PARANOJA I SADYZM INSTYTUCJI. O BIESIADZIE U HRABINY KOTŁUBAJ WITOLDA GOMBROWICZA

Artykuł prezentuje „bliskie czytanie” (close reading) opowiadania Biesiada u hrabiny Kotłubaj Witolda Gombrowicza z jego debiutanckiego tomu Pamiętnik z okresu dojrzewania z 1933 roku. Zasadza się na dwóch na dwóch konceptach teoretycznych: z jednej strony jest to narracja paranoiczna w znaczeniu, jakie nadała temu pojęciu Eve Kosofsky Sedgwick, a z drugiej strony – sadyzm (jako niekomplementarny w stosunku do masochizmu) w znaczeniu Gilles’a Deleuze’a (z eseju Chłód i okrucieństwo). Autor poszukuje subwersji społecznej w tej groteskowej wizji obrazów klas u Gombrowicza i odnajduje ją w sadyzmie instytucji arystokracji, która przesuwa głównego bohatera opowiadania na „pozycję paranoiczną”.

The article offers a close reading of Witold Gombrowicz’s short story Banquet at Countess Kotłubaj’s from his debut collection Memoirs from a Time of Immaturity (later published under the title Bakakaj or Bacacay in the English translation). It is based on two theoretical concepts: on the one hand – a paranoid plot (according to Eve Kosofsky Sedgwick 2014), on the other hand – sadism (as non-complementary to masochism) in the sense of Gilles Deleuze (from his essay Coldness and cruelty). The author is looking for social subversion in the grotesque images of class and finds it in the sadism of the institution of aristocracy which moves the main character into a paranoid position.