Koncepcje teoretyczne konkurencyjności międzynarodowej

W artykule podejmuje się próbę wyjaśnienia głównych przyczyn różnorodności poglądów na temat konkurencyjności, w tym szczególnie pojmowania konkurencyjności narodowej, używanej tu zamiennie z terminem konkurencyjności makroekonomicznej. Wśród tych przyczyn rozważa się: odmienne podejście do tej kwestii ze strony teoretyków ekonomii, jak również zarządzania, różne poziomy agregacji gospodarki (makro, mezo i mikro), na których analizuje się pojęcie konkurencyjności oraz, co najważniejsze, przeciwne teorie źródeł konkurencyjności wyznawane przez autorów opracowań. U podstaw trzech teorii konkurencyjności narodowej bada się kolejno: udział w rynku światowym, koszty i efektywność. Wśród tych teorii za najlepiej spełniającą wymogi dobrej teorii, takie jak: praktyczność, mierzalność i aplikacyjność, autor uznaje teorię efektywnościową, opracowaną przez M. Portera i od ponad dwudziestu lat nieustannie doskonaloną pod względem mierzalności i aplikacyjności.

The author makes an attempt to explain the main reasons for the great variety of theoretical concepts concerning competitiveness, with special focus on national (macroeconomic) competitiveness. Among the reasons considered here are: the different attitudes of macroeconomists and management scholars, the varying levels of economic activity (macro-, mezo- and microeconomic) and, most crucially, the different theories on the drivers of national competitiveness. Three economic categories are taken into account as the foundations for the theories of national competitiveness. These are: leading market position in the world economy, called here the 'shared theory', the 'low cost theory' and the 'productivity theory'. Assuming that a good economic theory should be tradable, measurable and applicable, the author believes that the productivity theory of national competitiveness best fulfils the above criteria. M. Porter and his team at HBS have been developing such a theory for at least twenty years, with special attention to its empirical verification by quantitative estimation and its applicability by economic policy.