Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Barbaricum"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 27
Tytuł:
Some comments on the typology and chronology of the fibulae AV 107–108 from the North European Barbaricum
Autorzy:
Franczyk, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/442507.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
Tematy:
fibulae AV 107–108
North European Barbaricum
Roman period
female graves
Opis:
The main subject of this article are fibulae AV 107–108, known only from the area of North European Barbaricum. There are 35 discovered objects of this kind of specimen so far, of which 31 are Norwegian imitations. The discussed brooches are generally dated to phase B2 – especially its later part. It should be noted, however, that a few specimens may occur within phase C1a. The currently used division of the AV brooches of series 6 type 107 and 108 does not seem to take into account typological criteria other than just a form of the transition between the upper part of the bow and the head-plate covering the spring. For this reason, a new classification has been proposed of the discussed fibulae into four variants: 107A, 107B, 108A and 108B. AV series 6 brooches are mainly made of bronze, occasionally of silver. They are often very richly decorated with thin plates, filigree or granulation of precious metals and usually come as a part of grave inventories of women of high social status.
Źródło:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2013-2014, 5-6; 101-111
0137-3285
Pojawia się w:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inkrustowane miecze rzymskie z Barbaricum i obszarów przylimesowych Imperium Romanum. Wybrane zagadnienia
Inlaid Roman Swords from Barbaricum and Limes Territories Areas of Imperium Romanum. Chosen Problems
Autorzy:
Horbacz, Tadeusz J
Olędzki, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941947.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Authors discuss the group of swords of Roman origin the blade of which were inlaid with bronze, copper or brass with symbols understood exclusively in the context or religious and cultural changes of Imperium Romanum. The majority of these findings come from Barbaricum (Fig. 1). The set of motifs inlaid on blade is relatively poor and is limited to three groups of symbols (Fig. 6-8). The first one includes figural representations of Roman Gods connected with fighting, victory, purification and reversal of Evil (Mars, Victoria, Minerva). In the second group there are signa militaria in literal meaning (the eagle - the sign of the legion which is accompanied by emblems of smaller organizational units of the legion), the third group consists of images being the symbols of triumph (ornamenta/insignia/triumphalia): laurel wreath and palm of victory. The palmette of Piaski (Fig. 6, 6 b) being the stylized motif of the palm of victory and in such a shape as it is met on shields of Roman legionaries was included among the third group. The stylistics of inlaid works indicates on two lines of plastic solution of the symbol: realistic and schematic convention. In case of figural representation (Mars, Victoria) we face here "static" and "dynamic" canon of the presentation of the figure. The "static" canon is clearly related to realistic convention while the "dynamic" canon to the schematic one.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 1992, 17
0208-6034
2449-8300
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Casus Casuriusa. W kwestii napływu środkowogalijskich naczyń na obszar Barbaricum w okresie wojen markomańskich
Casus of Casurius. In terms of the inflow of Central Gaulish pottery into the Barbaricum territory in the period of the Marcomannic Wars
Autorzy:
Tyszler, Lubomira
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682036.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Casurius
Lezoux
Lubié
terra sigillata
importy rzymskie
wojny markomańskie
przeworska kultura
szlak bursztynowy
Barbaricum
Roman imports
Marcomanic wars
Przeworsk Culture
Amber Route
Opis:
The study is devoted to Casarius, representing the Central Gaulish potters from the late period of Antonine reign, whose terra sigillata vessels were recorded to the north of the middle Danube. The period of his activity coincides with the Marcomannic Wars. The case of Casurius is used for considering the question of time and circumstances of penetration of his pottery in the Barbaricum territory in the conditions of the ongoing conflict between barbarians and Romans. Casarius’s activity is placed in the years 160–180 (Rogers 1999) or 160–195 (Stanfield, Simpson 1958) and falls on the reign of Marcus Aurelius, or even Clodius Albinus. Activity after year 180 can be discussed. Among researchers there is lack of full compliance with regard to the location of the workshop; Lezoux and Lubié are mentioned. It is to be supposed that Casarius worked mainly in Lezoux, from where did the majority of the known vessels come. At the same time the branch of his workshop in Lubié was confirmed (Bet Delage‘s researches). Casarius was producing the considerable set of relief (bowls typeDrag. 