Projekt ustawy o ochronie państwa polskiego przed roszczeniami dotyczącymi mienia bezspadkowego jako przykład populizmu prawnego

Autor podejmuje rozważania, czy w polskiej rzeczywistości istnieje zjawisko populizmu prawnego, jakie są jego elementy konstytutywne i czy aktualnie są prowadzone prace legislacyjne nad aktami, które spełniają sformułowane kryteria populizmu. Jako punkt wyjścia autor przyjął założenie, że zauważone przez naukę prawa karnego zjawisko populizmu penalnego można rozpatrywać w szerszym aspekcie, obejmującym wszystkie dziedziny prawa i to zarówno na etapie jego tworzenia, jak i stosowania. Na tak rozumiany populizm prawny składają się, zdaniem autora, stworzony przez J. Widackiego algorytm populizmu penalnego i sformułowane przez T. Pietrzykowskiego założenia prawnego przeciwdziałania populizmowi w polityce oraz występujące w trakcie procesu legislacyjnego tendencje w uzasadnianiu konieczności zmian istniejącego prawa. W dalszej części powyższe założenia autor skonfrontował z treścią projektu ustawy o ochronie państwa polskiego przed roszczeniami dot. tzw. mienia bezspadkowego i jego uzasadnieniem, które pomijało uwarunkowania prawne o zasadniczym znaczeniu dla istoty regulacji. Powyższy zabieg doprowadził autora do końcowej konkluzji, że proponowana regulacja – aczkolwiek w zróżnicowanym stopniu – to spełnia wszystkie sformułowane w opracowaniu o kryteria do uznania go za przejaw populizmu prawnego.

The author deliberates on whether legal populism is present in Polish reality, what the constitutive elements of the phenomenon are and whether draft laws meeting the formulated criteria of populism are currently the subject-matter of legislative work. As the starting point, the author adopted an assumption that the phenomenon of penal populism could be considered in a wider aspect encompassing all branches of law, at the stages of both the creation and application thereof. In the author’s opinion, legal populism – understood as assumed above – includes the penal populism algorithm created by J. Widacki and the principles of legal counteraction to populism in politics formulated by T. Pietrzykowski as well as trends in justifying the necessity to amend the current provisions of law emerging during the legislative process. Next, the author confronts the above assumptions with the proposed draft law on the protection of the Polish State against claims concerning the so-called heirless property and its justifi cation which disregarded legal conditions of principal importance to the substance of the regulation. The comparison has led the author to the fi nal conclusion that the proposed regulation – although to a varying degree – meets all the criteria of a sign of legal populism formulated in the study.