Dekoracja iluminatorska inkunabułu Inc. I 11 ze zbiorów Biblioteki Raczyńskich. Problem ikonografii i atrybucji

W zbiorach Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu znajduje się inkunabuł Epistolae św. Hieronima wydrukowany w 1470 roku w mogunckiej oficynie Petera Schöffera (sygn. Inc. I 11). Dzieło to posiada stosunkowo bogatą dekorację iluminatorską, na którą składają się inicjały (rubrykatorskie, filigranowe i iluminowane) oraz floratury z motywami jelenia, dwóch małpek oraz ptaka. Analiza motywów zoomorficznych wykazała ich bezpośrednie powiązanie z treścią książki. Cechy formalne dekoracji iluminatorskiej pozwoliły zaś na uznanie ich wykonawcy za reprezentanta niemieckiej tradycji malarstwa książkowego, być może współpracującego z moguncką oficyną Petera Schöffera. Analogie formalne ze znanym z literatury inkunabułem Inc. 829 z Biblioteki Jagiellońskiej skłaniają jednak do alternatywnej atrybucji – anonimowemu twórcy krakowskiemu (zwanemu Iluminatorem Dekretaliów).

The collections of the Raczyński Library in Poznań include the incunabulum Epistolae by Saint Hieronimus published in the printing office of Peter Schöffer in Mainz in 1470 (call number: Inc. I 11). This work is relatively richly illuminated, having a number of decorated ornamented initials (rubrics, delicate initials and illuminated initials) as well as a border illuminations – a row of fleuron ornaments depicting a deer, two little monkeys and a bird. An analysis of the zoomorphic motifs has revealed that the zoomorphic motifs are directly related to the content of the book. An analysis of the formal features of the enlarged and decorated capital letters and the first letters of a section of the text made it possible to establish that its originator represented typical German book illumination tradition, and possibly even cooperated with the Mainz-based printing office of Peter Schöffer. A number of certain formal analogies with the incunabulum Inc. 829, currently held at the Jagiellonian Library and widely addressed in the literature, suggest however an alternative attribution, namely that of an anonymous Cracow-based artist (known as the Illuminator of the Decretalia).