Edukacja ekologiczna w perspektywie zrównoważonego rozwoju

Human ecology is a science of mutual relations between human population and natural habitat. It uses complex approach to research many aspects of human life, especially human dynamic relations with the closest environment: family, home, nature and local community, and creating healthy environment for everyday life. There is a new challenge for pedagogy, i.e. forming human ecological awareness defined as knowledge of environment. There is also an issue of competencies and active practices for environmental protection. Ecological pedagogy, in its assumptions, does not support the idea of anthropocentrism conceived as human being’s dominance over nature; its idea is education for coexistence and human protection of nature in order to maintain it for next generations and achieve sustainable development. The aim of this article is to draw attention to the level of ecological awareness of the society, including teachers, as well as specific features of education for sustainable development as social practices.

Wzajemne oddziaływanie organizmów na siebie i środowisko przyrodnicze jest domeną badań ekologii. Dbałość o środowisko jest obowiązkiem każdego człowieka, tak jak troska o zdrowie, dom, własną rodzinę i innych ludzi. W życiu społecznym jednak nie zawsze tak się dzieje, a przyczyny tego są bardzo różnorodne. Przed pedagogiką stoi poważne wyzwanie prowadzenia badań świadomości ekologicznej obywateli oraz edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju (ZR). Zagadnienie to znalazło miejsce w Konstytucji RP, w aktach prawnych oraz w europejskich strategiach ZR. Artykuł przedstawia historię procesu ZR oraz analizę badań świadomości ekologicznej nauczycieli przeprowadzonych przed i po zakończeniu Dekady Edukacji dla ZR ogłoszonej przez ONZ na lata 2005–2014. Wyniki badań wskazują na potrzebę prowadzenia permanentnej edukacji na rzecz ZR nie tylko wśród nauczycieli, ale i całego społeczeństwa. Autorka artykułu jest biologiem i pedagogiem, od wielu lat zajmuje się prowadzeniem edukacji ekologicznej nauczycieli i studentów.