Конфессиональная политика генералов-губернаторов виленских в 1860–1870-х годах

Po upadku Powstania styczniowego na Litwie i Białorusi nastąpiła zasadnicza zmiana w polityce religijnej władz rosyjskich. W tworzeniu nowej polityki ważną rolę odegrali wileńscy generał-gubernatorzy. Kościół i duchowieństwo katolickie uznano za najważniejsze bastiony kultury polskiej i łacińskiej, dlatego wobec ludności katolickiej narzucono represyjną politykę religijną. Represje i restrykcje wobec Kościoła Katolickiego przybrały postać likwidacji diecezji mińskiej, likwidacji kościołów i klasztorów katolickich oraz nałożenia licznych zakazów i ograniczeń praktyk religijnych. W wyniku nowej polityki nastąpił drastyczny spadek liczby katolików, a także zmniejszenie liczebności duchowieństwa oraz degradacja społeczna i ekonomiczna Kościoła. Przeciwne cele i zadania postawiono Cerkwi Prawosławnej. Władze rosyjskie wspierały tworzenie nowych parafii, budowę kościołów, zakładanie klasztorów, rozszerzenie stanu posiadania i uposażenia księży. W latach 60-ch i 70-ch XIX wieku intensywnie forsowany był program powrotu Litwy i Białorusi do ich rosyjskich korzeni, który zakładał, że wiara prawosławna będzie główną podstawą budowania nowej tożsamości narodowej, kulturowej i politycznej. Największą ofiarą tego programu była ludność polska, kultura polsko-łacińska i Kościół Katolicki.