Stan psychiczny i jakość życia matek opiekujących się dziećmi z upośledzeniem umysłowym jako czynniki wpływające na jakość opieki - przegląd piśmiennictwa

The aim of the report is to portray the contemporary knowledge concerning mental health condition and the quality of life of mothers taking care of mentally handicapped children as factors relating to the quality of parental care. People with mental retardation have problems with adaptation to different aspects of life. Therefore a parental care is thought to be strenuous and long-lasting. Parents have to accept the fact that their children will need protection for the whole life and that children’s health condition have never been essentially improved. Medical research show that looking after mentally retarded children have negative influence both on mental health condition and the quality of life of caregivers. Such parents suffer from depression, anxiety disorders, insomnia, a feeling of guilty, loneliness and social isolation more often than parents of healthy children. There are a lot of aspects of maternal care, which seem to be stressful. They are not only factors connected with the level of functioning of a child and the health condition of a parent, but also with difficulty in finding babysitter, financial status, lack of emotional support from a partner or friends, change of future prospects and restrictions of social life. Additionally, it is important to notice that mental health condition has meaningful bearing on the quality of child protection. Researchers believe that mental disorders of mothers such as depression, anxiety, psychosis can be the causes of child neglect. As a consequence, children are affected with delayed speech, behaviour disorders, trunacy, problems with learning and personality disorders in the future. Some investigators believe that even slight symptoms of discouragement concerning mothers could be a cause of their irratibility and poor concentration abilities, which are noticed by a child.

Celem pracy jest przedstawienie aktualnej wiedzy na temat stanu psychicznego i jakości życia matek opiekujących się dzieckiem z upośledzeniem umysłowym, które są czynnikami istotnie wpływającymi na jakość opieki. Osoby upośledzone umysłowo mają deficyty w przystosowaniu się do wielu aspektów życia, dlatego praca związana z opieką nad takim dzieckiem jest żmudna i długotrwała. Rodzice muszą pogodzić się z faktem, że ich dzieci będą potrzebować opieki przez całe życie oraz że ich stan zdrowia nie ulegnie istotnej poprawie. Z wielu badań wynika, że opieka nad dzieckiem upośledzonym ma wpływ na stan psychiczny i jakość życia opiekuna. U rodziców takich dzieci częściej stwierdza się zaburzenia depresyjne, lękowe, zaburzenia snu, poczucie winy, osamotnienia oraz izolacji społecznej. Wiele aspektów opieki jest stresogennych dla matek. Są to nie tylko czynniki związane z poziomem funkcjonowania dziecka czy ze stanem zdrowia samego opiekuna. Badacze potwierdzają, że źródłem stresu są duże trudności w znalezieniu opiekunki dla dziecka upośledzonego, problemy finansowe, brak wsparcia emocjonalnego ze strony partnera i przyjaciół, zmiana planów życiowych, ograniczenie kontaktów towarzyskich. Warto zauważyć, że stan psychiczny matki wpływa znacząco na jakość samej opieki. Badacze uważają, że choroby psychiczne u matki, takie jak zaburzenia depresyjne, lękowe, zaburzenia psychotyczne, są jedną z przyczyn zaniedbywania dzieci oraz występowania u podopiecznych opóźnionej mowy, zaburzeń zachowania, unikania szkoły, problemów z nauką oraz zaburzeń osobowości. Według niektórych nawet niewielkie uczucie zniechęcenia u matki doświadczane w codziennym życiu jest przyczyną zwiększonej drażliwości i zaburzeń koncentracji, które są dostrzegane przez dziecko.