Przemiany ustrojowe i gospodarcze w Polsce w latach 90. XX wieku wpłynęły
na funkcjonowanie handlu w Polsce. Na rynku polskim pojawiły się nowe rodzaje
placówek handlowych, w tym centra handlowe, wpływając tym samym na zmiany w zagospodarowaniu
miast lub ich części oraz na zachowania ich mieszkańców i innych podmiotów.
W związku z powyższymi zmianami, których proces nie jest jeszcze zakończony,
w artykule przedstawiono rozwój oraz charakterystykę centrów handlowych z artykułami
FMCG w Łodzi. Głównym celem była jednak próba zastanowienia się nad wieloaspektowością
terminu „zachowania przestrzenne” często stosownym tylko do zachowań
ludności (klientów) oraz zaprezentowanie elementów związanych z tymi zachowaniami.
Zachowania przestrzenne związane z pojawieniem się w przestrzeni Łodzi centrów
handlowych podlegały i nadal podlegają zmianom. Z jednej strony jest to związane
z przekształceniami przestrzeni wynikającymi z budowy tych nowoczesnych kompleksów
i ich oddziaływaniem na otoczenie (C.H. zmieniły krajobraz wielu obszarów miasta
wpływając m.in. na zmiany w zagospodarowaniu, strukturę podmiotów gospodarczych,
inwestycje infrastrukturalne, reorganizację ruchu drogowego). Z drugiej strony ich lokalizacja
i atrakcyjność wpływają na zachowania przestrzenne i nabywcze mieszkańców.
Political and economic transformations in Poland in the 1990s influenced the
functioning of trade in Poland, also in Łódź. The Polish market saw new types of retail
outlets, including shopping centres, and, therefore, influenced the changes in the development
of cities or their parts as well as the behaviours of the residents and other
subjects. In relation to those changes that have yet to be complete this article presents
the development and the characterization of shopping centres with FMCG products (Fast
moving consumer foods) in Łódź. However, the main purpose of the work was to ponder
the multi-aspect nature of “spatial behaviours” often applied solely to the behaviours of
people (customers) and present elements associated with these behaviours.
Spatial behaviours connected with new retail outlets such as shopping centres, initially
of the 1st and 2nd generation and later of the 3rd and 4th generation appearing in Łódź
in the 1990s were and still are subject to change. On the one hand, it is connected to the transformation of space occurring as a result of building these modern complexes and their
influence on their surroundings, as even the smallest complexes are large enough to form
the areas of influence and shape the city space and even areas outside the city. Shopping
centres have transformed many cityscapes, influencing, among others, the changes in land
development, the structure of business entities (specialized retail outlets – Praktiker, Castorama,
Obi – were created in their neighbourhoods), infrastructural investments, the reorganization
of traffic. However, it should be remembered that the range, force and nature
of a shopping centre’s influence on its surroundings depends on its following features: the
location, accessibility, working hours, size, the type and form of offered services.
On the other hand, the location and attractiveness influence the spatial behaviours of
decision-makers associated with the shopping centres, city residents, the owners of business
entities, providers/customers and also, above all, the population which constitutes the
potential clients. Shopping centres, with their wide variety of offers, have been attracting
customers, and, therefore, changing migratory directions, shopping habits, the ways of
spending free time. They have created a fashion for visiting these “temples of consumption”
and, by extension, influenced the life of local people.
