Analiza wartości odżywczej i kosztów diety bezglutenowej w porównaniu do standardowej racji pokarmowej

Wprowadzenie. Dieta bezglutenowa jest podstawową metodą postępowania terapeutycznego w celiakii. Pacjent, stojąc przed koniecznością wyeliminowania glutenu z diety, teoretycznie może wybierać pomiędzy produktami naturalnie bezglutenowymi lub produktami bezglutenowymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Pomimo dobrej dostępności produktów bezglutenowych wciąż istnieją problemy związane ze zbilansowaniem takiej diety, jak również jej kosztem. Cel. Celem pracy była ocena zawartości wybranych składników pokarmowych oraz oszacowanie kosztów diety bezglutenowej z wykorzystaniem dostępnych na polskim rynku produktów naturalnie bezglutenowych oraz bezglutenowych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego w odniesieniu do diety zwyczajowej. Materiał i metody. Do analizy wybrano całodzienną modelową rację pokarmową na poziomie 2000 kcal, którą następnie zmodyfikowano pod kątem zamiany produktów zbożowych na produkty naturalnie bezglutenowe oraz bezglutenowe środki spożywcze zgodnie z założeniami diety bezglutenowej. Oceniono zawartość wybranych składników pokarmowych dostarczanych przez produkty zbożowe tradycyjne oraz ich bezglutenowe zamienniki. Analizy kosztów racji pokarmowych dokonano w oparciu o cenniki firm oferujących produkty bezglutenowe oraz uśrednione ceny produktów spożywczych z warszawskich supermarketów. Wyniki. Wykazano, że koszt bezglutenowej racji pokarmowej przy założeniu wyłącznie zamiany tradycyjnych produktów zbożowych wzrasta o prawie 30%. Przy podobnej ilości energii oraz węglowodanów ogółem, bezglutenowe zamienniki produktów zbożowych wnoszą do racji pokarmowej zdecydowanie mniejszą wartość odżywczą w odniesieniu do białka, żelaza, cynku, magnezu, tiaminy oraz błonnika pokarmowego przy jednoczesnej wyższej zawartości tłuszczu. Wnioski. Dostępne w handlu produkty bezglutenowe są znacznie droższe od odpowiadających im glutenowych produktów tradycyjnych. Zamiana produktów tradycyjnych na ich bezglutenowe odpowiedniki powoduje istotne obniżenie wartości odżywczej diety.

Introduction. A gluten-free diet is the only method of therapeutic treatment of celiac disease. A patient in need of eliminating gluten from the diet can theoretically choose between the naturally gluten-free products, or gluten-free products for particular nutritional purpose. Despite good access to gluten-free products, there are still problems with balancing the diet, as well as its cost. Aim. The aim of this study was to evaluate the nutritional value and the costs of a gluten-free diet with naturally gluten-free products, and products for particular nutritional purposes available on the Polish market in relation to the standard diet. Materials and methods. The standard daily food ration (SDFR) of 2,000 calories and its modification (conversion of cereal products to gluten-free products in SDFR) were analyzed. Contents of selected nutrients provided by traditional cereals and their gluten-free alternatives were compared. Cost analysis of food rations were based on the price lists of companies offering gluten-free products, and the average prices of food in supermarkets in Warsaw. Results: The cost of a gluten-free food ration, assuming only the conversion of traditional cereal products, increased by almost 30%. With a similar amount of energy and total carbohydrates, gluten-free cereal substitutes contributed a much smaller nutritional value in relation to protein, iron, zinc, magnesium, thiamine and fibre, and with a higher fat content. Conclusions. Commercially available gluten-free products are much more expensive than the equivalent traditional gluten products. Replacement of traditional products for their gluten-free counterparts significantly reduces the nutritional value of the diet.