Polityka fiskalna a polityka prawa

Niniejsze studium poddaje krytyce instrumentalną wizję polityki fiskalnej. Głęboką strukturą tej koncepcji jest idea homo oeconomicus, uczestnika gry rynkowej poddanego racjonalności instrumentalnej. Jednakże podstawowym problemem polityki budżetowej ujętej instrumentalnie jest zagadnienie efektywności, ze względu na niemożliwość skwantyfikowania celów publicznych, gdyż te są z reguły jakościowe. Stąd spór o istotę polityki fiskalnej staje się również problem teorii i filozofii prawa, a zamyka się m.in. w pytaniu o możliwość wpływania i sterowania rzeczywistością społeczną za pomocą normy prawnej. Powstają zatem na gruncie tej dziedziny prawoznawstwa różne koncepcje polityki prawa. Niniejsze studium opowiada się za jej dyskursywno-komunikacyjnym ujęciem.

This paper castigates an instrumental vision of a fiscal policy. A deep structure of this concept is an idea of homo oeconomicus, a participant of a market game subject to instrumental rationality. However, the main problem of the budget policy presented instrumentally is an issue of effectiveness because of impossibility of quantifying public targets, as these rules usually are qualitative. Hence, a dispute on the nature of the fiscal policy is also becoming a problem of the theory and philosophy of law which is summed up in a question about a possibility of influencing and controlling social reality by means of a rule of law. This paper is in favour of its discursive and communicative presentation.