Odnowa kompetencji organizacyjnych na przykładzie polskich firm postsocjalistycznych w okresie transformacji gospodarczej

Obalenie centralnie sterowanych systemów ekonomicznych w krajach Europy Wschodniej i Środkowej stanowi bezprecedensową sytuację, w której firmy, rynki oraz systemy społeczne i instytucjonalne znajdują się w trakcie całkowitej rekonstrukcji. Zmiana środowiska zmusza polskie firmy postsocjalistyczne do szukania strategii i zasad organizacyjnych dostosowanych to radykalnie innego kontekstu społecznoekonomicznego. Na podstawie badania opartego na długookresowym studium przypadku trzech firm przemysłowych, które przetrwały pierwsza dekadę procesu transformacji gospodarczej, w pracy tej analizujemy, jak polskie firmy postsocjalistyczne przystosowują się do nowych turbulentnych warunków gospodarki rynkowej, skupiając się w szczególności na tym, jak budują one nowe kompetencje. Zadajemy sobie również dwa dodatkowe pytania: jaka jest rola historii i ścieżki zależności i jak budowanie kompetencji współewoluuje wraz ze zmieniającym się otoczeniem. Analiza wynikowa badania, przeprowadzona zgodnie z metodologią zaproponowaną przez Hubermana i Milesa (1991), obejmuje role aktorów w budowie kompetencji, procesy budowy kompetencji oraz siły napędowe budowania kompetencji. Niniejsze studium przypadku pokazuje, że zdolność regulacji stanowi podstawowy składnik dynamicznych zdolności i czynnik pośredniczący w tworzeniu nowych kompetencji. Dlatego w kontekście poprzełomowej dekonstrukcji strategiczna odnowa wymaga pojawienia się nowych procesów regulacji opartych na głęboko zmodyfikowanych systemach znaczenia, dominacji i legitymizacji (Giddens 1987). Sugerujemy, że wnioski te można rozszerzyć na inne poprzełomowe sytuacje, odznaczające się gwałtowną zmianą środowiska.

The abolition of centralized economy systems in Eastern and Central European countries is an unprecedented situation in which firms, markets, social and institutional systems undergo a process of complete reconstruction. Changes in their economic environment make Polish post-socialist firms to invent strategies and organizational designs adapted to the post-rupture context of economic transition. On the basis of a long-term case study of three ex-socialist Polish firms which have survived the first decade of the economic transition, we analyze how these firms adapt to the new social-economic environment and more precisely how they build new competencies. Two additional questions are also addressed: first, the role of history and path dependence in the process of building new competencies and second, the co-evolution of competence-building with the environment. The analysis of data based on the methodology proposed by Huberman and Miles (1991) focuses on: the role of actors, the processes of competence-building and competence-building driving forces. The main conclusion drawn is that the regulation capacity is a key component of dynamic capabilities and a mediating variable of building new competencies. Therefore, in the post--rupture deconstruction context strategic renewal necessitates the emergence of a new regulation process based on deeply modified signification, domination and legitimization structures (Giddens, 1987). We suggest that this result could be extended to other post-rupture contexts marked by rapid environmental change.