Wprowadzanie struktury w życie dziecka w ujęciu teorii samostanowienia

Celem artykułu jest analiza sposobu konceptualizacji pojęcia dostarczania struktury w teorii samostanowienia (self determination theory, SDT). Omówiono podstawowe założenia i tezy SDT dotyczące kształtowania się motywacji autonomicznej. Dokonuje się ono poprzez uwewnętrznienie pierwotnie zewnętrznej motywacji, któremu sprzyja zaspokojenie przez wychowawców podstawowych potrzeb dziecka: autonomii, bliskości i kompetencji. Potrzeba kompetencji jest zaspokajana poprzez dostarczanie struktury, czyli stwarzanie przez dorosłych warunków do radzenia sobie przez dziecko z rzeczywistością. Według SDT warunkiem, aby strukturalizacja zachowania dziecka sprzyjała rozwojowi motywacji autonomicznej, jest równoczesne z dostarczaniem struktury wspieranie autonomii dziecka. W celu pokazania specyfiki ujęcia struktury w SDT, pojęcie to zostało skonfrontowane z innymi terminami, dotyczącymi podobnego obszaru oddziaływań rodzicielskich: rusztowaniem, kontrolą, dyscyplinowaniem i stawianiem granic.

The aim of the article is to analyze the concept of a parent’s provision of structure as proposed in the Self-Determination Theory (SDT). Basic assumptions and thesis of SDT concerning autonomous motivation are discussed. According to SDT, autonomous motivation develops by internalization of initially externalized motivation. Parents can facilitate this process by responding to a child's basic psychological needs: autonomy, relatedness and competence. The need for competence is satisfied by providing a structure, which allows children to feel in control of their environment. Parental structure promotes development of autonomous motivation only when parental support is present. In the article the concept of providing a structure is linked to other similar constructs: scaffolding, control and setting limits, to show the specificity of the SDT perspective.