The new model of the state – the constitutional position of the president in the April Constitution of 1935

The March Constitution of 1921, which was to set the framework of a democratic state, but turned out to be an act that would not fit into the balance of power in the state. As a result of the crisis of Polish parliamentarism and the political situation in Europe, the desire to change the system quickly increased. The effect of this was the adoption of the April Constitution April 23, 1935. It was supposed to constitute a kind of compromise between authoritarian and nationalistic tendencies – which in Polish society raised wider opposition and liberalism, which in Polish political conditions did not gain support. The April Constitution denied the classical principle of the division of powers. It was replaced by the principle of concentration of power in the person of the president. This was due to the need to adjust the authoritarian system to the new concept of power and to remodel a decision center that would concentrate the process of governance in all the most important state matters. Centralization of power in the person of the president was aimed at strengthening the state, especially in international relations, and was in line with trends visible in other European countries. In emerging concepts of political changes, the president was perceived as the only organ that implemented the legal order and the superior of the state. The article is to bring the problem of the functioning of the power structure under the April constitution.

Konstytucja marcowa z 1921 r., która miała wyznaczać ramy demokratycznego państwa, jednak okazała się aktem nieprzystającym do układu sił w państwie. W wyniku kryzysu polskiego parlamentaryzmu oraz sytuacji politycznej w Europie szybko wzrastało dążenie do zmiany ustroju. Efektem tego było uchwalenie 23 kwietnia 1935 r. konstytucji kwietniowej. Miała ona stanowić swoisty kompromis między tendencjami autorytarnymi i nacjonalistycznymi – które w polskim społeczeństwie budziły w szerszym wymiarze sprzeciw oraz liberalizmem, który w polskich warunkach ustrojowych nie zyskał poparcia. Konstytucja kwietniowa zanegowała klasyczną zasadę podziału władzy. Zastąpiono ją zasadą koncentracji władzy w osobie prezydenta. Wynikało to z potrzeby dostosowania ustroju autorytarnego do nowej koncepcji władzy oraz przemodelowania ośrodka decyzyjnego, który koncentrowałby proces rządzenia we wszystkich najważniejszych sprawach państwa. Centralizacja władzy w osobie prezydenta miała na celu wzmocnienie państwa, zwłaszcza w stosunkach międzynarodowych oraz była zgodna z tendencjami widocznymi w innych państwach europejskich. W pojawiających się koncepcjach zmian ustrojowych prezydent był postrzegany jako jedyny organ urzeczywistniający porządek prawny i zwierzchnik państwa. Artykuł ma przybliżyć problematykę funkcjonowania struktury władzy na podstawie konstytucji kwietniowej.