37) and plain pottery (type Drag. 33, Drag. 18/31, and other). Casarius’s goods were distributed in areas of the Danubian provinces, especially often recorded on limes (among others Aquincum, Albertfalva, Brigetio, Carnuntum, Vindobona, Regensburg-Kumpfmül), finding recipients among the civilian population living in civitates and vicii and among the Roman crews stationed in castra and castella. Especially important are the discoveries of Casurius’s pottery in castellum in Mušov in Moravia (171–180 or rather 172–180 years) forming part of the soldier dishware. Based on the collected materials, the trading and use of Casarius’s vessels can be proven in the Danubian area, for years 175, 180, before years 170/178, 175 and after 171/172. As the start date can be accepted the period about 160/170 (163/170), as the final date – about 180 (and longer).There are few and far known finds from areas of the south – west of Slovakia (1 specimen) and Moravia (2 specimens). In this situation the number 5–6 (?) of Casurius’s relief bowls type Drag. 37 in the Przeworsk Culture surprises. These vessels were distributed on the course of the Moravian – Kuyavian section of the Amber Route (Piwonice, Zapowiednia, Jacewo, Lachmirowice) and the southern section of the upper course of the Vistula (Opatów, Zagórzyce?). Particularly interesting is the burial of a woman (No. 12) from Lachmirowice, containing a bowl type E. 77, a small chest elements, belt elements and bronze fibula type A. 129, dating back to the phase B2/C1 (vel B2/C1–C1a) (Zielonka 1993; Godłowski 1994; Tyszler 1999; 2012). Fibulae A.129, constituting a leading form of the phase B2/C1 of the Przeworsk Culture, are found among others in Roman camps layers in Mušov and Iža (Godłowski 1981; 1994; Hüssen, Rajtar 1994; Tejral 1999; 2006). Aforementioned bowl of type E.77 along with several other specimens from this cemetery creates a large collection, having no analogy in the Przeworsk Culture (bronze vessels, see below). Casurus’s bowl from Lezoux, a chronologically sensitive piece of equipment, entitles us to circumscribe the absolute chronology of the burial (No. 12). Having regard to the production (160–180 years), especially the trade and use in the Danubian provinces (proved to 175 year, and before 170/178, 175) and in the occupied Moravia (Mušov, in years 171 or 172–180), the burial in question can be placed in the time interval from about 170 to about 180/190, or 180/200. Taking into account the period of use/ storage of vessel before submitting it to the grave is very important. The presence of Casurius’s vessels on the Amber Route (Moravia, Great Poland, Kuyavia) shows the activity in the thoroughfare during the reign of late Antonine dynasty, i.e. in the period of the Marcomannic Wars. At the same time Casarius’s vessels are also the evidence of direct or indirect links of the population using the graveyard in Šitbořice (about 20 km from the center of Suebi in Mušov, then in the period 171 or 172–180 Roman castellum) with the population using the graveyard in Lachmirowice in Kuyavia. Both cemeteries provide the full content of information on these relationships and chronology of contacts, covering the period of the Marcomannic Wars and time after their completion. Inventories of men (warriors) and women graves (phases B2/C1–C1a) from the graveyards in question are the evidence of high social and material status of mercantile elites (?) achieved by lucrative business contacts. The accumulation of imports (of bronze, ceramic) of southern provenance is characteristic especially for Lachmirowice. Cemeteries striking feature is the presence of a large number of bronze vessels from which especially types E. 27–28, E.40, E. 44–49, E. 77 and E. 160–161 belong to the characteristic range of equipment of the Germanic elite graves in the Central European Barbaricum areas form the middle Danube to Scandinavia (Tejral 1970; 2004; 2006). Their distribution began in the late phase of Antonine reign and the culmination moment occurred after the end of the wars. Casurius’s bowls uniqueness is associated with the period of their production, trade and use (about 160/170–180; wherein the period of use after 180 year should also be taken into account), attributable to the period of the Marcomannic Wars (166/167–180). The presence of Casarius’s terra sigilata bowls recorded on Moravian – Kuyavia section of the Amber Route shows the trade activity on this thoroughfare during aforementioned wars.At the same time, we can assume that the inflow of Casurius’s vessels took place in the late phase of the wars in question (about 171/172–180). It should be stressed that the region Kuyavia, remaining in the far northern hinterland of the direct Roman enemies, i.e. Marcomanni and Quadi, was not yet free from the changeable fate of the ongoing wars and the impact of Roman politics. 
