Polish Electoral System to the European Parliament: Drawbacks and Alternatives

The Polish electoral system to the European Parliament has been criticized for as long as it has been in operation; that is, uninterruptedly since 2004. The commonest objections and criticisms concern the lack of the fixed assignment of seats to territorial districts; significant and unjustified differences in population size among districts; risk of not winning a single seat by the smallest districts; unequal territorial representation; overcomplicated and unclear mechanism of translating votes into seats and in consequence creation of an illusion of a territorial representation. However, there are at least four alternative elector - al systems which are able to eliminate all the drawbacks of the current model while war- ranting the proportional seat distribution both among electoral districts in accordance with the principle of material equality of each vote and among election committees pursuant to the requirements set for the electoral systems of the member countries by the European Union law. The aim of the paper is to compare these alternatives with the cur- rent model, pinpoint the drawbacks and advantages of each solution and indicate which criteria are optimized by the respective electoral systems.

Obowiązujący w Polsce nieprzerwanie od 2004 r. system wyborczy jest krytykowany od samego początku jego funkcjonowania. Zastrzeżenia i uwagi najczęściej dotyczą nieprzypisania mandatów na stałe do okręgów terytorialnych, nieuzasadnionych i znaczących różnic populacyjnych w obrębie okręgów, ryzyka nieuzyskania ani jednego mandatu przez najmniejsze okręgi, nierówną reprezentację terytorialną, skomplikowanie i nieprzejrzystość systemu podziału głosów na mandaty, paradoksalne podziały mandatów pomiędzy okręgi wyborcze, a w konsekwencji stwarzanie iluzji reprezentacji terytorialnej. Tymczasem istnieją co najmniej cztery alternatywne systemy wyborcze, które eliminując wszystkie wady obecnego modelu gwarantowałyby proporcjonalny podział mandatów zarówno pomiędzy okręgi wyborcze zgodnie z zasadą równości materialnej głosy, jak również pomiędzy komitety wyborcze zgodnie z wymaganiami stawianymi krajowym systemom wyborczym przez prawo europejskie. Celem tego artykułu jest porównanie tych alternatyw z obecnym modelem, wskazanie wad i zalet każdego rozwiązania oraz kryteriów optymalizowanych przez każdy z nich.