AFRYKANIE I ICH OBECNOŚĆ W EUROPIE

Niniejsze studium prezentuje sposoby postrzegania przybyszy z Afryki przez Europejczyków, a także modele samoidentyfikacji Afrykanów osiadłych w Europie. Ujęcie historyczne ukazuje dynamikę procesów migracyjnych oraz tożsamościowych, co znajduje swój wyraz w zagmatwanej terminologii. Zjawisko egzotyzacji Afrykanów i specyficznej protekcjonalnej postawy w stosunku do nich, które przetrwało w Europie do połowy XX wieku, spowodowało, że nauki społeczne i historyczne późno zainteresowały się kategorią „Afrykanów w Europie”. Afrykanie (traktowani w kategoriach geograficznych, a nie rasowych) obecni byli na kontynencie europejskim od czasów antycznych. Rzadko wspominany jest wielowiekowy okres ich panowania na Półwyspie Iberyjskim (al-Andalus). Częściej w pamięci historycznej Europejczyków pojawiają się „czarni niewolnicy”. Coraz większe zainteresowanie badaczy budzi niezwykle złożony i ciekawy poznawczo proces przeistaczania się „czarnego tubylca” w „czarnego robotnika emigranta” oraz powstawanie nowych typów tożsamości: Afroeuropejczyka, Euroafrykanina, czarnego Francuza lub czarnego Brytyjczyka, opisywanych z perspektywy historycznej, antropologicznej lub statystycznej.

The following article presents the various perceptions towards migrants from Africa from the point of view of Europeans, as well as the self-identification of Africans in Europe. A historical framework uncovers the dynamic processes of migration and identity construction, which manifests itself in convoluted terminology. The phenomenon of rendering Africans exotic together with a specific protectionist stance towards them,which persisted in Europe until the mid-20th century, delayed the interest of the social sciences and history in the category of “Africans in Europe”. Africans, treated in geographic rather than racial categories, have been present on the European continent since antiquity. Their half-century presence on the Iberian Peninsula (al-Andalus) is rarely mentioned, whilst “black” slaves are more frequently inscribed the historical memory of Europeans. Increasingly, researchers are interested in the particularly complex and challenging process of transformation of the “black native” to the “black worker-emigrant”, as well as the rise of new identities: Afro-European, Euro-African, Black French or Black British, analysed from the historical, anthropological or statistical perspectives.