A tale of two UK’s European referendums. Some remarks on British history, politics and the constitution

The two European referendums of 1975 and 2016 are examined in their historical, political and constitutional context. The paper provides a short account of United Kingdom’s accession and participation in the European Union. The uneasy relationship with the EU is shown, with reference to political process of negotiating Britain’s position in the Union. Some political, economic and cultural factors that have shaped British attitudes towards European integration are analysed. A legislative framework for both referendums is described and the dynamics of pre-referendum debates and campaigns are discussed. The political implications of ‘Leave’ vote (in favour of Brexit) are indicated. Finally, certain constitutional and legal issues surrounding UK withdraw-al from the EU are considered, also in the context of the doctrine of parliamentary sovereignty.

Referendum w sprawie pozostania lub opuszczenia Unii Europejskiej, przeprowadzone 23 czerwca 2016 r., okazało się być przełomowym momentem w historii brytyjskiego państwa. Po ponad 40 latach członkostwa w instytucjach integracji europejskiej Brytania rozpoczyna zupełnie nowy rozdział zarówno w relacjach ze swoimi europejskimi partnerami, jak też w kształtowaniu własnego porządku prawnego. Artykuł przedstawia kontekst historyczny oraz uwarunkowania polityczno-prawne, które sprawiły, że drugie referendum unijne przyniosło zupełnie inny wynik niż to pierwsze, z 1975 r. Dynamika procesów integracji europejskiej miała kluczowy wpływ na wydarzenia na scenie politycznej Zjednoczonego Królestwa, a te z kolei generowały określone zmiany w systemie ustrojowo-prawnym. Omówione zostały pokrótce przekształcenia legislacyjne, które warunkowały przeprowadzenie obu referendów, kampanie referendalne i towarzyszące im debaty oraz implikacje konstytucyjne wynikające ze specyfiki brytyjskiego ustroju.