GRAMMATICAL ISSUES IN JUDICIAL INTERPRETATION – DOES LEGAL PRACTICE NEEDS LINGUISTIC THEORY? BASED ON POLISH COURTS’ DECISIONS

Most interpretational problems in law pertain to the meaning of words. However, in this paper I address problems caused in Polish courts by grammar (namely: syntax and inflexion) of legal provisions. One can distinguish five main sources of grammatical issues in judicial interpretation of law: syntax of a sentence (i.e. order of words), conjunctive words (i.e. i, lub), punctuation marks (i.e. comma, semicolon, dash), nominal grammatical categories (i.e. number, gender), verbal grammatical categories (i. e. aspect, tense, mood). Traditional Polish canons of interpretation offer no clues on how to deal with such issues, stating only that statutes should be construed in accordance with the rules of grammar. In fact, cases in which such interpretational issues occur, are decided in a highly incoherent manner. The courts tend to feel a tension between grammatical form of a provision and its purpose, function, or other extra-linguistic values. I think the main reason of such controversy is a very limited vision of grammar shared by the courts, stemmed from primary school rather than contemporary linguistic theories.

Większość problemów w interpretacji prawa tyczy się znaczenia słów zawartych w przepisach. W niniejszym tekście chciałbym poruszyć jednak problemy, które są powodowane przez gramatykę przepisów. Można wyróżnić pięć głównych źródeł tego rodzaju problemów: budowa składniowa zdania (np. szyk wyrazów), spójniki (np. i, lub), interpunkcja (np. przecinek, średnik, myślnik), deklinacyjne kategorie gramatyczne wyrazów (np. liczba, rodzaj), koniugacyjne kategorie gramatyczne wyrazów (np. aspekt, czas, tryb). Tradycyjne polskie dyrektywy wykładni nie oferują niemal żadnych wskazówek co do radzenia sobie z tego typu problemami. Co najwyżej można spotkać się z banalnym zaleceniem, by przepisy prawa interpretować zgodnie z regułami gramatyki języka polskiego. W praktyce tego typu sprawy są rozstrzygane w sposób wysoce niekonsekwentny. Sądy często dostrzegają sprzeczność pomiędzy formą gramatyczną przepisu, a jego celem, funkcją czy innymi pozajęzykowymi wartościami. W moim przekonaniu wynika to w dużej mierze z faktu, iż wizja gramatyki, jaką dysponują jest bardzo ograniczona – wywodzi się raczej z programu szkoły podstawowej niż ze współczesnych teorii lingwistycznych.