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2016, 31
0208-6034
2449-8300
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi o stanie i potrzebach badań nad uzbrojeniem na terenie Barbaricum w okresie wpływów rzymskich
Remarks on the Condition and Prospects o f Researches on Armament in the Territory of Barbaricum in Times of Roman Influence
Autorzy:
Kaczanowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/941843.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Opis:
Cultural transformations caused by the latenization at the beginning of early pre-Roman period brought fundamental changes in the quantity and character of archaeological sources from the territories of the European Barbaricum. Consequently, our cognitive possibilities as fаг as reconstruction of history of the territories of central and northern Europe is concerned significantly increased, in comparison to former chronological period of Iron Age. The above remarks also refer to armament. Finds from the younger pre-Roman period, grave material particularly, allowed to undertake broader studies on armament of tribes inhabiting the territories o f central and northern Europe.The finds of weapons are treated by archaeologists who deal with the late Laten and Roman issues mainly as sources enabling studies on chronology. Despite relatively high level of advancement of studies on typology and chronology of weapons from the younger pre-Roman period and the period of Roman influences it would be difficult to consider the state of researches as satisfactory. The problem of martial arts, in a broad sense of the word, of tribes inhabiting the European Barbaricum have not been subjected to detailed analyses so far. Few publications on this topic arc either of a very general character or just contributory and range of these studies does not reflect the importance of the issue. Most of the studies include numerous simplifications, not to say errors, mainly of methodological nature, particularly as far as chronology is concerned. Many of grave units less richly furnished and thus devoid of good date-makers are often mechanically assigned to wide chronological periods, whereas the inventories of fuller sets of weapons, richer and consequently better dated, are analysed within narrower phases or even sub-phases, which hardly corresponds to the life time of more than two generations. Despite the above described reservations we have a rich source base, allowing to make attempts to reconstruct armament and, at least partly, fighting techniques among the population inhabiting the European Barbaricum. The author of the paper describes a variety of military finds and conducts a thorough analysis of their location and origin. He deals with problems related to import of weapons from the territory of the Roman Empire in respective chronological periods and in various territories.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2001, 23 T.1
0208-6034
2449-8300
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Knives with full tang handle construction from the Luboszyce culture
Noże z pełnym trzpieniem w kulturze luboszyckiej
Autorzy:
Andrzejewska, Agata
Demkowicz, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682024.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
kultura luboszycka
nóż
wpływy skandynawskie
północnoeuropejskie Barbaricum
krąg nadłabski
Luboszyce culture
knife
Scandinavian influence
Northern Barbaricum
Elbian circle
Opis:
