie, z czegoś, co chciałoby się nazwać „problemowymi leitmotivami” wyłania się – tak mi się wydaje – dynamiczna wizja ludzkiego bycia-w-świecie, wizja człowieka przemienianego i przemieniającego (się). Początkiem przemiany jest praca (samo)świadomości. Czas deprywacji jest czasem przygotowującym pytania o sens stereotypowego świata. Stając się kimś pytającym, stajemy się „osobą”, zatem kimś otwartym na nowy projekt bycia, otwartym na objawienie, które jest wówczas w stanie – pośród najbardziej codziennych spraw i rzeczy – rzeczywiście się zrealizować. Objawienie to przemienia zarówno podmiot, jak i postrzegany przezeń świat. Podmiot odkrywa swe zapośredniczenie w Bogu – „rozpoznając i aktualizując swoje istotowe podobieństwo do Chrystusa” (s. 13). Świat, który teraz widzi, jego czas i jego przestrzeń – modelowane są przez ów źródłowy fakt immanentyzacji transcendencji (s. 14). Zdaję sobie sprawę z nieuchronnej niepełności – schematyczności i uproszczonego charakteru powyższych uwag, chodzi mi jedynie o to, by podkreślić, że interpretacyjnym horyzontem dokonywanej przez badacza lektury Norwida jest właśnie taka koncepcja ludzkiego bytowania – to na jej obecność w pismach poety wskazuje interpretator. Ona również, zdaniem autora rozprawy, decyduje o osobności pisarza na mapie polskiego i europejskiego romantyzmu. W kolejnych rozdziałach dysertacji, odwołując się do wybranych utworów autora Vade-mecum, Arent van Nieukerken odsłania rozmaite aspekty nakreślonej wyżej wizji ludzkiego bycia-w-świecie. W rozdziale pierwszym nowela „Stygmat” okazuje się utworem ukazującym perspektywiczność jako ideę rezultatywną wszelkiego poznania, a wiersz Toast-fantazja – „unaocznia samą perspektywiczność każdej konkretnej niepowtarzalnej sytuacji, wyznaczając jej granice, a jednocześnie otwierając jej przestrzeń na to, co jest ze swojej istoty ponad wszelką perspektywę […]” (s. 39). Człowiek zaś ujawnia przesłanie, iż „dzięki wcieleniu transcendentnego pierwowzoru każda partykularna egzystencja ma szansę […], by się uświęcić (s. 45). Niewielki rozdział drugi poświęcony jest Quidamowi, autor szczególną uwagę zwraca na mechanizmy społecznej alienacji i „uanonimowienia”, a zarazem na skłonność Norwida, by właśnie one mogły stać się symbolem ludzkiej przemiany i swoistego „uchrystusowienia” bohatera. Obszerny rozdział trzeci to pasjonująca analiza Assunty. Szkoda, że badacz nie odwołał się do prac innych niż rozprawa Arcimowicza. Myślę zwłaszcza o artykule Krzysztofa Trybusia pt. Assunta jako poemat metafizyczny. O metafizyczność chodzi bowiem też autorowi rozprawy. Poemat jest przezeń czytany jako metafizyczna podróż poznawcza: „Narracja i organizacja świata przedstawionego utworu są podporządkowane spojrzeniu autora, który chce udowodnić (unaocznić), że świat ludzkich konwencji [...] i «prawd realnych» [...] jest tylko jedną, i w dodatku nie najbardziej istotną stroną rzeczywistości. Rzeczywistość jest bowiem brzemienna cudownością” (s. 95). Odkrywając ją[,] protagonista osiąga płaszczyznę „jedności i równoczesności różnorodnych perspektyw w perspektywie perspektyw, która dla mnie (dla protagonisty) nie przestaje być perspektywą” (s. 124-125). Rozdziały czwarty i piąty mają charakter porównawczy. W pierwszym z nich historiozoficzne poglądy Norwida konfrontowane są z myślą Augusta Cieszkowskiego. Drugi to swoista mozaika kontekstów i odniesień. Norwid pojawia się tu jako partner dialogu z Teofilem Lenartowiczem, Adamem Mickiewiczem, Zygmuntem Krasińskim, Bohdanem Zaleskim i pismami Seweryna Goszczyńskiego. Płaszczyznami/tematami rozmowy okazują się zagadnienia mitu miasta i wsi, toposu wygnańca, obrazu nowoczesnej cywilizacji i postępu oraz dziejowej misji Słowian. Choć i w tym rozdziale nie brak ciekawych konceptów badawczych, rozmaitość odniesień z pewnością mocno