Kiedy poznający podmiot jest działającą kobietą : przypadek badań feministycznych

Podmiot, poznanie i działanie - to trzy pojęcia, które wyznaczają zakres debat, jakie toczą się w ramach Koła Krakowskiego. W trakcie dyskusji rozpatrywane były uwarunkowania poznania, związki pomiędzy poznaniem i działaniem i możliwe ograniczenia podmiotu poznającego. Warto sobie jednak zadać pytanie, jakie znaczenie dla poznania i działania ma pleć podmiotu poznającego. Czy jest ona jedynie jednym z wielu wymiarów różnic pomiędzy podmiotami poznającymi? Czy może jest różnicą fundamentalną, która określa zarówno charakter poznania, jak i relacje pomiędzy sposobem opisu świata i imperatywami, jakimi należy się kierować w działaniu? Poszukując odpowiedzi na te pytania, przyjrzymy się w niniejszym tekście badaniom feministycznym. Zostaną one przedstawione jako przykład badań zaangażowanych, czyli takich, w których zaciera się granica pomiędzy poznaniem i działaniem, a w skrajnym przypadku poznanie zostaje podporządkowane działaniu, bowiem nadrzędnym celem poznania staje się intencjonalna zmiana społeczna.

The debates conducted by the Kraków Circle revolve around three notions: the cognitive subject, cognition, and action. The discussion in question focussed on the determinants of cognition, the relationships between cognition and action as well as the possible limitations imposed on the cognitive subject. It makes sense, however, to inquire about the impact of gender of the cognitive subject on her cognition and action. Is gender only one of many differences between cognitive subjects? Or else, is it a crucial distinction that defines both the nature of the cognitive process and the relationships between the mode of description of the world and the imperatives that should be followed in action? In an attempt to answer these questions, the authors focus on feminist research, which is committed, i.e. it crosses the line between cognition and action. In extreme cases, cognition becomes subordinated to action, since the overriding goal of cognition is to effect intentional social change.