Stres szkolny – skala problemu i jego symptomatologia w postrzeganiu uczniów. Doniesienia z badań

Artykuł poświęcony jest problematyce stresu szkolnego. W pierwszej części tekstu omówiono zagadnienia teoretyczne: najczęstsze sposoby definiowania i rozumienia stresu, jego przyczyny i skutki. Następnie scharakteryzowano stres szkolny, wskazując jego objawy, główne źródła i konsekwencje nadmiernego napięcia przeżywanego przez uczniów w szkole. Przedstawiono także założenia badań empirycznych, zrealizowanych metodą sondażu diagnostycznego w grupie 440 uczniów w wieku 12–14 lat, których celem było poznanie opinii uczniów na temat wybranych aspektów stresu szkolnego. W artykule zreferowano wyniki badań dotyczących problemu obecności i natężenia stresu szkolnego w codziennym doświadczeniu dzieci i młodzieży. Uzyskane dane wskazują, że badani przeżywają stres szkolny o różnej częstotliwości i poziomie natężenia. Najwięcej jest uczniów z przeciętnym i niskim poziomem stresu (ok. 40% dla każdego z tych poziomów), poziom wysoki dotyczy blisko 20% respondentów. Zarejestrowano wzrost odsetka uczniów z wysokim poziomem stresu w gimnazjach w porównaniu do szkół podstawowych, zauważono też, że nadmierne napięcie częściej dotyczy dziewcząt, które odczuwają stres bardziej intensywnie. Przedstawiono również deklarowane przez uczniów symptomy stresu w obszarach: fizjologicznym, emocjonalnym, poznawczym i behawioralnym. Na podstawie analizy uzyskanego materiału empirycznego podjęto próbę ich interpretacji i sformułowano wnioski praktyczne.

The article concerns the problem of school stress. In the first part, theoretical issues are discussed: the most common definitions and understanding of stress, its causes, and effects. School stress is then characterized: its symptoms and main sources are presented as well as the consequences of excessive strain felt by students at school. The assumptions of empirical research on school stress as viewed by students are also presented. The research was conducted through a diagnostic survey on a group of 440 students aged 12–14. The article presents the results of the research on the problem of stress and its intensity in students’ daily school life. The data obtained in the research shows that the students experienced stress with different frequency and intensity. Most of the students experienced average and low levels of stress (ca 40% for each level), and 20% of the students were under high levels of stress. An increased number of highly stressed students was observed in middle schools compared to primary schools. Also, it was noticed that more girls than boys suffered from intense tension. Symptoms of stress – physiological, emotional, empirical, and behavioral ones - declared by the students are also presented. Interpretation and conclusions are made based on the analysis of the empirical material.