M. A. Krąpca filozoficzna koncepcja prawa

CEL NAUKOWY: Przedstawienie filozoficznych podstaw rozumienia prawa w oparciu o wizję człowieka jako spotencjalizowanej osoby, sformułowaną przez M.A. Krąpca. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Współcześnie obserwujemy zdecydowany deficyt rozważań odnośnie filozoficznych podstaw prawa. W celu jego przezwyciężenia należy oprzeć się na rezultatach bazowych dyscyplin filozoficznych: metafizyki oraz antropologii filozoficznej. W niniejszym artykule ukazano, poprzez analizę i syntezę systemową (przy wykorzystaniu techniki badań literaturowych), filozoficzną teorię prawa sformułowaną przez M.A. Krąpca, kontynuatora tradycji filozoficznej Arystotelesa i Tomasza z Akwinu. PROCES WYWODU: Kluczowe dla zaprezentowanej w artykule koncepcji jest filozoficzne ujęcie dobra wspólnego rozumianego personalistycznie, jako analogicznie wspólny wszystkim ludziom cel: aktualizacja potencjalności osobowych człowieka, a więc rozwój moralny, wolitywny i twórczy każdego człowieka. W myśl tej koncepcji przyporządkowanie poszczególnych osób dobru wspólnemu jest podstawą rozumienia prawa jako międzyosobowej relacji nacechowanej powinnością działania (lub zaprzestania działania) ze względu na to przyporządkowanie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Prawo naturalne, z jego naczelnym nakazem „czyń dobro, a unikaj zła”, jawi się jako najwyższa norma ludzkiego postępowania i podstawa obowiązywalności prawa stanowionego. Nakaz prawa pozytywnego sprzeczny z prawem naturalnym (a więc godzący w dobro osób) przestaje mieć charakter wiążący. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zaprezentowana w artykule koncepcja M.A. Krąpca, akcentująca związek porządku prawnego z dobrem osoby ludzkiej, pozwala wskazać na podstawy i zarazem granice obowiązywania prawa pozytywnego. Może zatem odegrać doniosłą rolę w przezwyciężeniu wspomnianego deficytu w zakresie filozoficznych podstaw prawa, tym samym zabezpieczając stanowienie prawa przed dowolnością.