Kultura luboszycka rozwijała się w okresie od fazy B2b do fazy C3 (poł. II w. n.e. – II poł. IV w. n.e.) na obszarze obejmującym środkowe dorzecza Odry i sięgającym aż po prawy brzeg Łaby. Charakterystyczną cechą zaliczanych do niej zabytków są niezwykle liczne zapożyczenia od sąsiadujących z nią jednostek taksonomicznych. Oprócz wpływów z terenów kultury przeworskiej, wielbarskiej czy kręgu nadłabskiego daje się zauważyć wyraźny horyzont przedmiotów nawiązujących do terenów północnoeuropejskich. Wspomniany trend jest bardzo wyraźny wśród znalezisk uzbrojenia, ale też występuje w mniej prominentnych kategoriach zabytków, takich jak chociażby noże. Niniejszy artykuł omawia dosyć szczególną grupę tych narzędzi i elementów uzbrojenia, a mianowicie noże z tzw. pełnym trzpieniem, czy też dokładniej, z trzpieniem przechodzącym przez całą długość rękojeści. Cecha ta jest niezwykle rzadko spotykana wśród noży znanych ze środkowoeuropejskiego Barbaricum, za to niemalże dominująca wśród egzemplarzy znajdowanych w Skandynawii. Szczegółowa analiza inwentarza kultury luboszyckiej wykazała nie tylko zauważalnie wysoką na jej terenie frekwencję tego typu artefaktów, ale również dostarczyła znalezisk, które mogą posłużyć jako przesłanki do bardzo wczesnego (tj. sięgającego nawet okresu wczesnorzymskiego) datowania początków omawianego zjawiska w interesującej nas jednostce taksonomicznej.
-
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica; 2016, 31
0208-6034
2449-8300
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Roman Provincial Coins Found in Lesser Poland: an Overview
Rzymskie monety prowincjonalne znalezione w Małopolsce: przegląd
Autorzy:
Bodzek, Jarosław
Jellonek, Szymon
Zając, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/584898.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Barbaricum, Bosporan Kingdom, coins, Lesser Poland, Roman provincial coinage
Barbaricum, Królestwo Bosporańskie, monety, Małopolska, prowincje, rzymskie mennictwo prowincjonalne
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest podsumowanie aktualnego stanu badań na temat napływu monet prowincjonalnych zarejestrowanych na obszarze historycznej Małopolski. Pod pojęciem „mennictwa prowincjonalnego” rozumiane są tutaj zarówno monety prowincjonalne bite w mennicach produkujących monety na użytek danej prowincji, jak i tzw. monety pseudoautonomiczne i autonomiczne bite w mennicach lokalnych. W niniejszym tekście uwzględnione zostały monety produkowane w mennicach zlokalizowanych we wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego poczynając od Dacji i Mezji, i położonych dalej na Wschód i Południe aż po prowincje w Azji Mniejszej, Syrię i Egipt, jak również monety bite przez władców Królestwa Bosporańskiego. Ramy chronologiczne niniejszych rozważań wyznaczają końcowe dziesięciolecia Republiki / początek Cesarstwa oraz reforma Dioklecjana (294 r. n.e.). Pod uwagę zostały wzięte przede wszystkim znaleziska monet brązowych i tzw. bilonowych. Jedynie krótki akapit poświęcony został monecie srebrnej.
The aim of the present article is to summarize a current state of research on the problem of inflow of Roman provincial coins into Lesser Poland in antiquity. The term “provincial coinage” as used here refers to coins from the mints producing coinages for the purpose of provincial circulation, as well as to the so-called pseudo-autonomous and autonomous coinages struck by various local mints. We consider coins produced in mints located in the Eastern part of the Roman Empire, beginning from Dacia and Moesia, and farther east and south to the provinces of Asia Minor, Syria, and Egypt as well as these struck by the rulers of the Bosporan Kingdom. The chronological scope of this presentation is defined by the final decades of the Roman Republic/the beginning of the Roman Empire and the Diocletian’s reform (AD 294). We shall concentrate on the relevant finds of bronze coinage and the so-called billon coins. Only one brief paragraph is devoted to silver issues.
