Nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 3 grudnia 2010 roku – analiza socjologiczno-prawna

The mental health protection act has been operating in the Polish legal system for less than seventeen years. This act has been revised three times so far. Subsequent changes to the law referred to: clarifying the rules of admission to hospital without patients’ consent, introduction of the institution of Ombudsman for the Psychiatric Patient Right Protection, assumptions of the National Mental Health Protection Program etc. This year’s fourth amendment to the act does not introduce changes that could be called revolutionary. However, this act adds significant issues which may be important for everyday functioning of patients and medical staff. These changes deal especially with such issues as: compulsory sychiatric hospitalisation in the petition mode, the use of the direct coercion, clarification of the competence of the above mentioned Ombudsman, and undertaking new measures to promote mental health. Especially with respect to the issues of direct coercion you can see significant changes, which include in particular authorization of medical emergency workers to use immobilization and hold. It is also important that at the moment only the courts decide on all forms of forced transportation to the hospital or nursing home. Taking up the analysis of the above act, it is worth to make a preliminary assessment of the proposed changes. It is worth to considering, whether the proposed changes will have a positive impact on the functioning of both patients and medical staff. Not less important is considering whether presently some major issues can be perceived that have not been covered by the amendment.

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego funkcjonuje w polskim systemie prawnym od niespełna siedemnastu lat. Akt ten był do tej pory trzykrotnie nowelizowany. Kolejne zmiany ustawy mówiły o: doprecyzowaniu zasad przyjęcia pacjenta do szpitala bez jego zgody, wprowadzeniu instytucji Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, założeniach Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego etc. Tegoroczna czwarta nowelizacja ustawy nie zakłada zmian, które można by określić mianem rewolucyjnych. Omawiany akt wprowadza jednak istotne zapisy, które mogą mieć znaczenie dla codziennego funkcjonowania zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego. Zmiany te dotyczą zwłaszcza takich zagadnień, jak: procedura hospitalizacji w trybie wnioskowym, stosowanie przymusu bezpośredniego, doprecyzowanie kompetencji ww. Rzecznika oraz podjęcie nowych działań w zakresie promocji zdrowia psychicznego. Szczególnie w odniesieniu do kwestii przymusu bezpośredniego można dostrzec istotne zmiany, do których zaliczyć należy przede wszystkim upoważnienie ratowników medycznych do stosowania unieruchomienia oraz przytrzymania. Istotne jest także, iż w chwili obecnej wyłącznie do sądu należy decyzja o wszelkich formach przymusowego transportu do szpitala lub też domu pomocy społecznej. Podejmując się analizy wspomnianej ustawy, warto spróbować dokonać wstępnej oceny zaproponowanych zmian. Warto zastanowić się, czy proponowane zmiany wpłyną pozytywnie na codzienne funkcjonowanie zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego, a także czy w chwili obecnej dostrzec można istotne kwestie, które nie zostały uregulowane w omawianej nowelizacji.