Prawo do sądu jako prawo jednostki i jako gwarancja horyzontalnego działania praw i wolności

Artykuł analizuje prawo do sądu jako jedno z praw osobistych, które podlega ograniczeniom na warunkach wskazanych w Konstytucji oraz jako gwarancja horyzontalnego działania innych praw i wolności. Omawiane są w tym kontekście cztery elementy składające się na prawo do sądu, a mianowicie prawo dostępu do sądu, prawo do odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej, prawo do uzyskania ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy oraz prawo do odpowiednio ukształtowanego ustroju organów państwowych wymierzających sprawiedliwość. Prawo do sądu podlega bezpośredniemu stosowaniu, chyba że Konstytucja stanowi inaczej. Może ono przybrać postać stosowania samoistnego Konstytucji, współstosowania Konstytucji i ustawy (lub innego aktu normatywnego) oraz stosowania kolizyjnego. W ramach pozytywnych obowiązków państwa mieści się obowiązek zapewnienia prawa do sądu na wypadek naruszenia praw konstytucyjnych przez inne podmioty, w tym również podmioty prywatne.

The article discusses a right to a fair trial as a personal right that is a subject to limitations provided by the Constitution and as a guarantee of the horizontal application of rights and freedoms. The author analysis four elements of a right to a fair trial, namely a right of access to a court, a right to due process, a right to the final decision and a right to a proper judicial system. A right to a fair trial is applied directly, unless the Constitution provides otherwise. Its three forms are distinguished, namely autonomous application of the Constitution, co-application of the Constitution and a statute (or another normative act) and control application. Among positive obligations of the State there is the duty to ensure a right to a fair trial in case of the violation of constitutional rights by other subjects, including private subjects.