The impact of new public management on performance-based budget in Poland

In a market economy, the state fulfilling its function (e.g. in administration, education, health and social security, public security, national defense, justice, etc.) has to bear certain expenses for their implementation. At the same time, the state does not directly produce any income which would provide it with any means to carry out these tasks. Hence, using the attribute of power, out of necessity, it has to refer to the income of other subjects from the private sector, thus making the redistribution of income. The primary source of state revenue are taxes. A taxpayer, forcibly charged by the state, is interested in the best use of his transferred funds. State’s performance should therefore be focused on ensuring the effectiveness of the management of collected public funds. Thus, the necessity for public administration is management based on respecting the principles of rationalization and the purpose of public expenditure, taking into account the liability (for specific performance), while guaranteeing the legality of the actions taken. Such conditions require not only a good measurement of the results, but above all, clearly defined aims and well-defined resources necessary to achieve them. The purpose of this article is to present the transformation of Polish public finance sector initiated by the Polish accession to the European Union and the need to implement the mechanisms resistant to the effects of economic crises to public sector.

W gospodarce rynkowej państwo spełnia swoje funkcje (na przykład w administracji, edukacji, funkcję bezpieczeństwa zdrowotnego i socjalnego, bezpieczeństwa publicznego, obrony narodowej, sprawiedliwości etc.) i musi ponieść pewne koszty ich implementacji. Jednocześnie państwo nie wytwarza żadnych dochodów, które pozwoliłyby na realizację tych zadań. Dlatego też, wykorzystując atrybut władzy, z konieczności, musi odnosić się do dochodów innych podmiotów z sektora prywatnego, co powoduje redystrybucję dochodów. Podstawowym źródłem dochodów państwa są podatki. Obciążony przez państwo podatnik jest zainteresowany jak najlepszym wykorzystaniem przekazywanych przez siebie środków. Dlatego też działania państwa powinny być ukierunkowane na zapewnienie skuteczności zarządzania zgromadzonymi funduszami publicznymi. Zatem koniecznością dla administracji publicznej jest zarządzanie oparte na poszanowaniu zasad racjonalizacji i celowość wydatków publicznych, uwzględniające odpowiedzialność (dla określonej efektywności) przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności z prawem podejmowanych działań. Takie warunki wymagają nie tylko dobrego pomiaru wyników, lecz także przede wszystkim jasno określonych celów i ściśle określonych zasobów niezbędnych do ich osiągnięcia. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie transformacji polskiego sektora finansów publicznych, zainicjowanej przez akcesję Polski do Unii Europejskiej, i potrzeby wdrożenia do sektora publicznego mechanizmów odpornych na skutki kryzysów ekonomicznych.