Czynniki wyboru modelu świadczenia usługi lokalnego transportu w Polsce

Artykuł prezentuje czynniki wyboru modelu świadczenia lokalnego transportu zbiorowego w Polsce w 2017 roku. Jest to pierwsze przekrojowe badanie ilościowe, które zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie 1089 gmin, spośród których 382 świadczą usługę w jednym z trzech modeli: kontraktowania, współpracy lub korporatyzacji. Większość samorządów nie angażuje w ten proces zasobów własnych, najczęściej gminy występują w roli regulatora rynkowej podaży, kontraktując usługę z prywatnym przedsiębiorcą. Gminy charakteryzują się pragmatycznym podejściem podczas świadczenia usługi – ograniczają angażowanie zasobów własnych oraz włączają się w powiązania funkcjonalne w obszarach metropolitalnych. Bogatsze i gęściej zaludnione miasta inwestujące swoje zasoby korzystają z pozwalającego na zachowanie większej kontroli politycznej modelu korporatyzacji. Przedstawione wyniki badania są użyteczne w procesie podejmowania decyzji o sposobie świadczenia usługi lokalnego transportu – wskazują cechy, jakimi charakteryzują się gminy, które w 2017 roku korzystały z jednego z trzech modeli.

The article presents the factors influencing the choice of local transport delivery modes in Poland. It is the first quantitative study conducted on a representative sample of municipalities since the 1990s, and it concerns three service delivery modes: contracting-out, cooperation, and corporatization. Most local governments do not invest their own resources to deliver local transport, but rather act as a private market supply regulator and contract the service out to private enterprises. Some of them act based on functional connections within metropolitan areas, joining forces with other local governments. More affluent and densely populated cities opt for corporatization, which gives them greater political control over the delivery process. The presented results are useful for decision-makers who have to select the mode of local transport service provision, as they characterize the municipalities which, in 2017, chose one of the three analyzed modes.