Źródło:
Acta Archaeologica Lodziensia; 2019, 65; 51-82
0065-0986
2451-0300
Pojawia się w:
Acta Archaeologica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wirujące tarcze. Nowe znalezisko peltakształtnego okucia z Dziekanowic jako przykład wymiany kulturowej między Cesarstwem Rzymskim a Barbaricum
Whirling shields. A new find of pelta-shaped fitting from Dziekanowice as an example of cultural exchange between the Roman Empire and Barbaricum
Autorzy:
Przybylski, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26917847.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tematy:
okres wpływów rzymskich
legiony i auxilia
okucia pasów i uprzęży
badania powierzchniowe
wykrywacze metali
sztuka celtycka
rzymskie militaria w Barbaricum
amulety
jezioro Lednica
period of Roman influence
legions and auxilia
belt and harness fittings
surface surveys
metal detectors
Celtic art
Roman militaria in Barbaricum
amulets
Lednica Lake
Opis:
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy w ramach prospekcji terenów na wschodnim brzegu jeziora Lednica wykrywaczami metali realizowanej we współpracy z WGEH – „GNIAZDO” pozyskało setki zabytków metalowych o różnorodnej chronologii. Wśród nich znajduje się kilkadziesiąt artefaktów pochodzących z okresu wpływów rzymskich. Jednym z nich jest tytułowe peltakształtne okucie, które pochodziło z uprzęży końskiej lub pasa użytkowanego przez rzymskiego żołnierza. Forma aplikacji wykazuje związek z estetyką celtycką, pod której wpływem na przełomie II i III wieku n.e. kształtował się wygląd oporządzenia imperialnej armii. Artykuł jest próbą zrozumienia symboliki i funkcji tej szczególnej ozdoby w oparciu o licznie zebrane analogie. Przedstawia także możliwe scenariusze napływu tego rodzaju przedmiotów na tereny Barbaricum.
In the course of prospections of the shores of Lednica Lake with metal detectors carried out in cooperation with WGEH (Wielkopolska Exploratory – Historical Group) – “GNIAZDO”, the Museum of First Piasts has acquired hundreds of metal relics of various chronologies. Among them are also dozens of artefacts dating back to the period of Roman infl uence. One of them is the eponymous pelta-shaped fitting, which came from a horse harness or belt used by a Roman soldier. The form of the appliqué indicates a connection with Celtic aesthetics which infl uenced the look of the imperial army’s armament in the late 2nd and early 3rd centuries AD. The articleis an attempt to understand the symbolism and function of this particular ornament based on the numerous analogies collected, and presents possible scenarios for the influx of this type of object into Barbaricum.
Źródło:
Studia Lednickie; 2023, XXII; 61-96
0860-7893
2353-7906
Pojawia się w:
Studia Lednickie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Złote medaliony rzymskie w Barbaricum: symbolika prestiżu i władzy społeczeństw barbarzyńskich u schyłku starożytności
Autorzy:
Bursche, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/books/1623085.epub
https://bibliotekanauki.pl/books/1623085.mobi
https://bibliotekanauki.pl/books/1623085.pdf
https://bibliotekanauki.pl/books/1623085.zip
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Historyczny. Instytut Archeologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
Bemerkungen zu einigen lokalen Formen der Schwertgürtelschließen vom sog. Balteus-Typ aus dem Barbaricum
Remarks on the barbarian forms of the sword belt buckle of balteus type
Autorzy:
Przybyła, Marzena J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/442415.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Instytut Archeologii
Tematy:
Roman Period
Central European Barbaricum
sword belt buckle of balteus type
Opis:
Presented paper is devoted to the forms of the sword belt buckle produced on the territory of the Central European Barbaricum, which are characterised by presence of fastening riveted down to bottom plate and which are a part of baldric. It seems that the custom of hanging sword on the belt worn over one shoulder emerges in Barbaricum at the beginning of 2nd century AD or shortly earlier. Perhaps in connection with the widespread presence of barbarian auxiliary troops in the Roman army. Original reception environment of this habit was the Elbe Germanic cultural circle. Whilst in the case of the Early Roman Period buckles from this territory one may trace their local stylistic origin, the specimens dated to the Younger Roman Period are true imitation of Roman models. Occurrence of the balteus buckles in other regions of Central European Barbaricum can be considered as a result of influences from the Elbe Germanic cultural circle, and dated back not earlier as to the 1st half of the 3rd century AD.