utrudniła analityczną rzetelność. Właśnie osobliwość odniesień stanowi jednak ważny walor rozprawy. Była dotąd mowa o filozoficznym uwikłaniu podstawowych narzędzi badawczych, spożytkowanych w dysertacji, bywa jednak w niej i tak, że autor zestawia rekonstruowaną, wydobywaną z literackiego tekstu myśl Norwida z poglądami konkretnego filozofa. Myślę zwłaszcza o ważnym, pobudzającym do myślenia aneksie do rozdziału drugiego. W rozważaniach nad Assuntą pojawia się m.in. interesująca kategoria „konkretu-symbolu” – w aneksie, autor przekonuje, że „przypomina [ona] pod pewnymi względami utworzone przez Jaspersa pojęcie «szyfr»” (s. 217). Nieco wcześniej zaś porywająco analizuje zagadnienie symbolizmu Norwida i Baudelaire’a, ukazując, w jaki sposób Norwidowy konkret-symbol przeciwstawia się wizji świata, artysty i sztuki – wpisanej w kategorię Baudelairowskiego symbolu (myślę o uwagach na s. 163-175). W innym miejscu zostawia obok siebie obrazy Chrystusa – te kreślone w twórczości autora Assunty i te, które kreuje w swoich utworach Alfred de Vigny (s. 213-214). Myślę, że istnieje pewna wspólna nić łącząca te i inne komparatystyczne analizy poczynione w rozprawie. Za każdym razem ich efektem jest usytuowanie Norwida blisko naszej współczesności. Wydaje się – była o tym mowa – że nie mamy tu do czynienia z przypadkowością, lecz konsekwentną realizacją drobiazgowo opracowanego projektu. Na okładce książki pojawia się zdanie, że interpretacje Arenta van Nieukerkena prowadzą nas „od wielkich pytań europejskiego romantyzmu do fundamentalnych pytań współczesności”. Myślę że wektor analiz podjętych w dysertacji skierowany jest w stronę przeciwną – od współczesności ku romantyzmowi. Sądzę, że swoją świeżość interpretacyjną rozprawa zawdzięcza właśnie temu, że fundamentalne pytania współczesności (o podmiot, przedmiot, naturę poznania itp.) zadano tu twórczości dawniejszej, pokazując, iż w istocie wciąż należy ona nie tylko do romantycznej, ale i do naszej teraźniejszości.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 1(1); 123-128
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbigniew Herbert i „nabożność” wobec rzeczy
Zbigniew Herbert and “Piousness” Towards Things
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882472.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Zbigniew Herbert
Elegia na odejście pióra atramentu lampy
antropologia rzeczy
Elegy for the Departure of the Pen the Ink the Lamp
anthropology of things
Opis:
Wiersz Elegia na odejście pióra atramentu lampy doczekał się nie tylko licznych glos i rozmaitych drobnych komentarzy, ale także trzech obszerniejszych artykułów. Kusząca wydaje się przecież także nieobecna dotąd w omówieniach liryku, nieco węższa perspektywa spojrzenia na Elegię jako element ewolucji Herbertowych sposobów ujmowania rzeczy. Stosunek bohatera wiersza do przedmiotów został we wspomnianym wierszu określony nie tyle przez roszczenia ontologii czy też epistemologii, ile raczej przez obyczaje społeczne, praktyki pamięci i potrzeby psychologiczne. Podobne sposoby obcowania z rzeczami pojawiają się w twórczości Herberta już wcześniej, wydaje się jednak, że stopniowo narastają i w seniliach poety mają pozycję dominującą. Zasadniczym układem odniesienia, który umożliwia rozumienie pojawiających się w nich relacji podmiotu i przedmiotu, nie jest już filozofia, lecz antropologia. Ciekawych narzędzi obserwacji dostarcza zwłaszcza tzw. antropologia rzeczy. Choć wiersz poety trudno byłoby w całości umieścić w ontologii Dasein, warto podkreślić, że Heideggerowska troska uzyskuje w utworze Herberta swój własny oryginalny wygłos. Właśnie dzięki temu liryk Herberta mówi nie tylko o odejściu rzeczy, ale również o ich nieustannych, gwałtownych powrotach, o ich nieobecnej obecności, która pobudza naszą wobec nich „nabożność”.
The poem Elegy for the Departure of the Pen the Ink the Lamp has received not only numerous glosses and various small commentaries, but also three long articles. However, a more narrow perspective of looking at the Elegy as an element of the evolution of Herbert's ways of approaching things, absent from reviews of the poem as yet, seems also tempting. The attitude of the protagonist of the poem towards things is defined in the poem not so much through claims of ontology or epistemology, as rather through social customs, the practices of memory and psychological needs. Similar ways of communing with things appear even earlier in Herbert's works, however, it seems that gradually they become more and more conspicuous and in the poet's works written at a senile age they already have a dominating position. The basic frame of reference that makes it possible to understand the relations of the subject and the object that appear there, is no longer philosophy, but anthropology. Interesting tools for observation are especially supplied by the so called anthropology of things. Although it would be difficult to place the poem in the Dasein ontology, it is worth stressing that Heidegger's care gains its own original expression in Herbert's work. It is exactly owing to this that Herbert's poem is not only about the departure of things, but also about their constant, sudden returns, about their absent presence that arouses our “piousness” towards them.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 171-184
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeden wiersz Zbigniewa Herberta
One Poem by Zbigniew Herbert
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1891743.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Zbigniew Herbert
Wiersz Colantonio – S. Gierolamo e il Leone
przekazy utworu
intertekstualność
rizomatyczność tekstów kultury
the poem Colantonio – S. Gierolamo e il Leone
editions of the poem
intertextuality
rhizomatic character of texts of culture
Opis:
The poem Colantonio – S. Gierolamo e il Leone, although it was written as early as the end of the 1950s, translated abroad and published, among others in the German book Inschrift, does not appear in any Polish collection of the poet's lyrical poems. A Polish reader could find the mentioned text among the young poet's letters to Jerzy Zawiejski or in a special edition of “Dekada Literacka” published in 1999. Among the considerable number of experts on the works of the author of Inscription only Tomasz Garbol devoted some attention to it in his valuable monograph “Chrzest ziemi. Sacrum w poezji Zbigniewa Herberta (Baptism of the Earth. Sacrum in Zbigniew Herbert's Poetry). The history of the text and its inter-texts allows verification of some of the researcher's theses about its interpretation. It seems that the poem is first of all about the relation between “I” and “another”, about an encounter. It is not without a sense of humor that the poet writes that the unexpected intensity of relations between the figures went much beyond the expected form of a conventional contact, it surpassed not only the mental habits of the society, but also surprised the main protagonists, who, owing to it, suddenly felt challenged in their own being and forced to undergo a drastic existential change.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 1; 117-130
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jana Polkowskiego wiersze-rozmowy z Herbertem i Różewiczem
Jan Polkowskis Poetic Conversations With Herbert and Różewicz
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1731877.pdf
Data publikacji:
2020-02-03
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jan Polkowski
Zbigniew Herbert
Tadeusz Różewicz
intertekstualność
intertextuality
Opis:
Poezję Jana Polkowskiego łączy z Herbertem wspólny obu poetom program poezji etycznej, charakterystyczną właśnie dla nich pasję przyświadczania podstawowym wartościom i wiarę w ocalającą moc kultury. Ciekawą grę intertekstualną, zainicjowaną przez młodszego pisarza w wierszu Przesłanie pana X, pozwala jednak niuansować ten uproszczony obraz. Od początku Przesłania pana X jest jasne, że nadzieja, której Polkowski nie odrzuca, wydaje się w jego tekście dużo bardziej problematyczna niż wizja zamieszkania w mitach kultury, jaka wyłania się z utworu autora Potęgi smaku. Także obraz wyraźnego antagonizmu Polkowskiego i Różewicza musi ulec weryfikacji. Polkowski jako autor Rozmów z Różewiczem daje się wciągnąć starszym kolegom po piórze właśnie do rozmowy − o poezji i jej zadaniach, zarysowując nie tylko protokół rozbieżności, ale także szukając tego, co jest mu bliskie w twórczości autora Niepokoju.
Jan Polkowski's poetry is linked to Herbert's through the programme of ethical poetry, which is common to both poets, as well as their characteristic passion for admitting fundamental values and faith in the salvational power of culture. However, an interesting intertextual game, initiated by the younger writer in his poem Przesłanie pana X [The Envoy of Mr X], brings a more nuanced perspective to this simplified image. From the beginning of Przesłanie pana X, it is clear that hope, which Polkowski does not actually reject, seems to be much more problematic in his text than the vision of living in the myths of culture, which emerges from Herbert's work. The image of Polkowski and Różewicz's clear antagonism must also be verified. As the author of Rozmowy z Różewiczem [Conversations with Różewicz], Polkowski allows his older colleagues to drag him into a conversation about poetry and its tasks, outlining not only certain divergences, but also looking for what is close to his heart in Różewicz’s work.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 1; 115-135
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Medialny, święty. Jan Paweł II w poezji współczesnej
A Saint in the Media. John Paul II in Contemporary Poetry
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1753384.pdf
Data publikacji:
2020-12-28
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jan Paweł II
poezja
media
Roman Bąk
Tadeusz Dąbrowski
John Paul II
poetry
Opis:
Jan Paweł II to nie tylko pisarz, ale także niezwykle popularny bohater współczesnych utworów literackich. Niektórzy poeci ciekawie problematyzują zagadnienie obecności postaci tego Papieża w mediach. Wiersz Tadeusza Dąbrowskiego przenosi naszą uwagę z pojedynczego telewizyjnego kadru w obszar refleksji nad rolą mediów w naszym cyfrowym świecie. Natomiast liryk Romana Bąka zawiera najpierw karykaturalny obraz medialnego show, by w drugiej części dyptyku ukazać Papieża-proroka i mistyka.
John Paul II is not only a writer, but also an extremely popular hero of contemporary literary works. Some poets interestingly problematise the issue of the presence of the Pope’s figure in the media. Tadeusz Dąbrowski’s poem transfers our attention from a single television frame to a reflection on the role of the media in our digital world. In contrast, the lyrics of Roman Bąk first contain a caricatured image of the media and show the Pope-prophet and mystic in the second part of his diptych.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 1 Special Issue; 477-492
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A MONOGRAPH IS NECESSARY. A MONOGRAPH IS IMPOSSIBLE
Autorzy:
KUDYBA, WOJCIECH
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/623923.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
MONOGRAPH
HISTORY OF LITERATURE
Opis:
It is difficult to imagine the history of literature devoid of such mode of research expression as monography. It is still a popular form of synthetic expressions (after all the history of literature is condemned to synthesis). At the same time, however, a literary historian can base his actions less and less often on the theoretical-literary reflection. What vectors could turn us today towards a contemporary reading of literary texts – the reading which is far not only from ingenuous naivety but also from dangerous confidence in the power of individual research concepts? Some contemporary postulates of reading ethics give answer to these questions. They induce us to be distant towards any theoretical-literary or ideological prejudices and hence to the responsibility for the research method and the language describing a work of art. It seems that a thought which returns in the reflection of literary studies about the subjectivity of reading, about the necessity of considering the sphere of values in the process of reading (which modern ethics of reading calls for) induces to turn towards interpretation, return to the author and to axiology. 
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2018, 3; 43-55
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pasierb-an Essayist. The Assessment of Research Perspectives.
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624313.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Janusz St. Pasierb
esej
Opis:
Even though Fr. Janusz Stanisław Pasierb’s essay books enjoyed considerable popularity already during the author’s lifetime and they account for a sizeable portion of his writings, they have not been a subject of a separate study yet. Recently published Ars, fides et ratio. Esej teologiczny? (Tischner – Pasierb – Szymik) (Siedlce, 2012) [Ars, fides et ratio. A theological essay? (Tischner – Pasierb – Szymik)] by Aleksandra Pethe awakens hope for a revival in interest in Fr. Pasierb’s essays. The book itself contributes very little to the research on the writer’s essays, however it does pose important questions, among others on the mechanisms of the essayisation of homilies employed by Fr. Pasierb. It seems that other ways in which he transgressed various literary forms in the direction of theological essay deserve special attention. Fr. Pasierb’s writings remain open to state-of-the-art research tools and call for urgent investigation.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2017, 1
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowo i prawda w powieści Wiesława Myśliwskiego Kamień na kamieniu
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/650265.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Wiesław Myśliwski, Kamień na kamieniu, antropologia słowa, oralność, mit
Opis:
The word and truth philosophy hidden in the novel Kamień na kamieniu [Stone upon Stone] references the principles of oral culture. The author consciously, through mouths of his characters, delivers a peculiar lecture on word and truth, scored for many episodes – a treatise with a mindset rooted in the folk, pre-writing way of understanding of reality. In Myśliwski’s oral world, the know-ledge of the meaning of words is tantamount to the knowledge of the principles of existence among people. Under Myśliwski’s approach, tale telling is a kind of a spiritual journey to the most primordial existential experiences. The basic function of a word becomes the unveiling of the existential worry. Speech turns out to be a vehicle bringing out from human beings what really connects them. It is only the revealed worry that removes the obstacles separating the participants of a conversation, unveils their deepest identity and their common human fate. For the novel’s narrator, understanding is a kind of a final existential opening to the Other, is a co-experiencing of the Other.
Źródło:
Konteksty Kultury; 2015, 12, 2
2353-1991
Pojawia się w:
Konteksty Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łazarz (w) później nowoczesności
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/650389.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Opis:
Lazarus used to fascinate cultures mostly as the one who managed to return from the dead, the one who was called back from death, the only one who came back. He became an icon of return. Not only in painting but also in literature, including works by Dostoyevsky and Eliot. It is tempting to trace the  Lazarus of late modernity. Among others, he appears in a poem by Przemysław Dakowicz. This whic could be connected with the character of the “Historical Lazarus” or “Lazarus of the Gospel” – his function of an “icon of resurrection”, a witness to God’s power – is outlined in the poem not as a fact but as an unfulfilled project. The poem reveals a painful split between the mission of a person and its actual existence. This which can be perceived by this person as a moral obligation, a kind of an imperative of conscience, remains something painfully unfinished in his life. Although resurrection appears in the character’s horizon of experience, it is mostly the experience of the Mystery, while the emphasis is put on the painful tremendum rather than ecstatic fascinosum. The poet portraits the protagonist during his attempts to work through a boundary experience evasive to empiricism, unable to be tamed and interiorized. The poem is an image of a struggle of a post-modern seeker of sense in an obvious nonsense of the thing we know as death.
Źródło:
Konteksty Kultury; 2012, 8
2353-1991
Pojawia się w:
Konteksty Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Norwid w poezji współczesnej. Formy obecności
Norwid in contemporary poetry. Forms of presence
Autorzy:
Kudyba, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1799075.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Norwid
intertekstualność
poezja współczesna
intertextuality
contemporary poetry
Opis:
Artykuł odpowiada na pytanie o to, jaki kształt mają odniesienia do Norwida w tekstach poetów reprezentatywnych dla naszej współczesności. Przedmiotem opisu sąfunkcje takich intertekstualnych nawiązań – najpierw na terenie świadomości zbiorowej. Okazuje się, że w dwudziestoleciu międzywojennym i w czasie wojny sięgano do dzieł romantycznego mistrza na wszystkich etapach budowania własnej literackiej tożsamości. Czytano nie tyle teksty Norwida, ile raczej samych siebie w obliczu jego dzieł. Natomiast po 1956 roku obecność Norwida we wspólnotach pisarzy wyrasta raczej z potrzeb historyków literatury niż z rzeczywistych odniesień międzytekstowych. Ta tendencja obecna jest także na terenie badań twórczości pojedynczych autorów. Zdarza się – zwłaszcza wtedy, gdy mówimy o implicytnych śladach obecności Norwida w poezji współczesnej – że płaszczyzna relacji pomiędzy autorami nie jest przez interpretatorów przywoływana. Bywa, że dialog jako kategoria badawcza znika z pola ich obserwacji, a korpus dzieł Norwida jest traktowany jedynie kontekstowo – staje się pewnego rodzaju lustrem, które służy pełniejszej prezentacji jakieś właściwości twórczości wybranego autora lub motywu, który w niej występuje. Najważniejszych formy funkcjonowania autora Quidama w naszej współczesności to te, które osiągają wymiar spotkania (udanego lub nieudanego). Tak dzieje się w przypadku fascynacji poezją Norwida obecnej m.in. w tekstach Mieczysława Jastruna, Juliana Przybosia, czy też Tadeusza Różewicza.
The article attempts to establish the character of references to Norwid in texts by poets representative of Polish modernity, accounting for functions of intertextual allusions, initially in the area of collective consciousness. As it turns out, during the interwar period and the Second World War works by the Romantic master were referenced at all stages of developing a distinct literary identity. Poets would not just read Norwid’s texts, but in fact regard themselves in the mirror of his works. However, after 1956 Norwid’s presence in literary life was rooted in the needs of literary scholars rather than in actual intertextual references. This tendency also manifests in studies of works by individual authors. It does happen – especially when we speak of implicit traces of Norwid in contemporary poetry – that the plane of relations between authors is not addressed by interpreters. Sometimes, dialogue as a research category disappears from their view, while the body of Norwid’s works is treated merely as a context, becoming a kind of mirror meant to display more fully a certain theme or characteristic of somebody’s writing. However, the most important forms of Norwid’s functioning in contemporary times are ones that facilitate meetings(successfulor not), as demonstrated by the fascination with Norwid’s poetry recognizable in texts by authors such as Mieczysław Jastrun, Julian Przyboś and Tadeusz Różewicz.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 189-215
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 32

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies