Eksklamacje (wykrzyknienia) o funkcji emotywnej w dawnych i współczesnych tekstach nabożeństwa drogi krzyżowej

Artykuł przedstawia porównanie dawnych i współczesnych tekstów pod względem funkcji i częstości występowania eksklamacji. Analiza opiera się 100 tekstach nabożeństwa drogi krzyżowej wydanych przed soborem watykańskim II i 100 współczesnych tekstach. Okazuje się, że liczba wykrzyknień znacząco spada w ciągu ostatniego stulecia. W dawnym nabożeństwie eksklamacje są liczne i urozmaicone pod względem struktury. Obecnie pojawiają się pojedynczo i w specjalnych kontekstach, zwłaszcza w stylizacji i w użyciach ironicznych. Widoczny jest wpływ innych dyskursów i gatunków oraz sytuacji komunikacyjnej. Artykuł porusza także problem wyznaczników eksklamacji w tekstach pisanych i mówionych. 

The article presents a comparison of older and more contemporary texts in respect of the functions and frequency of exclamations. The analysis is based on about 100 Polish texts used in Catholic ceremonies of the Stations of the Cross, published before the Second Vatican Council and 100 contemporary texts of the same devotional practice. It appears that the number of exclamations in contemporary texts has decreased radically. In the older material exclamations are numerous and have a variety of structures. In contemporary texts we find far fewer, usually in special contexts, especially in highly stylised and ironic ones. One can see the influence of other discourses and genres and the communicative situation as well. The paper also deals with indicators of exclamations in spoken and written texts.