Dysfunkcje poznawcze w zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym

The obsessive-compulsive disorder involves numerous cognitive dysfunctions, mainly of attention, spatial orientation, visual and motor coordination, movement initiation, memory (mainly spatial), as well as of frontal functions, such as working memory and executive functions, and hemispheric activation. These deficits reflect abnormalities of brain structures and their neural connections, which may occur in the early stages of brain development, as a result of noxious factors such as streptococcal infection (PANDAS). The results of current neuroimaging studies indicate that some psychopathological symptoms and cognitive dysfunctions are associated with the dysfunctions of neural circuits between orbitofrontal cerebral cortex and basal ganglia. Neuropsychological data show variable level of cognitive impairment in individual patients with obsessive- compulsive disorders: in some patients they have low, whereas in other – significant intensity. While in early stages of the illness the global cognitive disturbances are not present, the selective cognitive impairment can be observed. During the course of the illness, some cognitive disorders may increase. In the early phase of the illness the most conspicuous cognitive deficits occur in those patients who exhibit so-called “soft” neurological symptoms which reflect structural and functional abnormalities of the brain. They may be associated with worse results of pharmacological and psychotherapeutic treatment.

W zespole obsesyjno-kompulsyjnym stwierdza się liczne dysfunkcje poznawcze, głównie w zakresie uwagi, orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, inicjacji ruchu, pamięci (głównie przestrzennej), a także funkcji czołowych, takich jak pamięć operacyjna i funkcje wykonawcze, oraz aktywacji półkulowej. Deficyty te stanowią odzwierciedlenie anomalii w zakresie poszczególnych struktur mózgu oraz połączeń neuronalnych pomiędzy nimi, do których może dojść już we wczesnym okresie rozwoju mózgu, wskutek działania niekorzystnych czynników, takich jak zakażenie paciorkowcowe (PANDAS). Wyniki współczesnych badań neuroobrazowych wskazują, że za niektóre objawy psychopatologiczne i dysfunkcje poznawcze odpowiadają zaburzenia czynności kręgu neuronalnego łączącego orbitofrontalną część kory mózgowej oraz jądra podstawy mózgu. Badania neuropsychologiczne wskazują na różny stopień dysfunkcji poznawczych u poszczególnych chorych z zespołem obsesyjno-kompulsyjnym: u niektórych mają one niewielkie, a u innych znaczne nasilenie. Chociaż we wczesnych etapach choroby z reguły nie obserwuje się globalnego upośledzenia czynności poznawczych, w okresie tym najczęściej stwierdza się już deficyty wybiórcze. Wraz z czasem trwania choroby niektóre zaburzenia poznawcze mogą się nasilać. We wczesnej fazie choroby najsilniej wyrażone deficyty poznawcze występują u tych chorych, u których stwierdza się tzw. miękkie objawy neurologiczne, będące odzwierciedleniem nieprawidłowości strukturalnych i czynnościowych mózgu. Może to się wiązać z gorszymi rezultatami leczenia farmakologicznego i psychoterapeutycznego.