Adaptation of VAT Rates to the EU Standards - Assessment of Price Effects in the Input-Output Framework

Wśród spodziewanych ekonomicznych skutków przystąpienia Polski do Unii Europejskiej istotne miejsce zajmują zmiany poziomu i relacji cen. Raport Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej na temat korzyści i kosztów akcesji wymienia dwie grupy źródeł tego efektu. Po pierwsze, są to czynniki o charakterze makroekonomicznym, takie jak wzrost konkurencji i zwiększony napływ transferów zewnętrznych. Po drugie, potencjalne źródło efektów inflacyjnych stanowią dostosowania niektórych regulacji do prawa wspólnotowego, zwłaszcza w obszarach dotyczących standardów ochrony środowiska, polityki rolnej oraz podatków pośrednich. Przedmiotem opracowania jest ostatni z wymienionych aspektów, tj. wpływ zmian w stawkach podatków pośrednich na ceny. Planowane dostosowania obejmują stawki podatku od towarów i usług (VAT) oraz stawki podatku akcyzowego. W odniesieniu do podatku VAT zmiany polegają przede wszystkim na ograniczeniu zakresu stosowania stawki obniżonej bądź zerowej (m. in. w budownictwie i rolnictwie), zaś w odniesieniu do podatku akcyzowego - na dostosowaniu do minimalnej stawki obowiązującej w UE lub na likwidacji ulg (dot. m.in. akcyzy na papierosy i paliwa ekologiczne). Bezpośrednim efektem tych regulacji są zmiany cen płaconych przez ostatecznych odbiorców towarów i usług. Ponadto podatek VAT, w przypadku stosowania różnego rodzaju ograniczeń w pomniejszaniu podatku należnego o podatek naliczony, obciąża dodatkowo koszty działalności i w ten sposób wpływa na tzw. ceny bazowe, tj. ceny nie zawierające podatków od produktów. Zatem w skali gospodarki występują także pośrednie efekty cenowe spowodowane zmianami kosztów. Do oszacowania skali obu opisywanych zjawisk stosowany jest model cen typu inputoulput, rozszerzony o elementy podatków pośrednich. Wyniki symulacji przedstawione są w przekroju rodzajów dóbr i usług oraz według kategorii spożycia finalnego.