Relacje z rodzicami i rówieśnikami - ich wpływ na funkcjonowanie adolescentów

The article presents interpersonal relationship issues related to the period of adolescence and their influence on social functioning, mental health and self-perception of adolescents. To begin with, interpersonal relationships are outlined and their various characteristics are presented. Relationships and their influence on the later functioning of teens are presented with reference to J. Bowlby’s attachment theory, which was develop by Mary Ainsworth. This theory emphasizes the importance of early caregiver (parent) – child relationship for the development of personality and the social functioning of the child. The article describes adolescence period and in particular presences the relationships with parents and peers during this period, with emphasis on their changing nature. Authors concentrate mainly on the differences in the relationship between adolescence and their parents and peers. The relationships with mother, father and peers are discussed in separate chapters and are presented in the context of social functioning, mental health and self-perception. Numerous pieces of research and case studies are presented and they show the relation between early interaction patterns and the later functioning of teens. Authors also presented case studies showing connection between early patterns of relationships and present self-assessment, self-perception general functioning of young person. Both researches and case studies support the fundamental importance of positive relationships with parents and peers in the adolescence.

W artykule zaprezentowano problematykę dotyczącą relacji w okresie adolescencji oraz wyjaśniono, jaki jest ich wpływ na funkcjonowanie społeczne, zdrowie psychiczne i obraz siebie dorastającej młodzieży. W części wstępnej wyjaśniono, czym są relacje interpersonalne, jakie jest ich znaczenie oraz dokonano ich krótkiej charakterystyki. Zagadnienie relacji oraz ich wpływu na dalsze funkcjonowanie młodych osób przedstawione zostało głównie z punktu widzenia teorii przywiązania J. Bowlby'ego, którą następnie rozwinęła Mary Ainsworth. Teoria ta akcentuje znaczenie wczesnych interakcji opiekuna (rodzica) z dzieckiem zarówno dla dalszego rozwoju osobowości, jak i funkcjonowania społecznego. Artykuł prezentuje także problematykę związaną z okresem dorastania, a w szczególności specyfikę relacji z rodzicami i rówieśnikami w tym okresie. Skoncentrowano się głównie na różnicach zachodzących w relacjach pomiędzy dorastającymi młodymi osobami a ich rodzicami i rówieśnikami. Dla zachowania większej przejrzystości artykułu poszczególne rozdziały opisują oddzielnie relacje z rodzicami, z uwzględnieniem różnicy w relacji z matką i ojcem, oraz z rówieśnikami w kontekstach funkcjonowania społecznego, zdrowia psychicznego oraz samooceny. Przedstawiono liczne przykłady badań, które dotyczą związku między rodzajem przywiązania rodzica do dziecka a wpływem tego kontaktu na dalsze funkcjonowanie jednostki w okresie adolescencji. Zaprezentowano także przykłady z praktyki klinicznej ilustrujące związek między wczesnymi wzorami interakcji a aktualną samooceną, obrazem siebie, ogólnym funkcjonowaniem młodej (hospitalizowanej) osoby. Zarówno badania, jak i obserwacje kliniczne potwierdzają fundamentalne znaczenie, jakie ma posiadanie pozytywnych relacji z rodzicami oraz z rówieśnikami w okresie dorastania.