Molekularne czynniki adhezyjne w szerzeniu się nabłonkowego raka jajnika

The process of spread of epithelial ovarian cancer is associated with molecular mechanisms including cellular surface receptors, basal membrane components, intercellular adhesion molecules and cell-derived signals. The key role in cellular adhesion and its motility is played by E-cadherin and catenins. Expression of the cadherin – catenin complex decreases in parallel with progressing clinical stage of ovarian cancer. At the same time, re-expression of this complex is associated with dissemination of the neoplasm over peritoneal surface. Changing expression or dysfunction of receptors for integrins and their association with molecules of extracellular matrix (ECM) is closely correlated with tumour progression and/or its metastatic potential. The lysophosphatidic acid mediates laminin-dependant migration of cells by the autocrine local mechanism. The first step in formation of metastases is degradation of collagen type IV, as well as activation of metalloproteinases and pro-angiogenic factors, whose increased expression is seen in ovarian cancer cells. Adhesion contact kinase (FAK) is crucial for migration of neoplastic cells, inversely dependant on growth factors and integrin receptors. Increased expression of this kinase is associated with statistically significant with higher clinical stage of the tumour, presence of metastases in lymph nodes and distant metastases. The basic prerequisite for formation of metastases is derangement of cell adhesion mechanism, inducing loss of adhesion between cells and between cells and extracellular matrix. This mechanism is crucial in the spread of ovarian cancer throughout the abdominal cavity.

Proces szerzenia się nabłonkowego raka jajnika jest związany z mechanizmami molekularnymi obejmującymi receptory powierzchni komórki, składnikami błony podstawnej, międzykomórkowymi cząsteczkami adhezyjnymi oraz sygnałami pochodzącymi od komórki. Podstawową rolę w adhezji komórki i jej ruchliwości pełnią E-kadheryna oraz kateniny. Ekspresja kompleksu kadheryna – kateniny zmniejsza się wraz z postępującym stopniem zaawansowania klinicznego raka jajnika. Jednocześnie występuje reekspresja tego układu w przypadku rozsiewu procesu nowotworowego na powierzchni otrzewnej. Zmieniająca się ekspresja lub nieprawidłowe działanie receptorów integryn i ich związek z cząsteczkami macierzy zewnątrzkomórkowej ECM wykazuje ścisłe połączenie z postępem rozwoju guza lub potencjałem przerzutu. Kwas lizofosfatydowy pośredniczy w zależnej od laminin migracji komórek w autokrynnym mechanizmie lokalnym. Pierwszym krokiem w procesie tworzenia przerzutów jest degradacja kolagenu typu IV z działaniem metaloproteinaz oraz czynników proangiogennych, których zwiększona ekspresja jest obserwowana w komórkach raka jajnika. Kinaza kontaktów adhezyjnych FAK pełni podstawową rolę w migracji komórek nowotworowych ujemnie zależnych od czynników wzrostu oraz receptorów integryn. Zwiększona ekspresja tej kinazy wiąże się istotnie statystycznie z wyższym stopniem zaawansowania klinicznego guza, obecnością przerzutów w węzłach chłonnych i obecnością odległych przerzutów. Podstawowym wstępnym warunkiem powstania przerzutu jest zaburzenie mechanizmu adhezji komórki, co w konsekwencji indukuje zmiany w przyleganiu między komórkami oraz komórkami a macierzą zewnątrzkomórkową. Mechanizm ten ma podstawowe znaczenie w szerzeniu się raka jajnika w obrębie jamy brzusznej.