Au carrefour de la médecine et de la littérature : Thomas Sonnet de Courval et Louis de Caseneuve

W niniejszym artykule zestawiono i porównano dwóch lekarzy-humanistów, którzy żyli i tworzyli w pierwszej połowie XVII wieku. Interesując się jednocześnie literaturą i medycyną, pozostawili oni po sobie dzieła ukazujące wielorakość składników kultury tamtego okresu. Choć specjalizowali się w różnych gatunkach literackich, w satyrze i w emblemacie, to obaj wykorzystali teorię czterech płynów ustrojowych w oryginalny i właściwy sobie sposób. Pierwszy z nich, Thomas Sonnet de Courval (1577-1627), zastosował tę teorię w kontekście tradycyjnego sporu o kobietę do wyjaśnienia sporów małżeńskich, dając po raz pierwszy nie wartościującą, lecz naukową ich wykładnię. Drugi z autorów natomiast, Louis de Caseneuve (1577-1627), starał się uwypuklić dominujące cechy każdego z czterech temperamentów po to, aby za pomocą alegorii i mnemotechniki ułatwić zapamiętywanie doktryny fizjologicznej. Utwory tych dwóch humanistów stanowią tym samym interesujący przykład przenikania medycyny do sztuki literackiej w epoce późnego Renesansu.

This study considers and compares two humanist physicians who lived and were actif in the first half of the 17th century. Both of them interested in literature and medicine created works that testify to the multifaceted culture of the period. Within two different literary genres, satire and emblem, and in their own distinctive way, they deal with the doctrine of the four temperaments. Thomas Sonnet de Courval (1577-1627) perceives the theory from the perspective of the contemporary literary “Debate on Women” which discussed the institution of marriage, and gives not an axiological, but a scientific explanation of the issues raised. On the other hand, Louis de Caseneuve (1577-1627) tries to stress dominant features of the four temperaments in order to facilitate memorizing the physiological doctrine through allegory and mnemotechnics. The works of these two authors are interesting examples of how medicine and literature are interwoven in the humanist culture of the late Renaissance period.