TŁUMACZ I DZIAŁANIE TRANSLATORSKIE W SĄDZIE

Rola tłumacza w multilingwalnym kontekście sądowym jest centralna dla powodzenia komunikacji między uczestnikami postępowania. Mimo, że zadania translatorskie w sądzie wymagają szerokiej swobody działania, przedstawiciele instytucji nierzadko postrzegają tłumacza jako automatycznie działającą maszynę, której obecność może być ignorowana. Niniejszy artykuł poświęcony jest rzeczywistości tłumaczenia na sali sądowej, a przede wszystkim strategiom, jakie podejmują praktykujący tłumacze w ramach komunikacyjnych działań transkulturowych w sądzie. Wyniki obserwacji postępowań karnych z udziałem tłumaczy w austriackim sądzie ukazują kompleksowość roli i zadań tłumacza sądowego, które obejmują nie tylko pośrednictwo językowe i kulturowe, ale również koordynację interakcji sądowej. Wyniki analizy podkreślają szczególną rolę tłumacza jako aktywnego uczestnika procesu oraz eksperta od komunikacji transkulturowej i tym samym przyczyniają się do budowania świadomości odnośnie roli tłumaczy sądowych.

Court interpreters play a central and crucial role in multilingual communication between participants to the proceedings in the court room. The author points out that the interpreter is still frequently considered as a machine automatically converting a message in one language into another. The paper is devoted to the reality of court interpreting and strategies adopted by interpreters to provide successful court communication. The reasearch has been carred out in Austrian courts. It revealed that interpreters are not only intermediaries in cross-lingual and cross-cultural communication but also they often must co-ordinate court interactions. It is concluded that interpreters are active participants in court proceedings and experts in transcultural communication.

DolmetscherInnen nehmen in einem mehrsprachigen gerichtlichen Handlungskontext eine zentrale Stellung ein. Um ihre primäre Aufgabe, die Herstellung erfolgreicher Kommunikation zwischen Verfahrensbeteiligten, erfüllen zu können, benötigen sie einen breiten Handlungsspielraum. Nicht selten kommt es jedoch vor, dass InstitutionsvertreterInnen DolmetscherInnen lediglich als translatorische Maschinen betrachten, deren Anwesenheit im Gerichtssaal ignoriert werden kann. Im Fokus der vorliegenden Studie liegt die gerichtsdolmetscherische Praxis und insbesondere Handlungsstrategien, welche von aktiv tätigen DolmetscherInnen während des transkulturellen kommunikativen Handelns bei Gericht entwickelt werden. Die Analyse der Feldprotokolle von gedolmetschten Hauptverhandlungen an einem Wiener Gericht zeigt die Komplexität des translatorischen Handelns bei Gericht, das neben der Sprach- und Kulturmittlung auch die Koordination der gerichtlichen Interaktion umfasst. Die gewonnen Ergebnisse betonen die Rolle von GerichtsdolmetscherInnen als aktiven Verfahrensbeteiligten und ExpertInnen für transkulturelle Kommunikation und sollten vor allem dazu beitragen, das Bewusstsein für die Dolmetscherrolle zu steigern.