Źródło:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie; 2010, 2; 93-184
0137-3285
Pojawia się w:
Recherches Archéologiques Nouvelle Serie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Novaesium type chape from the area of Międzyrzecz
Autorzy:
Kontny, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1774651.pdf
Data publikacji:
2019-12-29
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Wielbark Culture
Roman Empire
weapons
Novaesium type chape
Barbaricum
Crisis of the Third Century
Opis:
A copper alloy chape was found by chance by a detectorist, Ernest Buczkowski, at Silna – several kilometers to the east of Międzyrzecz. It is a unipartite form with an openwork crescent decoration on the front side fastened to the scabbard with the use of a nail. One should attribute the item to the Roman type Novaesium, dated to the late 2nd century and the first half of the 3rd century. Outside the Roman limes, it was popular in the Elbe Circle as well as the Isle of Funen and the Jutland Peninsula during Subphases C1a and C1b. Some of the chapes of the said type (specifically the multipartite specimens) may be treated as barbarian replicas of Roman originals. However, it is not the case for the finding from Międzyrzecz. It is the second find of this type from the territory of Poland. It should be associated with the Wielbark Culture, which was situated in the Międzyrzecz region in the beginning of the Early Roman Period. It makes the finding very intriguing, as this cultural unit is characterised by the lack of weapons among the grave goods; therefore, the one in question sheds some light on the problem of armament in the Wielbark Culture.
Źródło:
Światowit; 2018, 57; 83-88
0082-044X
Pojawia się w:
Światowit
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O nożach ze skuwkami w kulturze przeworskiej
Knives with ferrules in the Przeworsk Culture
Autorzy:
Rakowski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28328209.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
Barbaricum
kultura przeworska
noże
noże ze skuwkami
Przeworsk Culture
knives
knives with ferrules
Opis:
Noże jako kategoria zabytków, rzadko były przedmiotem osobnych opracowań. Podejmowano próby ich kategoryzacji i typologizacji, ale masowość ich występowania i relatywne podobieństwo odkrywanych form uniemożliwiały całościowe ujęcie dla poszczególnych kultur archeologicznych. Podobnie jest w przypadku kultury przeworskiej, gdzie ilość zabytków wykonanych z żelaza, jest ogromna w porównaniu do wielu innych kultur europejskiego Barbaricum. Przed właściwym omówieniem zagadnienia warto uściślić terminologię, bowiem poszczególne części noży bywały w publikacjach nazywane rozmaicie, co z pewnością wywołuje pewne nieporozumienia. W oparciu o własną wiedzę i wybrane źródła, proponuję uściślenie nazewnictwa (ryc. 1 i 2). <br></br> Jedną z kategorii noży w kulturze