Identyfikacja wzorców konsumpcji żywności w Polsce

Celem artykułu jest identyfikacja i charakterystyka wzorców konsumpcji żywności w Polsce. Gospodarstwa domowe w Polsce są bardzo zróżnicowane pod względem poziomu i struktury spożycia żywności. Wynika to zarówno z czynników ekonomicznych, jak i pozaekonomicznych. Znaczący wpływ na kształtowanie wzorców konsumpcji żywności mają także zalecenia żywieniowe prowadzące do racjonalnego (prozdrowotnego) żywienia. Narzędziem umożliwiającym identyfikację wzorców konsumpcji żywności są metody taksonomiczne, w tym analiza skupień. W badaniu uwzględniono siedem grup społeczno‑ekonomicznych gospodarstw domowych w Polsce, tj. cztery zlokalizowane na obszarach wiejskich: pracownicy, rolnicy, osoby pracujące na własny rachunek, emeryci i renciści oraz trzy zlokalizowane w mieście: pracownicy, osoby pracujące na własny rachunek oraz emeryci i renciści. Grupowanie wiejskich i miejskich gospodarstw domowych według wzorców konsumpcji żywności przeprowadzono hierarchiczną aglomeracyjną metodą Warda. Każdą grupę ludności scharakteryzowano za pomocą trzydziestu dwóch zmiennych diagnostycznych. Na podstawie przeprowadzonego badania wyodrębniono cztery skupienia i dwa różne wzorce konsumpcji żywności: miejski wzorzec konsumpcji żywności oraz wiejski wzorzec konsumpcji żywności.

The aim of the article is to identify and characterize the patterns of food consumption in Poland. The Author analyses food consumption in Poland on the basis of CSO’s household budget surveys. Households in Poland are very diversi fied in their level and structure of food consumption. This results from both economic and non-economic factors. Significant impact on the shaping of food consumption patterns has been observed in the case of dietary recommendations promoting rational (healthy) nutrition. Taxonomic methods, including cluster analysis serve as a main tool, which allows the identification of food consumption patterns. The study included seven socio-economic groups of households in Poland, i.e. four located in rural areas: employees, farmers, the self-employed, retirees and pensioners and three located in city: employees, the self-employed, and retirees and pensioners. Grouping of urban and rural households according to food consumption patterns was carried out using Ward’s hierarchical agglomeration method. Each population group was characterized by 32 diagnostic variables. As a result of this grouping, four clusters were identified. Each of these clusters was characterized by a different level and structure of food consumption, while the households belonging to the same cluster had a similar food consumption profile. In those four clusters two different food consumption patterns were identified: urban pattern of food consumption and rural pattern of food consumption.