Przemiany przestrzenne a wykorzystanie środków unijnych – na wybranych przykładach Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego

W artykule przeanalizowano wpływ wykorzystania środków unijnych na przemiany przestrzenne gmin, których głównym ośrodkiem jest małe miasto lub miejscowość bez praw miejskich, lecz o miejskim charakterze. Badaniami objęto trzy gminy (Lanckoronę, Słomniki i Alwernię), które wykazują odmienny charakter funkcjonalno-przestrzenny. Głównymi ośrodkami gmin są: Lanckorona (miejscowość o charakterze turystycznym i rekreacyjnym), Słomniki (pełnią funkcję obsługi otaczających je terenów rolnych) i Alwernia (miasteczko o charakterze przemysłowym). Przedłożone przez powyższe gminy wnioski o wykorzystanie unijnych subwencji zestawiono zarówno pod kątem skuteczności (wnioski przyznane–wnioski odrzucone) oraz pod kątem ich przestrzennego charakteru (inwestycje punktowe, inwestycje liniowe i inwestycje kompleksowe). W niniejszym artykule przy pomocy przykładów zobrazowano także przestrzenne oddziaływanie realizowanych inwestycji, a następnie sformułowano spostrzeżenia dotyczące wykorzystania środków unijnych oraz oddziaływania realizowanych przy ich pomocy inwestycji zarówno obecnie, jak i w dalszej perspektywie czasowej.

This paper analyses the effect of using EU funds for spatial transformations of urban-rural communes, rural communes and small towns (main commune’s centre). The research included three communes (Lanckorona, Słomniki and Alwernia) which feature different functional and spatial character. Lanckorona is a place of tourist and recreation nature, Słomniki support the surrounding agricultural areas, and Alwernia is an industrial location. The applications filed by the above communes for using EU subventions are summarised in terms of effectiveness (the applications accepted vs. rejected), and then the applications financed in terms of their spatial nature (spot investments, linear investments and comprehensive investments). This paper, with examples, also depicts the spatial effect of the executed investments, and then presents observations related to the use of EU funds and the effect of the investments executed with them, both at present and in the future perspective.