przeworskiej są egzemplarze, których rękojeści [ang. handle] wzmacniane były wykonywanymi z taśmy żelaznej skuwkami [ang. ferrules], datowane na młodszy okres przedrzymski i początki wczesnej fazy okresu wpływów rzymskich. Odróżnić można je od noży z pseudoskuwkami, czyli okuciami nie mającymi wewnętrznego światła, ale ściśle przylegającymi do trzpienia rękojeści, będącymi raczej rodzajem tarczki oporowej rękojeści [ang. bolster] (ryc. 4). Ta kategoria noży wymaga osobnego skatalogowania i omówienia. <br></br> Skuwki wzmacniające przód rękojeści noży miały kształt owalny lub migdałowaty; inne kształty należą do rzadkości. Zrobione są z cienkiej, wąskiej taśmy żelaznej, zaś nity rękojeści położone dalej od głowni są szersze niż te skuwki, co wskazuje na celowe profilowanie kształtu rękojeści. <br></br> Noże o tej konstrukcji w kulturze przeworskiej mają różną długość głowni [ang. blade], od bardzo długich (ponad 20 cm), do krótkich (10 cm i mniej). Znajdowane są zarówno w grobach mężczyzn jak i kobiet, częściej jednak w tych pierwszych. Datowane są od fazy A2 (ryc. 5), poprzez przełom fazy A2 i A3 (ryc. 6), fazę A3 (ryc. 7 i 8), fazę A3/B1 (ryc. 9 i 10) do początku fazy B1 (ryc. 11). Najczęściej spotykane są w fazach A3 i A3/B1, a więc w drugiej połowie I w. przed Chr. oraz początkowi I w. po Chr. Znajdowane są zarówno w grobach mężczyzn jak i kobiet, ale częściej w tych pierwszych (tab. 1). Długość głowni noży nie ma znaczenia chronologicznego ani terytorialnego (tab. 1, mapa 2). Wyróżnić można dwa wyraźne skupiska tych zabytków. Pierwsze, zachodnie, obejmuje obszar południowej Wielkopolski i Dolnego Śląska, drugie zaś, wschodnie znajduje się na Mazowszu (ryc. 14). <br></br> Ze względu na relatywnie dużą liczbę (skatalogowano trzydzieści siedem egzemplarzy) uznać należy je za formy charakterystyczne dla wczesnych faz kultury przeworskiej, gdzie też upatrywać należy ich genezy. Największa liczba (siedem egzemplarzy) znana jest z cmentarzyska w Oblinie, pow. garwoliński, gdzie datowane są na wszystkie fazy chronologiczne ich występowania, tj. od fazy A2 do B1. Z tego powodu dla omawianych form noży proponuję nazwę typ Oblin. <br></br> Duża precyzja ich wykonania (dotyczy to znanych mi z autopsji egzemplarzy ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie), obecność otworów i nitów [ang. rivets] w trzpieniach [ang. tangs] rękojeści, wskazują na funkcjonowanie w I w. przed Chr. i w samym początku I w. po Chr. wyspecjalizowanych warsztatów potrafiących wykonywać dość skomplikowane projekty. Zanik noży omawianej konstrukcji zbiega się z końcem wytwarzania ceramiki toczonej na kole w tym okresie kultury przeworskiej. Oba te krańcowe zjawiska wiązać można z załamaniem rynków handlowych wynikającym z upadku szeroko rozumianej Celtyki i brakiem miejsca na obszarach na północ od Karpat dla funkcjonowania wyspecjalizowanych warsztatów rzemieślniczych.
