"Badania porównawcze nad totalitaryzmem nazistowskim i stalinowskim w historiografi i zachodniej. Uwagi w związku z książką Stalinizm i nazizm. Porównanie dyktatur, red. I. Kershaw, M. Lewin, Harmonia Universalis, Gdańsk 2015, ss. 437"

Fenomen dwudziestowiecznych państw totalitarnych i autorytarnych stanowi istotne zagadnienie badawcze w zachodnich naukach historycznych, politycznych, fi lozofi cznych i prawnych. Już od 1917 r. analizowano zagrożenia płynące dla cywilizacji zachodniej ze strony nihilistycznego bolszewizmu sowieckiego. W przedwojennej Europie istotnym problemem okazał się szybko wzrost tendencji autorytarnych i faszystowskich (Włochy, Europa Środkowo-Wschodnia, Hiszpania). Nową jakość stanowiła III Rzesza A. Hitlera, zaliczana do dyktatur o charakterze otwarcie totalitarnym. Badania nad bolszewizmem, faszyzmem i nazizmem były prowadzone w przedwojennym świecie zachodnim przede wszystkim przez emigrantów wschodnioeuropejskich, a po 1933 r. również przez wybitnych emigrantów niemieckich.