Knives as an artefact category have rarely been the subject of dedicated studies. There have been attempts at their categorisation and typology, but the large scale of their occurrence and relative similarity of forms discovered did not allow a comprehensive approach for the individual archaeological cultures. The same difficulty applies to the Przeworsk Culture, which yielded an enormous number of iron objects, and not just in comparison with other cultures of European Barbaricum. Before the main discussion of the issue at hand, it is worth it to clarify the terminology, as the individual knife parts have been referred to by different terms in various publications, which is surely the cause of some confusion (Fig. 1, 2). <br></br> One of the knife categories in the Przeworsk Culture consists of specimens with handles reinforced with ferrules made from an iron strip, dated to the Late Pre-Roman Period and the early phase of the Roman Period. They can be distinguished from knives with pseudo-ferrules, that is fittings without an inner opening but tightly attached to the tang, which were a kind of a bolster for the handle (Fig. 4). This knife category still needs to be catalogued and discussed separately. <br></br> Ferrules reinforcing the front of the knife handle are oval or almond-shaped; other shapes are rare. They are made from a thin, narrow, iron strip. Handle rivets further from the blade are wider than the ferrules, which indicates deliberate moulding of the handle shape. Przeworsk Culture knives of such a design have blades of varying lengths, from very long (over 20 cm) to short (10 cm and fewer). They are found in both male and female graves, although they are more common in the former (Fig. 14). They are dated from phase A2 (Fig. 5) through the transition between phase A2 and A3 (Fig. 3) and phase A3 (Figs. 7, 8) to the end of phase A3/beginning of phase B1 (Fig. 9, 10) and early phase B1 (Fig. 11), being the most common in phase A3–A3/B1, that is in the second half of the 1st century BCE and the beginning of the 1st century CE. The length of the blade has neither chronological nor territorial significance (Table 1, Fig. 17). Two distinct concentrations of the artefacts in question can be distinguished. The western one covers the area of southern Greater Poland and Lower Silesia, the eastern one is located in Mazovia (Fig. 14). Due to their relatively substantial number (37 specimens have been catalogued), they should be considered forms characteristic of the early phases of the Przeworsk Culture, where they probably also originated. The largest number (seven specimens) is known from the Oblin cemetery, Garwolin County, where they are dated to all the chronological phases of their occurrence, i.e., from phase A2 to phase B1. For this reason, I propose to designate the knife form under discussion as type Oblin. The great precision of workmanship (this applies to the specimens from the State Archaeological Museum in Warsaw I examined personally), the presence of openings and rivets in the handle tangs indicate that highly specialised workshops capable of creating fairly complicated designs operated in the 1st century BCE and the very beginning of the 1st century CE. Those specialised knife-making workshops vanished around the turn of the era. This coincides with the disappearance of workshops manufacturing wheel-thrown pottery near Cracow, which, according to Tomasz Bochnak, was due to the fall of the so-called Celtic circle – the collapse of markets and travel routes. As a result, the conditions for the functioning of highly specialised workshops would also cease to exist. Perhaps the abandonment of manufacture of fairly complicated – and likely relatively more expensive – knives is another manifestation of the then economic destabilisation within the entire area of the Przeworsk Culture.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2022, LXXIII, 73; 73-107
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Not only the Tisa River basin. The martial activities of the Przeworsk culture peoples and their allies in the Roman Period
Autorzy:
Kontny, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2042474.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Przeworsk culture
warfare
Barbaricum
sacrificial sites
retinue
Opis:
The author presents the movements of the Przeworsk culture warriors basing on written and archaeological sources but utilizes also the results of anthropological research. The warriors participated in military enterprises, viz. the raids but also more important ventures aimed at different areas (i.a. to the north – Vimose on Funen, and south-east – Čatyr Dag on Crimean Peninsula). Anthropological studies suggest that what was important for them was not the permanent direction, but tantalizing goals accomplishable in a military way. Possibly the warriors participated in retinues, also multi-ethnical ones, as described by Tacitus. It seems possible that the Przeworsk culture warriors occasionally collaborated with the Balts, but also the Wielbark culture warriors. Whether they occupied a privileged position among the Barbarians is still uncertain, but the Przeworsk culture forms of weapons imported and imitated in neighbouring cultures seem to suggest that for a long time they were treated as ‘role model’ warriors. The loss of their leading military impact in the Younger Roman Period should be linked with the increasing position of the Scandinavians with their well-equipped and stratified armies, probably fighting in the battle order. Written sources and weapons appearing as elements of grave furnishing, although not so frequent due to changes in the burial rite, suggest that it did not erase Przeworsk culture zealots from the military sphere. Detailed studies of sacrificial bog/watery sites, found in the territory of Poland, Scandinavia, and maybe also Lithuania and Latvia, have allowed finding further evidences of distant warlike expeditions.
Źródło:
Acta Archaeologica Carpathica; 2019, 54; 159-190
0001-5229
2719-4841
Pojawia się w:
Acta Archaeologica Carpathica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 27

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies